Ο άνθρωπος που μας ταξίδεψε μέσα στην κάμαρά μας, που συντρόφευσε τα παιδικά μας χρόνια όσο κανείς, δεν χρειάζεται φυσικά συστάσεις.
Ο Ιούλιος Βερν πυροδότησε τη φαντασία του κόσμου, αναγνωστικού κοινού και επιστημονικής κοινότητας, όσο λίγοι, με τις συναρπαστικές του ιστορίες να μεταφράζονται σε όλες σχεδόν τις γλώσσες της οικουμένης, για να έχει όλος ο πλανήτης τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με το μοναδικό λογοτεχνικό του σύμπαν!
Από ταξιδιωτικές ιστορίες που κόβουν την ανάσα και διαδραματίζονται σε θάλασσα, στεριά, αέρα, διάστημα και άβυσσο, δεν άφησε τίποτα που να μην πιάσει στην αχαλίνωτη πένα του, προβλέποντας μάλιστα μια σειρά από τις σύγχρονες επαναστάσεις και τα μεγάλα κατορθώματα του ανθρώπου.
Ο νέος τύπος μυθιστορήματος που εγκαινίασε, η επιστημονική φαντασία, έκανε τον άνθρωπο να αναρωτηθεί φωναχτά για το αν ήταν πράγματι δυνατά όσα απεικόνιζε στα μυθιστορήματά του, από την κατάκτηση του διαστήματος μέχρι και την καταβύθιση στην άβυσσο! Κι όταν οι περισσότερες τελικά από τις «προβλέψεις» του θα γίνονταν προοδευτικά πραγματικότητα, η λογοτεχνική του ματιά δεν έχασε τίποτα από τη μαγεία και την επίδρασή της στον ανθρώπινο νου.
Όταν μάλιστα το πρώτο πυρηνικό υποβρύχιο του κόσμου έκανε την εμφάνισή του το 1954, ένα ήταν το όνομα που ήρθε πρώτο στα στόματα των Αμερικανών: το Ναυτίλος, από το ομώνυμο υποβρύχιο του πλοιάρχου Νέμο στο «20.000 Λεύγες Κάτω από τη Θάλασσα»...
Πρώτα χρόνια
Ο Ιούλιος Βερν γεννιέται στις 9 Φεβρουαρίου 1828 στη Ναντ της Γαλλίας. Στο πολύβουο λοιπόν λιμάνι έρχεται από μικρός σε επαφή με τις ιστορίες των ναυτικών και τα ταλαιπωρημένα από τη θάλασσα πλοία, δίνοντας τροφή στη φαντασία του για περιπέτεια και ταξίδια αλλόκοτα.
Ήδη από τα σχολικά του χρόνια αρχίζει να βάζει στο χαρτί την αχαλίνωτη φαντασία του, γράφοντας διηγήματα αλλά και ποίηση. Ολοκληρώνοντας τις σχολικές του υποχρεώσεις, μετακινείται στο Παρίσι με σκοπό να σπουδάσει νομικά, όμοια με τον πατέρα του, ο οποίος τον προόριζε για τη διάδοχο κατάσταση...
Η συγγραφική καριέρα ξεκινά
Εγκαταστημένος πλέον στο Παρίσι, αντί να εντρυφήσει στη νομική επιστήμη, ο έφηβος Βερν νιώθει μια ακατανίκητη έλξη για το θέατρο. Ολοκληρώνει βέβαια τις σπουδές του, παίρνοντας το πολυπόθητο πτυχίο, και ανοίγει δικηγορικό γραφείο το 1850,την ίδια στιγμή που επιδίδεται φρενιασμένα στο γράψιμο: συγγράφει πολυάριθμα θεατρικά έργα, δράματα, ακόμα και οπερέτες.
Με την ενθάρρυνση του καλού του φίλου Αλέξανδρου Δουμά (τον συγγραφέα των «Τριών Σωματοφυλάκων»), ο Βερν εγκαταλείπει τη δικηγορία -πικραίνοντας ανεπανόρθωτα τον πατέρα του- για να εγκαινιάσει μια περίοδο 10 ετών συγγραφής θεατρικών έργων. Γνωστός και συνεπής λοιπόν θεατρικός συγγραφέας, ο Βερν ανεβάζει μια σειρά από παραστάσεις, που θα γνωρίσουν μάλιστα αρκετή επιτυχία στην εποχή τους.
Τα έσοδα ωστόσο από τις παραστάσεις δεν μπορούν να του εξασφαλίσουν τις ανέσεις που αποζητούσε, με τον ίδιο να ασχολείται ενεργά πλέον με το χρηματιστήριο, στην προσπάθειά του να αυξήσει τις μηνιαίες απολαβές του. Η καριέρα του χρηματιστή δεν θα μπορούσε ωστόσο να του πει λιγότερα, αν και του εξασφαλίζει μια άνετη ζωή.
Και την απαραίτητη οικονομική σταθερότητα φυσικά για να παντρευτεί την εκλεκτή της καρδιάς του, Honorine de Viane, μια νεαρή χήρα με δύο κόρες, το 1857. Την ίδια χρονιά εκδίδεται το πρώτο του βιβλίο «Le Salon de 1857»...
Ο μυθιστοριογράφος αναδύεται
Την περίοδο 1859-1860, ο Βερν και η σύζυγός του κάνουν το πρώτο από τα περίπου 20 ταξίδια τους στις Βρετανικές Νήσους, με την ταξιδιωτική περιπέτεια να αποδεικνύεται αρκετά σημαίνουσα για το συγγραφικό έργο του Βερν, εμπνέοντάς τον να γράψει τη νουβέλα «Voyage en Angleterre et en Écosse». Το 1861 γεννιέται και ο γιος του, Μισέλ, ο μόνος απόγονος που θα αποκτήσει ο Ιούλιος.
Παρά το γεγονός ότι τα μυθιστορήματα του Βερν συνήθιζαν να απορρίπτονται από τους εκδότες ως «υπερβολικά επιστημονικά» ή αντιθέτως «αρκούντως ψεύτικα», η τύχη τους έμελλε να αλλάξει σύντομα, όπως και η μοίρα βέβαια του λογοτεχνικού είδους που άρχισε να υπηρετεί. Το 1862 ο Βερν γνωρίζει τον περίφημο εκδότη Jules Hetzel (τον εκδότη του Ουγκό), γεγονός που αποτέλεσε ουσιαστικά το αρχιμήδειο σημείο της λογοτεχνικής του καριέρας!
Ο Ιούλιος Βερν, ως συγγραφέας του φανταστικού, γεννιέται λοιπόν το 1863 με την έκδοση του βιβλίου «Πέντε Εβδομάδες με Αερόστατο». Η ιστορία συγκέντρωσε διθυραμβικές κριτικές και τον σεβασμό της λογοτεχνικής κοινότητας, με τις πωλήσεις να μην ακολουθούν ωστόσο την ίδια δόξα. Παρά τα φειδωλά έσοδα που του εξασφάλισε το μυθιστόρημά του, ο Βερν συνειδητοποίησε ότι είχε επιτέλους βρει τη θέση του στον κόσμο: ρίχνεται με αχαλίνωτο ενθουσιασμό και πρωτοφανή προσήλωση στη συγγραφή φανταστικών ιστοριών, με τη δεκαετία που θα ακολουθούσε να φέρνει μια σειρά από τις κλασικότερες πλέον δημιουργίες του.
Μετά την επιτυχία του βιβλίου, ο Hetzel συστήνει τον Βερν στον Felix Nadar, έναν πραγματικά αναγεννησιακό άνθρωπο, ο οποίος θα εισάγει με τη σειρά του τον νεαρό συγγραφέα στους επιστημονικούς κύκλους της πόλης: ήταν εκεί που ο Βερν θα αποκτήσει όλες τις ειδικές τεχνικές γνώσεις που συναντάμε στα βιβλία του, με την «επιστημονικότητα» και την αληθοφάνεια των φανταστικών του ιστοριών να χρωστούν τα πάντα στον στενό όμιλο των επιστημόνων που συναντούσε πλέον συχνά. Τον συμβούλευαν και τον διόρθωναν, βάζοντας σε λογικοφανέστερο πλαίσιο τη δημιουργική του φαντασία...
Εκτόξευση στη φήμη
Το 1864 εκδίδεται μια σειρά από έργα του πολυγραφότατου συγγραφέα, με το πλέον αξιοσημείωτο να είναι φυσικά το «Ταξίδι στο Κέντρο της Γης»! Παρά την επιτυχία του, το επόμενο βιβλίο του της ίδιας χρονιάς, το «Παρίσι στον 20ό Αιώνα», απορρίπτεται, με τον ίδιο να μην το βάζει κάτω. Επιχειρεί ξανά την επόμενη χρονιά με δύο ιστορίες, όταν και εκδίδεται το σπουδαίο «Από τη Γη στη Σελήνη» (1865).
Τα βιβλία του αρχίζουν να του εξασφαλίζουν προοδευτικά τα προς το ζην (και κάτι παραπάνω), με τον Βερν να κάνει το 1867 το παιδικό του όνειρο πραγματικότητα: αγοράζει ένα σκάφος, με το οποίο και θα ικανοποιεί πλέον την ασίγαστη δίψα του για ταξίδια και περιπέτειες: αυτός και η γυναίκα του θα περνούσαν ένα καλό διάστημα στη θάλασσα, περιδιαβαίνοντας τα νερά από τις Βρετανικές Νήσους μέχρι και τη Μεσόγειο, γεγονός που θα έδινε ακόμα περισσότερη τροφή στην ασυγκράτητη φαντασία του.
Το 1867, ο Hetzel -σταθερά ο εκδότης του- εκδίδει τη «Γεωγραφία της Γαλλίας και των Αποικιών της» του Βερν, με τον συγγραφέα να βρίσκεται εκτός Γαλλίας: ζούσε την περιπέτειά του παρέα με τον αδερφό του στο Λίβερπουλ, κι από κει κατευθείαν στην Αμερική. Παρά το γεγονός ότι ο Νέος Κόσμος τον μάγεψε, ο Βερν θα παρέμενε στις ΗΠΑ μόνο για μία εβδομάδα, επισκεπτόμενος τη Νέα Υόρκη και τους καταρράκτες του Νιαγάρα, με τα πράγματα που συνάντησε ωστόσο εκεί να απαθανατίζονται σε κατοπινές του ιστορίες.
Το 1869-1870, συνεχίζοντας το εκπληκτικό συγγραφικό του momentum, ο Βερν επιστρέφει στην λογοτεχνική σκηνή με τους δύο τόμους του περίφημου «20.000 Λεύγες Κάτω από τη Θάλασσα», καθώς και με δύο ακόμα ολοκληρωμένες ιστορίες, το «Γύρω από τη Σελήνη» και την «Ανακάλυψη της Γης».
Ήταν ήδη περίφημος συγγραφέας και μπορούσε πλέον να ζει άνετα από τη δουλειά του, με τα βιβλία του να γνωρίζουν μεταφράσεις σε μπόλικες γλώσσες και να γίνονται ανάρπαστα σε όλο τον κόσμο. Η φήμη του απλώθηκε στα πέρατα της οικουμένης...
Κατοπινά χρόνια
Η δεκαετία του '70 ανήκε αποκλειστικά στον Βερν, ο οποίος παρέμεινε παραγωγικότατος: βομβαρδίζει την παγκόσμια λογοτεχνική σκηνή με ολοκαίνουριες ιστορίες επιστημονικής φαντασίας και μαγνητίζει το συλλογικό φαντασιακό: κυκλοφορούν, ανάμεσα σε άλλα, «Η Πλωτή Πολιτεία» (1871), «Στα Κύματα και στη Φωτιά» (1871), «Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 Ημέρες» (1873), «Η Μυστηριώδης Νήσος» (1875), «Μιχαήλ Στρογγόφ» (1876), «Δεκαπενταετής Πλοίαρχος» (1878) και πολλά πολλά ακόμα.
Μέσα στη δεκαετία του απονέμεται ο τιμητικός τίτλος του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής, ενώ το οικονομικό σταματά πλέον να τον απασχολεί: είναι πλούσιος! Αντικαθιστά το σκάφος του με ένα ολοκαίνουριο και αρχίζει να περιδιαβαίνει την Ευρώπη.
Η δεκαετία του 1880 δεν θα ήταν ωστόσο τόσο δημιουργική για τον ίδιο, καταρρίπτοντας το σερί των επιτυχιών του τόσο στην προσωπική του ζωή όσο και στη λογοτεχνική του καριέρα.
Το ζενίθ της δημιουργικής του φαντασίας είχε παρέλθει, την ίδια στιγμή που φαίνεται να εξασθένησε και η πίστη του στην επιστήμη και τα τεχνολογικά επιτεύγματα. Συνεχίζει ωστόσο να γράφει και να δημοσιεύει αδιαλείπτως, με τα πλέον αξιοσημείωτα βιβλία της δεκαετίας να είναι: «Η Σχολή των Ροβινσώνων» (1882), «Το Φλογισμένο Αρχιπέλαγος» (1884), «Βορράς Εναντίον Νότου» (1887), «Ροβήρος ο Κατακτητής» (1886), «Δύο Χρόνια Διακοπές» (1888) και «Οικογένεια Δίχως Όνομα» (1889).
Το 1886, ο αγαπημένος του ανιψιός Gaston αποπειράται να τον σκοτώσει: μία από τις δύο σφαίρες που θα εξαπολύσει καταπάνω του θα τον βρει στην κνήμη, αφήνοντάς τον κουτσό για το υπόλοιπο της ζωής του. Μια βδομάδα μετά το τραγικό περιστατικό, πεθαίνει ο εκδότης και μέντοράς του Jules Hetzel, με το γεγονός να αφήνει τον συγγραφέα συντετριμμένο. Και βέβαια την επόμενη χρονιά πεθαίνει και η μητέρα του, συντελώντας στην ολοένα και αυξανόμενη θλίψη του.
Ο Βερν συνεχίζει ωστόσο να ταξιδεύει και να γράφει πυρετωδώς, εκδίδοντας ένα με δύο βιβλία τον χρόνο σε όλη τη δεκαετία του 1890 και τα πρώτα χρόνια του 1900. Το 1888 έγινε μάλιστα δήμαρχος της Αμιένης, της κωμοπόλης όπου ζούσε, αξίωμα που θα υπηρετούσε για 15 συναπτά έτη.
Ο Ιούλιος Βερν πεθαίνει το 1905 από επιπλοκές της ασθένειας του διαβήτη -που τον ταλαιπωρούσε χρόνια- στην έπαυλή του στην Αμιένη της Γαλλίας...
Κληρονομιά
Συνολικά, ο Ιούλιος Βερν έγραψε περισσότερα από 70 βιβλία στη ζωή του, με τα 54 από αυτά να εντάσσονται στην κατηγορία «επιστημονική φαντασία», το είδος που λάτρεψε, υπηρέτησε πιστά και εντέλει «απογείωσε»!
Η καινοτόμα σκέψη του θα έριχνε στα πόδια της οικουμένης μια σειρά από πρωτοπορίες ανήκουστες για την εποχή τους, όπως υποβρύχια, διαστημόπλοια, ταξίδια στον χρόνο, επίγειες πτήσεις και περιπέτειες στην άβυσσο.
Η αχαλίνωτη φαντασία του θα αποκρυσταλλωθεί με τόσες μορφές και θα πάρει τέτοιες διαστάσεις που ο τίτλος «πατέρας της επιστημονικής φαντασίας» που του αποδίδεται να μην είναι ολωσδιόλου υπερβολικός.
Ο Ιούλιος Βερν παραμένει ο δεύτερος πιο μεταφρασμένος συγγραφέας όλων των εποχών, πίσω μόνο από την Αγκάθα Κρίστι, με τα «επιστημονικά» γραπτά του να έχουν τροφοδοτήσει τη φαντασία συγγραφέων, επιστημόνων και εφευρετών για περισσότερο από έναν αιώνα...