Ρώτησε κάποιος τον πατέρα Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο, ποιος νηστεύει καλύτερα, σε περίοδο νηστείας, αυτός που τρώει δυο πιάτα ανάλαδη φασολάδα, χαλβά κ.λπ., ή αυτός που τρώει ένα αυγό σφικτό;
Χωρίς περιστροφές ο Γέροντας Επιφάνιος απάντησε:
-Ο πρώτος! Ο δεύτερος κάνει απλώς δίαιτα.
Πράγματι, χωρίς να σημαίνει ότι στην νηστεία δεν έχει σημασία και ο ποσοτικός περιορισμός των τροφών, είναι απαραίτητο να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα:
το νόημα της νηστείας είναι πρωτίστως η υπακοή στην εντολή του Θεού.
Δεν νηστεύουμε μόνο για εγκράτεια, αλλά για να εκτελέσουμε την εντολή της νηστείας, που είναι εντολή της Εκκλησίας, δηλαδή εντολή του Θεού.
Ο στάρετς Βαρσανούφιος της Όπτινα έλεγε ότι, όταν ήταν στον κόσμο, έκανε 1.000 μετάνοιες χωρίς καθόλου κόπο.
Όταν ήλθε στο Μοναστήρι ως δόκιμος, ο Γέροντάς του του είπε να κάνει μόνο 33.
Ο Βαρσανούφιος αντέδρασε, λέγοντάς του ότι στον κόσμο έκανε 1.000.
Ο Γέροντάς του του είπε: κάνε τις 33 και μετά θα δούμε.
Μετά από λίγες μέρες πήγε στον Γέροντά του και τον παρακάλεσε να του μειώσει και τις 33 μετάνοιες που έκανε, γιατί ήταν αδύνατον να τις κάνει όλες!
Είναι δηλαδή φανερό ότι, όταν ο άνθρωπος κάνει κάτι από μόνος του, δεν έχει πόλεμο από τον διάβολο.
Όταν όμως κάνει κάτι από υπακοή στο θέλημα του Θεού, από υπακοή στην Εκκλησία, από υπακοή στον πνευματικό του, τότε έχει μεγάλο πόλεμο από τον σατανά, γιατί αυτός ξέρει ότι τότε η πράξη αυτή έχει αξία και ο άνθρωπος θα ωφεληθεί.
Πολλοί άνθρωποι κάνουν δίαιτα από εγωισμό, δηλαδή για να κρατήσουν την σιλουέτα τους και να αρέσουν στους ανθρώπους εξωτερικά.
Αυτό φυσικά δεν είναι νηστεία.
Εάν τους πεις να νηστεύσουν λίγες ημέρες, όπως ορίζει η Εκκλησία, αρνούνται με διάφορες προφάσεις, παρόλο που η «νηστεία» που κάνουν κατά την δίαιτά τους είναι πολύ αυστηρότερη από την νηστεία της Εκκλησίας!
Αυτό γίνεται γιατί ακριβώς η δίαιτα γίνεται με το θέλημα του ανθρώπου και έχει κίνητρα ατομικιστικά, ενώ η νηστεία γίνεται με την εκκοπή του θελήματος του ανθρώπου και από αγάπη στον Θεό. Είναι δηλαδή μία προσφορά, μία θυσία προς τον Θεό.
Για αυτό και η δεύτερη αγιάζει, ενώ η πρώτη όχι.
Για αυτό και έχει μεγάλη σημασία πρώτα πρώτα ο άνθρωπος να τηρεί τις νηστείες, που έχει ορίσει η Εκκλησία μας, δηλαδή της Τετάρτης και της Παρασκευής, τις δύο Σαρακοστές του Πάσχα και των Χριστουγέννων, την νηστεία των Αγίων Αποστόλων, την νηστεία της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο και κάποιες περιστασιακές νηστείες (29 Αυγούστου, 14 Σεπτεμβρίου).
Ταυτόχρονα θα πρέπει ο άνθρωπος να διεξάγει έναν διαρκή αγώνα νηστείας και εγκράτειας σέ ολη του την ζωή, εάν θέλει να βρίσκεται κοντά στον Θεό.
Ο Χριστός έχει πει πει ότι αυτό το γένος των δαιμόνων δεν νικιέται, παρά μόνο με προσευχή και νηστεία.