Ένα από τα πιο ιδιαίτερα έθιμα του Πάσχα αναβιώνει κάθε χρόνο τη νύχτα της Ανάστασης στην πόλη της Κοζάνης. Σύμφωνα με το έθιμο που κρατάει χρόνια, οι πιστοί το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου πηγαίνουν στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου Κοζάνης, στα Κοιμητήρια της πόλης, με λαμπάδες και αυγά στα χέρια, προκειμένου να αισθανθούν δίπλα στα αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν φύγει από τη ζωή.
Από τον απόλυτο θρήνο και τη σιωπή το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, φτάνουν στο αναστάσιμο μήνυμα της ελπίδας τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου και πάλι δίπλα στους τάφους των δικών τους ανθρώπων.
«Χρειάστηκε να αρχίσουμε να βλέπουμε σχετικά δημοσιεύματα, κυρίως από παρατηρητές εκτός των τειχών, για να αντιληφθούμε πως είναι τοπικό έθιμο» προσθέτει.
Πως ξεκίνησε το έθιμο
Το έθιμο, σύμφωνα με την ίδια, αντί να ατονήσει με το πέρασμα των χρόνων, γίνεται όλο και πιο ισχυρό.
Η περιφορά του Επιταφίου τη Μεγάλη Παρασκευή στο νεκροταφείο
Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η Περιφορά του Επιταφίου στα διαζώματα του νεκροταφείου, με ιερείς και ψάλτες να ψάλλουν τον Επιτάφιο θρήνο. «Άντρες και γυναίκες είναι συγκεντρωμένοι ανά οικογένειες γύρω από τους φρεσκοπλυμένους τάφους των συγγενών τους με τα αναμμένα καντήλια και συνοδεύουν τις ψαλμωδίες κρατώντας λευκές λαμπάδες στα χέρια», περιγράφει. Η ατμόσφαιρα, όπως αναφέρει η κα Μόμτσιου, δεν διαφέρει τόσο από αυτή που επικρατεί στις ενοριακές εκκλησίες αλλά και στο κέντρο της πόλης, όπου γίνεται η Περιφορά του Επιταφίου του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Νικολάου. «Βλέπετε, τον τόνο δίνουν οι συμβολισμοί της ημέρας, η θλίψη για τον θάνατο ενός “δικαίου”, ο πόνος της μάνας, ο θρήνος», προσθέτει. Και συνεχίζει λέγοντας πως το νεκροταφείο προσφέρεται περισσότερο για μία τέτοια προσέγγιση στο θάνατο και στο πένθος.
Ο διαφορετικός εορτασμός της Ανάστασης στα νεκροταφεία
Αυτό που έχει όμως μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι ο τρόπος που γιορτάζεται η Ανάσταση στα νεκροταφεία της Κοζάνης, στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου Κοζάνης, κυρίως επειδή διαφέρει αρκετά από τον αντίστοιχο εορτασμό στο κέντρο της πόλης.
Όπως περιγράφει στο thestival.gr η κα Μόμτσιου, οι άνθρωποι μαζεύονται πάλι ανά οικογένειες όπως και τη Μεγάλη Παρασκευή, γύρω από τον τάφο του αγαπημένου τους προσώπου που έφυγε από τη ζωή. Οι περισσότερες γυναίκες είναι μαυροντυμένες, δημιουργώντας μια εξαιρετική, όπως τη χαρακτηρίζει, αντίθεση με τα λευκά μάρμαρα γύρω τους. «Τα κεριά και τα καντήλια δίνουν έναν υποβλητικό φωτισμό και γλυκαίνουν τα σκυμμένα πρόσωπα. Ψηλά σκοτεινά κυπαρίσσια στεφανώνουν τη σκηνή. Σε λίγο βγαίνουν οι παπάδες και οι ψαλτάδες από την εκκλησία. Προχωρούν ψέλνοντας και παίρνουν τη θέση τους σε μια εξέδρα στο κέντρο του χώρου. Όταν έρχεται η ώρα για το “Χριστός Ανέστη” ο τόνος πλέον δεν είναι πανηγυρικός και οι αντιδράσεις δεν είναι εκρηκτικές. Θα δεις κόσμο να κλαίει σιωπηλά, άλλους να στέκονται σοβαροί και συγκρατημένοι κι άλλους να συνοδεύουν την ψαλμωδία».