Σήμερα, 4 Δεκεμβρίου, ο ελληνικός στρατός και η Εκκλησία μας, τιμούν τη μνήμη της Αγίας Βαρβάρας, η οποία εδώ και αιώνες έχει ανακηρυχτεί προστάτιδα του Πυροβολικού.
Η λατρεία της Αγίας Βαρβάρας ήταν διαδεδομένη ήδη από τον 4ο αιώνα. Στην Καππαδοκία βρέθηκε αρχαιότατη υπόγεια εκκλησία αφιερωμένη σ’ αυτή, ενώ στο παλαιό Κάιρο της Αιγύπτου οι Κόπτες ανήγειραν κατά τον 7ο αιώνα ναό στη μνήμη της.
Η Αγία Βαρβάρα, θυγατέρα του σατράπη Διόσκουρου, γεννήθηκε στη Νικομήδεια και ανετράφη μέσα στον πλούτο, την πολυτέλεια και την ειδωλολατρία. Σύμφωνα με την παράδοση, ο πατέρας της, την έκλεισε σε έναν πύργο αναχωρώντας για κάποια εκστρατεία, ώστε να απομακρύνει κάποιους νεαρούς ευγενείς που συγκεντρώνονταν στα ανάκτορα με την επιθυμία να γίνουν μνηστήρες της .
Στο διάστημα όμως που έμεινε στον πύργο, ασπάσθηκε τον Χριστιανισμό. Όταν ο πατέρας της επέστρεψε, της πρότεινε να παντρευτεί έναν ειδωλολάτρη πρίγκιπα, αλλά εκείνη αρνήθηκε επίμονα. Απελπισμένος ο Διόσκουρος, την παρέπεμψε στον δικαστή Μαρτιανό ο οποίος διάταξε να τη γδύσουν τελείως και να τη μαστιγώσουν ανηλεώς με βούνευρο μαστίγιο (από νεύρα βοός): «ίνα προκληθώσι πληγαί, οι βασανισταί της είχον επικολλήσει θραύσματα πλίνθων και πήλινων αγγείων» (κατά τον βιογράφο της, Συμεών).
Επειδή όμως η 16χρονη Βαρβάρα δεν πειθόταν να απαρνηθεί τον Χριστιανισμό, ο Μαρτιανός διέταξε τον αποκεφαλισμό της. Ο πατέρας της προσφέρθηκε να γίνει ο ίδιος δήμιος του παιδιού του! Και η άμοιρη κόρη έπεσε νεκρή από το ξίφος του πατέρα της, «ταις πατρικαίς χερσί τω πατρικώ ξίφει την τελείωσιν δέχεται», όπως έγραψε ο βιογράφος της, Συμεών.
Τον πατέρα της, καθώς έφευγε ως… θριαμβευτής από τον τόπο της εκτέλεσης, τον χτύπησε κεραυνός και τον κατέκαυσε. Το γεγονός αυτό συνέβη το 263μ.Χ. επί αυτοκράτορα Μαξιμιανού Α’. Το σώμα της Βαρβάρας ετάφη στο χωριό Γέλασον, κοντά στη Νικομήδεια. Όταν όμως επικράτησε αργότερα ο Χριστιανισμός, τα οστά της μεταφέρθηκαν εν πομπή στην Κωνσταντινούπολη.
Όσον αφορά τη σύνδεσή της με το Πυροβολικό, ανάμεσα στα παλιά ρωμαϊκά στρατόπεδα στη Γαλλία, υπήρχαν κάποια που ανήκαν στους Γαλάτες και έφεραν την επιγραφή «Santa Barbara» (Αγία Βαρβάρα). Όταν ανακαλύφθηκε η πυρίτιδα, οι χώροι αυτοί χρησίμευσαν για την αποθήκευση της και οι πυροβολητές επέλεξαν την αγία Βαρβάρα ως προστάτιδα του όπλου τους. Στα τέλη του 14ου αιώνα, ένας χειριστής πυροβόλου, ζήτησε, προσευχόμενος τη βοήθεια και προστασία της Αγίας Βαρβάρας. Έκτοτε σε Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία είναι προστάτιδα των πυροβολητών, ενώ το Πυροβολικό του γερμανικού Ναυτικού κοσμεί η εικόνα της Αγίας Βαρβάρας. Στην Ελλάδα, εδώ και πολλά χρόνια, οι μονάδες του Πυροβολικού τιμούν τη μνήμη της, στις 4 Δεκεμβρίου.