Ανάμεσα στους δασκάλους του Γένους ξεχωρίζουν για τη δράση τους ο λόγιος επαναστάτης Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής, ένας Έλληνας φιλόλογος φημισμένος ακόμη και στην Ευρώπη.
Μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία οι υπόδουλοι Έλληνες ζούσαν δύσκολα, καθώς αντιμετώπιζαν πολλές διακρίσεις, ιδιαίτερα τους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας. Πολλές από αυτές είχαν σχέση με τη φορολογία.
10 Ιουλίου 1774: Η τσαρική Ρωσία και η Οθωμανική Αυτοκρατορία υπογράφουν τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, που προβλέπει -μεταξύ άλλων- ελεύθερη ανά τη Μεσόγειο ναυσιπλοΐα για τους Ρώσους. Τη συνθήκη αυτή θα εκμεταλλευτούν οι Έλληνες, που θα αναπτύξουν τη ναυτιλία τους, κατασκευάζοντας σύγχρονα πλοία, στα οποία θα υψώσουν τη ρωσική σημαία.
Είναι ένα από τα ωραιότερα και ιστορικότερα σπήλαια της Ελλάδας. Ωστόσο, έμελλε να συνδέσει το όνομά του και με μία τραγική, μα και συνάμα ηρωική σελίδα της ιστορίας της Κρήτης και της χώρας γενικότερα. Είναι το σπήλαιο Μελιδονίου ή Γεροντόσπηλιος, όπου σε αυτό βρήκαν τραγικό θάνατο τον Γενάρη του 1824, 370 γυναικόπαιδα και άντρες που είχαν καταφύγει στο εσωτερικό του, αρνούμενα να παραδοθούν στους Τούρκους.
Στις 13 Δεκεμβρίου του 1803 το Σούλι ήταν υπό την πολιορκία του Αλή Πασά. Μετά από πολυήμερη άμυνα, οι Σουλιώτες λύγισαν από την πείνα και τις κακουχίες και αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν.
Ο όρος «κρυφό σχολειό», που δεν έχει επισημανθεί σε κείμενο της Τουρκοκρατίας, χρησιμοποιήθηκε τον 19ο αιώνα για να δηλώσει τη διδασκαλία που παρείχαν μοναχοί και άλλοι κληρικοί σε νεαρά Ελληνόπουλα, σε μοναστήρια ή νάρθηκες ναών.
