Οι αγρυπνίες δίνουν ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα μέσα στην Εκκλησία. Γίνοτναι τις νυχτερινές ώρες. Έχουνε την κατάνυξη που βοηθά την ψυχή του ανθρώπου να έρθει πιο κοντά με τον Θεό. Όπως όλα τα πράγματα που υπάρχουν στην Εκκλησία, έχει ορισμένες διατάξεις στο πότε και πώς πρέπει να γίνεται η αγρυπνία. Οι αγρυπνίες είναι μέρος μιας αρχαίας Παραδόσεως της Εκκλησίας που διασώζεται μέχρι τις ημέρες μας.
Παλιότερα, υπήρχε η συνήθεια να γίνονται αγρυπνίες κάθε Κυριακή μέσα στον χρόνο (πλην της Κυριακής του Πάσχα) κάτι που σταμάτησε να γίνεται ακόμη και μετά τα μέσα του 17ου αιώνος. Εφόσον σταμάτησε αυτή η συνήθεια, θεσπίστηκε να γίνονται σε μεγάλες εορτές του χρόνου. Οι εορτές που μπορεί να τελεστούν αγρυπνίες είναι:
Σεπτέμβριος
Γεννέσιον της Υπεραγίας Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου)
Ύψωση του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου)
Μετάσταση του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου (26 Σεπτεμβρίου)
Νοέμβριος
Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου)
Δεκέμβριος
Η κατά σάρκα Γέννησης του Κυρίου Ιησού Χριστού (25 Δεκεμβρίου)
Ιανουάριος
Άγια Θεοφάνια (6 Ιανουαρίου)
Αγίου Αντωνίου (17 Ιανουαρίου)
Φεβρουάριος
Η Υπαπαντή του Κυρίου (2 Φεβρουαρίου)
Μάρτιος
Ευαγγελισμός της Υπεραγίας Θεοτόκου (25 Μαρτίου)
Μάιος
Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου (8 Μαΐου)
Ιούνιος
Γεννέσιον του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου (24 Ιουνίου)
Αγίων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου)
Αύγουστος
Μεταμόρφωση του Σωτήρος (6 Αυγούστου)
Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου (15 Αυγούστου)
Αποτομή του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου (29 Αυγούστου)
Επίσης, γίνεται αγρυπνία στην εορτή της Αναλήψεως του Κυρίου Ιησού Χριστού. Πέραν από τις ανωτέρω εορτές που μπορούν να τελεστούν αγρυπνίες, υπάρχουν εορτές που ο προεστός επιλέγει να κάνει αγρυπνία όπως:
Νοέμβριος
Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου (13 Νοεμβρίου)
Δεκέμβριος
Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου (5 Δεκεμβρίου)
Ιανουάριος
Αγίου Ευθυμίου (20 Ιανουαρίου)
Επίσης, αγρυπνία πρέπει να τελείται σε μονές όταν εορτάζουν ή έχουνε παρεκκλήσια που εορτάζουν. Αγρυπνίες μπορούν επίσης να γίνονται σε μνήμες τοπικών αγίων ή μεγάλων αγίων (Αγίου Νικολάου Μύρων, Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, κ.α.). Αγρυπνία μπορεί να γίνει σε μνήμες αγίων στις οποίες κατέχονται τα λείψανα στον Ναό ή και για έκτακτα γεγονότα όπως φυσικές καταστροφές κ.α. Η νεώτερη συνήθεια να γίνονται αγρυπνίες κατά το δοκούν είναι νεωτερική και δεν είναι βασισμένο στην Παράδοση της Εκκλησίας μας.
Ένα θέμα το οποίο πολλοί αμελούμε είτε από άγνοια ή για λόγους «συντομίας», είναι η διάρκεια της αγρυπνίας. Πολλές φορές, όταν τελούνται αγρυπνίες, η διάρκεια τους είναι λίγη. Υπάρχει η νεώτερη συνήθεια, οι αγρυπνίες να γίνονται π.χ. 8 – 12 ή χειρότερα, 8 – 11 το βράδυ. Η αγρυπνία, όπως ευκόλως νοείται, σημαίνει ότι αγρυπνεί ο πιστός κάτι που εννοεί ότι η αγρυπνία περνά τα μεσάνυχτα και τελειώνει έστω και 12:30 το βράδυ.