Με ιδιαίτερη λαμπρότητα τιμήθηκε στην Ιερή Καθέδρα της Πρωτοθρόνου Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως η μνήμη των Τριών Ιεραρχών και «Προστατών των Γραμμάτων». Στο μήνυμά του, προς τη νέα γενιά, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, επισημαίνει ότι αυτή καλείται να διαφυλάξει την κληρονομιά των Πατέρων μας, και να συνειδητοποιήσει το προνόμιο να ανήκει στη φωτεινή παράδοση της Ορθοδοξίας.
«Εις τους τρεις θεοφθόγγους «θεράποντας της Τριάδος» δεν συναντώμεν μίαν θεολογίαν αποκομμένην από την ζωήν, αλλά θεολογικόν στοχασμόν εν διαλόγω με την ελληνικήν φιλοσοφίαν, απάντησιν, επί τη βάσει της βιωμένης Αληθείας της Εκκλησίας, εις τας προκλήσεις των καιρών», τόνισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στην ομιλία που απηύθυνε κατά τη δεξίωση που παρετέθη στην Αίθουσα του Θρόνου του Πατριαρχικού Οίκου, μετά τη Θεία Λειτουργία που τελέστηκε στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου, στο Φανάρι. «Η συνάντησις με την ελληνικήν σκέψιν», συνέχισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, «δεν ωδήγησεν εις «εξελληνισμόν του Χριστιανισμού», όπως υπεστήριξαν δυτικοί κριτικοί της Πατερικής θεολογίας, αλλά εις τον λεγόμενον «εκχριστιανισμόν» ή τον «εκκλησιασμόν» του Ελληνισμού, εις το «καινοτομείν τα ονόματα», δηλαδή την μετατροπήν φιλοσοφικών κατηγοριών εις όχημα εκφράσεως της εκκλησιαστικής εμπειρίας και διδασκαλίας. Όντως, εντυπωσιάζει η ευρύτης του πνεύματος, η σοφία και το διανοητικόν σφρίγος των Πατέρων. Μας διδάσκουν ότι ο χριστιανός όχι μόνον δύναται, αλλά ότι και οφείλει να αγαπά την παιδείαν, την φιλοσοφίαν, την τέχνην, τον πολιτισμόν».
Στην ομιλία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε ιδιαιτέρως στη σημασία της πνευματικής παρακαταθήκης των τριών μεγάλων σοφών Διδασκάλων της Εκκλησίας για την παιδεία.
«Το στίγμα του συγχρόνου πολιτισμού είναι ο εαυτοκεντρισμός, ο οποίος επηρεάζει εντόνως και την ταυτότητα της παιδικής ηλικίας. Ο εαυτοκεντρικός άνθρωπος μετατρέπει τα πάντα εις μέσον της αυτοπραγματώσεώς του. Επαναστατεί εναντίον κάθε περιορισμού. Αποκαλεί την δέσμευσιν και το καθήκον ετερονομίαν και υποτέλειαν, την θρησκείαν αλλοτρίωσιν, την αγάπην αδυναμίαν, την ηθικήν καταπίεσιν, υποτιμά τον μόχθον, την πειθαρχίαν, αναζητεί πάντοτε την εύκολον λύσιν. Εναντίον αυτής της αγόνου υποταγής εις τον εαυτόν μας ηκούετο, και ηχεί και σήμερον, το Ευαγγέλιον της χριστιανικής ελευθερίας, το οποίον ευρίσκεται εις το κέντρον της κατανοήσεως της παιδείας εκ μέρους των Τριών Ιεραρχών. Αυτή η θεώρησις της αγωγής και της παιδείας συγκροτεί μίαν πρότασιν προς τους συγχρόνους νέους, «όπως αν εκ των χριστιανικών ωφελοίντο λόγων. Η ένθεος παιδεία δεν μας υποδουλώνει εις τον εαυτόν μας και εις τα ατομικά δικαιώματά μας, αφού η αληθής ελευθερία ταυτίζεται με την έξοδον από την ειρκτήν του ατομισμού. Ορθώς ελέχθη ότι η θύρα της ελευθερίας ανοίγει μόνον προς τα έξω. Η πείρα αιώνων με την ανθρωπίνην φύσιν, μαρτυρεί ότι ο άνθρωπος δεν καλύπτεται υπαρξιακώς ούτε από την ικανοποίησιν των αναγκών του, ούτε με την συνεχή ενασχόλησιν με τον εαυτόν του, αλλά ότι επιθυμεί να αφιερωθή εις ένα σκοπόν πέραν του εαυτού, να πραγματώση υπερατομικάς αξίας, να έχη κοινωνικήν προσφοράν, να μοιράζεται την ζωήν», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο Οικουμενικός Πατριάρχης και πρόσθεσε: «Αυτήν την αλήθειαν διασώζει το χριστιανικόν όραμα της παιδείας πάντοτε εν αναφορά προς τον τελικόν και αιώνιον προορισμόν του ανθρώπου. Εν τω πλαισίω αυτής της «παιδείας ελευθερίας», η νέα γενεά θα διδάσκεται τον λόγον του Σταυρού και της Αναστάσεως, φιλοθείαν και φιλανθρωπίαν, φιλοκαλίαν και ευαισθησίαν απέναντι εις το θαύμα της υπάρξεως και εις τα θαυμάσια της δημιουργίας, την θυσιαστικήν αγάπην, το μυστήριον της αγιότητος, το πνεύμα το οποίον εκφράζει η φωτεινή μεγαλοπρέπεια της Αγια-Σοφιάς, τα μέγιστα και πρώτιστα του βίου της ορθοδόξου παραδόσεως, την ευχαριστιακήν σχέσιν με την κτίσιν, την αντίστασιν εις τας συγχρόνους συρρικνώσεις του ανθρώπου και εις τας τάσεις, αι οποίαι θίγουν την ιερότητα του ανθρωπίνου προσώπου, θα μάθη την αντίδρασιν εις τον αυτάρεσκον ευδαιμονισμόν, εις τον προμηθεικόν «ανθρωποθεόν», εις το «καθελώ μου τας αποθήκας και μείζονας οικοδομήσω» (Λουκ. ιβ’, 18) του συγχρόνου άφρονος κερδοσκοπισμού. Πρόκειται περί αληθειών αιωνίως επικαίρων. Δεν έχουν ανάγκην εκσυγχρονισμού ο Σταυρός, ο οποίος είναι εις το διηνεκές η κρίσις της κρίσεώς μας, η ανυπέρβλητος αγάπη του Καλού Σαμαρείτου, το ασκητικόν φρόνημα, η ταπεινοφροσύνη και η μετάνοια, το μυστήριον της εν Χριστώ ελευθερίας».
Όπως είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, αυτές τις αλήθειες φυλάσσει ως κόρην οφθαλμού σήμερα η Εκκλησία και ειδικότερα το Οικουμενικό Πατριαρχείο. «Αυτάς ηγωνίσθη η Μήτηρ Εκκλησία να υπερασπισθή καθ᾿ όλην την ιστορικήν της πορείαν. Αυτήν την κληρονομίαν των Πατέρων ημών μεταβιβάζομεν εις την νέαν γενεάν, η οποία καλείται, με την σειράν της, να συνειδητοποιήση το προνόμιον να ανήκη εις την φωτεινήν Παράδοσιν της Ορθοδοξίας και το μέγεθος της ευθύνης της».
Τον Οικουμενικό Πατριάρχη προσφώνησε ο Άρχων Πριμηκήριος της Μ.τ.Χ.Ε., Αθανάσιος Αγγελίδης, Πρόεδρος της Εφορείας της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής.
Νωρίτερα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, χοροστάτησε στην Θεία Λειτουργία που τελέστηκε στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου, συγχοροστατούντων των Μητροπολιτών, Γέροντος Νικαίας Κωνσταντίνου, Γέροντος Χαλκηδόνος Αθανασίου, Γέροντος Δέρκων Αποστόλου, Φιλαδελφείας Μελίτωνος, Σεβαστείας Δημητρίου, Μυριοφύτου και Περιστάσεως Ειρηναίου, Μύρων Χρυσοστόμου, Συνάδων Διονυσίου, Γαλλίας Εμμανουήλ, Ικονίου Θεολήπτου, Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Στεφάνου, Προύσης Ελπιδοφόρου, Κυδωνιών Αθηναγόρα και Σηλυβρίας Μαξίμου, και ιερουργούντος του Μ.Πρωτοσυγκέλλου Ανδρέου.
Τον πανηγυρικό λόγο της ημέρας εκφώνησε ο Αρχιμ. Σμάραγδος Καραγιαννίδης, Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Χαλκηδόνος.
Εκκλησιάστηκαν οι Επίσκοποι Edmonton Ιλαρίων, Αλικαρνασσού Αδριανός και Ερυθρών Κύριλλος, οι Καθηγούμενοι των Ι.Μονών Παντοκράτορος, Αρχιμ. Γαβριήλ, και Ξενοφώντος, Αρχιμ. Αλέξιος, η Καθηγουμένη του Ι.Ησυχαστηρίου Τιμίου Προδρόμου Ακριτοχωρίου, Γερόντισσα Ιακώβη, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Πόλη, Πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης, ο Πρόεδρος του Παγκοσμίου Ουκρανικού Κογκρέσσου, κ.Ευγένιος Czolij, , ο Πολιτικός Διοικητής του Αγίου Όρους, κ.Αρίστος Κασμίρογλου, η Εφορεία με τη Λυκειάρχη, Καθηγητές και μαθητές της Μεγάλης του Γένους Σχολής, Καθηγητές και μαθητές Ομογενειακών σχολείων και πλήθος πιστών από την Πόλη, την Ελλάδα και άλλες χώρες του εξωτερικού.
Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης τέλεσε τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των αειμνήστων Ιδρυτών, Ευεργετών, Εφόρων, Σχολαρχών, Καθηγητών, Διδασκάλων, Επιμελητών και μαθητών της Μεγάλης του Γένους Σχολής.
Φωτογραφίες: Νίκος Μαγγίνας / Οικουμενικό Πατριαρχείο