Ο Τίμιος Σταυρός σημάδεψε και σημαδεύει τη ζωή της Μονής Πρέβελη και όσους με πίστη και ευλάβεια ζητούν τη βοήθειά του. Αναρίθμητα τα θαύματά του στη διαδρομή των αιώνων, μεγάλη και αποτελεσματική η επέμβασή του σ΄όσους προσφεύγουν και ζητούν την ίαση από την χάρη του.
Επί Τουρκοκρατίας η Μονή Πρέβελη έχει συνδέσει το όνομά της με την συμμετοχή των μοναχών της στους εκάστοτε απελευθερωτικούς αγώνες της Κρήτης, γεγονός που το πλήρωσε πολύ ακριβά πολλές φορές. Μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της Κρήτης ήταν κι ο Μελχισεδέκ Τσουδερός (1803-1823), ηγούμενος της Μονής. Ο Μελχισεδέκ μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και οργάνωσε πρώτος την Επανάσταση του 1821 στην Κρήτη. Έπαιρνε και ο ίδιος μέρος στις μάχες, αλλά σκοτώθηκε ηρωικά το 1823.
Αργότερα, ο Τούρκος Ψαροσμαήλης κινήθηκε εναντίον της Μονής και την κατέστρεψε. Ο θαυματουργός Τίμιος Σταυρός της Μονής που φέρει στη βάση κομμάτι από Τίμιο Ξύλο έπεσε στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι τον πούλησαν σε Γενοβέζους πειρατές.
Όταν το Νοέμβριο του 1823 παρέπλεαν κοντά στη Λίμνη, το πλοίο σταμάτησε απότομα παρά τον ούριο άνεμο. Για τρεις μέρες, το πλοίο δεν μπορούσε να συνεχίσει την πορεία του, παρά μόνον όταν παρέδωσαν το Σταυρό στους μοναχούς.
Το 1941 μετά τη Μάχη της Κρήτης και την εδραίωση της Γερμανικής Κατοχής, στο μοναστήρι συγκεντρώνονται περισσότεροι από 5000 στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων, έως ότου φτάσουν υποβρύχια στην Πρέβελη για να τους φυγαδεύσουν στην Αφρική.
Στις 25 Αυγούστου του ιδίου έτους οι Γερμανοί καταστρέφουν τη μονή και πολλοί μοναχοί οδηγούνται στις Φυλακές των Χανίων. Οι Γερμανοί αρπάζουν τον Τίμιο Σταυρό της Μονής και στις 13 Σεπτεμβρίου 1941 το αεροπλάνο που θα μετέφερε το Σταυρό στη Γερμανία δεν μπορούσε να απογειωθεί μυστηριωδώς. Οι Γερμανοί παραδίδουν τον Σταυρό στην Αστυνομική Διεύθυνση των Χανίων και το αεροπλάνο μπόρεσε να πετάξει.
πηγή preveli.org