Οι αμύητοι μπορεί να βρουν το σκηνικό λίγο μακάβριο: Πάνω στις ταφόπλακες κόκκινα αυγά, μεζέδες, γλυκά, κρασί. Οι συγγενείς κερνούν όσους βρεθούν στο νεκροταφείο, τα γέλια πάνε και έρχονται.
Κάποιοι στήνουν και κανονικά τραπέζια για ένα τσιμπούσι όπως θα έκαναν στο σπίτι τους, μόνο που βρίσκονται στον περίβολο των κοιμητηρίων. Η ποντιακή λύρα αυτή τη μέρα θεωρείται απαραίτητη, μόνο που δεν παίζει μακρύν καϊτέ. Όλοι γελούν, λέγονται ανέκδοτα, κάποιοι ξεκινούν το χορό.
Την Κυριακή του Θωμά κυρίως, και σε μερικές περιοχές τη Δευτέρα του Πάσχα, οι Πόντιοι τρώνε πάνω στους τάφους τιμώντας με αυτόν τον τρόπο τους νεκρούς τους.
Κατευθύνονται από το πρωί ’ς σα ταφία για μια μέρα Αναστάσιμη και αισιόδοξη, καθώς πιστεύουν ότι οι ψυχές των αγαπημένων έχουν ανέβει στον επίγειο κόσμο και κάθονται μαζί τους μέχρι την ημέρα του Αγίου Πνεύματος, γι’ αυτό και κάνουν «υποδοχή» στρώνοντας τραπέζι.
Το ταφικό έθιμο τηρείται ευλαβικά σε αρκετές περιοχές που ζουν Πόντιοι. Από τα Σούρμενα, τον Κορυδαλλό, τις Αχαρνές, τον Ασπρόπυργο, την Καλλιθέα, την Αγία Βαρβάρα της Αττικής, μέχρι τη Νέα Κρώμνη Δράμας, τη Χαρίεσσα Νάουσας, την Καλαμαριά και τη Νέα Τραπεζούντα Πιερίας οι οικογένειες θα επισκεφθούν τα νεκροταφεία – ακόμα και πολιτιστικοί σύλλογοι καλούν τον κόσμο στα ταφία.
Χωρίς καμία άλλη παραλλαγή, πλην της ημέρας που γίνεται το έθιμο, σε Πρωτοχώρι και Λευκόβρυση Κοζάνης, Μεσιανό Πέλλας, Κομοτηνή, Σάπες Ροδόπης και Πρόχωμα Θεσσαλονίκης αναβιώνει τη δεύτερη μέρα του Πάσχα. Έτσι το έμαθαν από τους προγόνους στον Πόντο, έτσι διατηρήθηκε στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, έτσι ήρθε και στην Ελλάδα. Στο Θρυλόριο Κομοτηνής το έθιμο γίνεται ανήμερα του Αγίου Πνεύματος.
Τις «ρίζες» του τις βρίσκουμε σε αττικές λευκές ληκύθους· πρόκειται για αγγεία που εμφανίστηκαν γύρω στο 470 και χρησιμοποιούνταν μέχρι το 400 π.Χ. αποκλειστικά σε ταφικές τελετές. Σε μία λήκυθο του 430 π.Χ. που βρίσκεται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (φωτ. αριστερά) απεικονίζεται πεπλοφόρος γυναίκα που φέρει προσφορές σε τάφο, ενώ στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο φυλάσσεται παρόμοιο αγγείο που βρέθηκε στην Ερέτρια και χρονολογείται γύρω στο 440 π.Χ. Απεικονίζεται ο νεκρός έφηβος με χλαμύδα, πέτασο και δόρυ, όρθιος να αντικρίζει την επιτύμβια στήλη του προς την οποία έρχεται μια γυναικεία μορφή με κάνιστρο γεμάτο στεφάνια προσφορών, για να στολίσει το ταφικό μνημείο.