Επιστολές του Αρχιεπισκόπου Τιράνων Αναστασίου προς τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο δημοσιοποίησε η Εκκλησία της Αλβανίας, η οποία κάνει γνωστό με σχετική ανακοίνωση ότι «Την 22αν Νοεμβρίου 2018, εδόθησαν εις την δημοσιότητα από ρωσικάς πηγάς επιλεκτικά αποσπάσματα (μάλιστα από ορισμένας ιστοσελίδας με παραπλανητικούς τίτλους, ημερομηνίας και αυθαιρέτους εκτιμήσεις) επιστολής του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ. Αναστασίου προς τον Μακαριώτατον Πατριάρχην Μόσχας και πασών των Ρωσιών κ. Κύριλλον».
Ειδικότερα, τονίζεται «Προς πληρεστέραν και αντικειμενικήν ενημέρωσιν παντός ενδιαφερομένου δημοσιεύομεν ακέραιον το κείμενον της ως άνω αναφερομένης απαντητικής επιστολής του Μακαριωτάτου κ. Αναστασίου (της 10ης Οκτωβρίου 2018), και δευτέρας (της 7ης Νοεμβρίου 2018) μετά μεταφράσεως εις την αγγλικήν.
Υπογραμμίζεται ότι η πρώτη εγράφη την 10ην Οκτωβρίου (προ της αποφάσεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της 11ης Οκτωβρίου 2018) και η δευτέρα μετά την απόφασιν της Εκκλησίας της Ρωσίας (της 15ης Οκτωβρίου 2018) περί διακοπής της ευχαριστιακής κοινωνίας μετά του Οικουμενικού Πατριαρχείου».
Στην πρώτη επιστολή του, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, μεταξύ άλλων, εκφράζει τους φόβους του ότι η σχεδιαζομένη χορήγηση αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία θα είναι «πορεία εις ναρκοπέδιον».
«Ομοιάζει με επικίνδυνον εγχείρησιν απροβλέπτων παρενεργειών. Αι αντιμαχόμεναι ομάδες θα διατηρήσουν την οντότητα και συνοχήν των, όπως επανειλημμένως έχει συμβή εις διαφόρους τοπικάς Εκκλησίας. Τελικώς, αντί της ενότητος των Ορθοδόξων εν Ουκρανία διαφαίνεται κίνδυνος διασπάσεως της ενότητος της Ορθοδοξίας εν τη Οικουμένη», τόνισε ο Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αλβανίας, και επισήμανε ότι αυτή τη γνώμη του τη γνωστοποίησε στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο κατά την προσωπική τους συνάντηση στην Κρήτη.
Ο Μακαριώτατος ανέφερε ότι δεν παύεται αναπέμποντας «θερμάς δεήσεις υπέρ της ενότητος της Αγίας ημών Εκκλησίας, ην ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, η Κεφαλή αυτής, «περιεποιήσατο διά του ιδίου αίματος» (Πραξ. 20.28)».
Ο Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αλβανίας διαβεβαίωσε τον Αγιώτατο Πατριάρχη Κύριλλο ότι «θα πράξη παν το δυνατόν, προκειμένου να αποτραπή το σχίσμα εντός της Οικουμενικής Ορθοδοξίας».
«Τοιαύτη εξέλιξις θα αποτελούσε οδυνηρόν πλήγμα της αξιοπιστίας της Ορθοδοξίας και πρέπει πάση θυσία να αποφευχθή», ακραδάντως πιστεύει ο Μακαριώτατος κ. Αναστάσιος και συνεχίζει, – «όσον και αν φαίνεται ανέφικτον, πιστεύομεν ότι όλοι πρέπει να «πράξωμεν το παν», διά να επανέλθωμεν εις τας Συνάξεις των Προκαθημένων και εις τον σχεδιασμόν μιάς νέας Μεγάλης Συνόδου. Δεν αγνοούμεν ότι αι προτάσεις αύται θα θεωρηθούν υπό τινων εξωπραγματικαί και τελικώς μη εφικταί. Εν τούτοις, είμαι πεπεισμένος ότι δεν είναι κανείς ρεαλιστής, εάν δεν πιστεύη εις το θαύμα και ότι «τα αδύνατα παρά ανθρωποις δυνατά παρά τω Θεώ εστιν (Λουκ. 18.18-27)».
Στη δεύτερη επιστολή του, δηλώνει «Περίλυπός εστιν η ψυχή μου», καθώς παρακολουθούμε τις εξελίξεις για το ουκρανικό μετά τις αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου (11.10. 2018) και της ορθοδόξου εκκλησίας της Ρωσίας (15.10.2018).
Εν συνεχεία, αναφέρει ότι δυστυχώς επαληθεύονται οι φόβοι μας οι οποίοι διατυπώθηκαν προς την αντιπροσωπεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου (30 Ιουλίου 2018), ότι δηλαδή η σχεδιαζόμενη κατά την παρούσα χρονική περίοδο χορήγηση αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία θα είναι «πορεία εις ναρκοπέδιον», με οδυνηρές για όλους παρενέργειες.
Επιπλέον, επισημαίνει ότι η τελευταία απόφαση της Εκκλησίας της Ρωσίας, επίσης, προκαλεί έντονη ανησυχία. Είναι αδιανόητο, όπως χαρακτηριστικά τονίζει, να χρησιμοποιηθεί η Θεία Ευχαριστία ως όπλο εναντίον μιας άλλης Εκκλησίας… Και διερωτάται: Είναι δυνατόν η απόφασις και η εντολή της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ρωσίας να ακυρώνουν την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος στους ορθόδοξους ναούς οι οποίοι λειτουργούν υπό τη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου; Είναι δυνατόν η Θεία Ευχαριστία, η τελουμένη εις τους ναούς της Μικράς Ασίας, της Κρήτης, του Αγίου Όρους και αλλαχού της γης, διά τους Ρώσους ορθόδοξους πιστούς να είναι τώρα ανυπόστατος; Και αν «μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης» προσέλθουν να μεταλάβουν τα καθαγιασμένα τίμια δώρα, διαπράττουν αμάρτημα διά το οποίον απαιτείται εξομολόγησις; Σε αυτό το σημείο της επιστολής, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος υπογραμμίζει: «Ομολογούμε ότι είναι αδύνατον να συμφωνήσουμε με τοιαύτας αποφάσεις. Η Θεία Ευχαριστία, το ασυλλήπτου ιερότητος και μοναδικής σημασίας μυστήριον, επιβάλλεται να μένει εκτός οιασδήποτε εκκλησιαστικής διενέξεως».
Εξάλλου, μεταξύ άλλων, σημειώνεται ότι όσο σοβαρά και αν είναι τα θέματα των δικαιοδοσιών που έχουν συσσωρευτεί επ’ ουδενί συνιστούν αιτία σχίσματος στην Ορθοδοξία. Τυχόν σχίσμα θα αμαυρώσει το κάλλος της Ορθοδοξίας. Ως εκ τούτου, επιβάλλεται να αναζητηθεί ψύχραιμα συμβιβαστική λύση η οποία να αποσκοπεί στην ουσιαστική ειρήνευση των ορθοδόξων πιστών στην Ουκρανία.
Τέλος, αναφορικά με την Πανορθόδοξη Σύσκεψη στην οποία αναφέρεται ο Πατριάρχης Μόσχας, τονίζει ότι κρίσιμα παραμένουν τα ερωτήματα: Θα ζητήσει και η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο τη σύγκληση Πανορθοδόξου Διασκέψεως; Ποια θα είναι τα κριτήρια της τελικής αποφάσεως επ’ ωφέλεια της ειρήνης και της ενότητας; Επ’ αυτού, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας δηλώνει πρόθυμη να συμμετάσχει κανονικώς σε Σύναξη Προκαθημένων που θα συγκληθεί.