Ο Άγιος Νικόλαος τιμάται ιδιαίτερα σε όλο τον ελληνικό χώρο από τους ανθρώπους της θάλασσας. Είναι προστάτης των ναυτικών, του Πολεμικού και του Εμπορικού Ναυτικού. Είναι ο πολιούχος Άγιος της Αλεξανδρούπολης, του Βόλου, του Γαλαξειδίου, της Κοζάνης, του Πολύγυρου, της Σητείας και της Σύρου. Αλλά και σε όλα τα μήκη και τα πλάτη τής γης, είναι ως σήμερα γνωστά τα συνεχιζόμενα θαύματα που επιτελεί δι’ αυτού η Χάρις τού Θεού.*
Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε στις 15 Μαρτίου τού 270 μ.Χ. στην πόλη Πάταρα της Λυκίας (σημερινό Γκελεμίς Τουρκίας) από γονείς ευσεβείς και πλούσιους. Ήταν άτεκνοι ,απέκτησαν ένα παιδί με την παράδοση να του αποδίδει πράξεις που αντιβαίνουν την κοινή λογική.
Λένε , λοιπόν οτι βρέφος ακόμα ο Άγιος αρνούνταν να θηλάσει, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, τις Τετάρτες και τις Παρασκευές, και όσο μεγάλων έδειχνε την αρετή του και τον ζήλο του για κάθε τι που είχε σχέση με τη Χριστιανική πίστη.
Σε σχετικά μικρή ηλικία χειροτονήθηκε πρεσβύτερος από τον θείο του και επίσκοπο Νικόλαο. Σύμφωνα με άγραφες μαρτυρίες ο βίος του ήταν αφιερωμένος στην προσευχή, στην νηστεία και στην αγρυπνία. Η μεγάλη αγάπη για το ποίμνιό του, φάνηκε όταν μετά τον θάνατο των γονιών του, μοίρασε όλη του την περιουσία στους φτωχούς.
Η ελεημοσύνη και η συμπαράσταση σε κάθε αναξιοπαθούντα ήταν για τον Άγιο Νικόλαο τρόπος ζωής και ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του. Πάντα στεκόταν αρωγός όσων τον είχαν ανάγκη, προσπαθώντας ταυτόχρονα οι πράξεις του αυτές να μην γίνονται γνωστές. Ένα από τα παραδείγματα των πράξεών του αυτών, είναι όταν βοήθησε τρία νεαρά κορίτσια να παντρευτούν και έτσι να γλυτώσουν από την πορνεία στην οποία προσπαθούσε να τα ωθήσει ο πατέρας τους, πράξη την οποία έκανε έχοντας φτάσει σε απόγνωση μην έχοντας τα προς το ζην.
Εκτός από καλές και θεάρεστες πράξεις, ο Άγιος με την χάρη του Θεού, πραγματοποιούσε, εν ζωή ακόμα, και θαύματα. Όταν κάποια στιγμή είχε πάει στους Αγίους Τόπους για να προσκυνήσει, με θαυμαστό τρόπο γαλήνεψε την φουρτουνιασμένη θάλασσα, γλυτώνοντας έτσι το πλοίο στο οποίο επέβαινε, και την ζωή των συνεπιβατών του. Κάποια στιγμή, ο Άγιος επέστρεψε στα Πάταρα και εκεί εξελέγη επίσκοπος μετά από Θεία παρέμβαση, όταν άγγελος Κυρίου εστάλη στην σύνοδο των επισκόπων. Έτσι ο Άγιος έγινε επίσκοπος της γειτονικής πόλης, των Μύρων.
Κατά την διάρκεια των μεγάλων διωγμών που έκαναν οι Διοκλητιανός και Μαξιμιανός, ο Άγιος φυλακίστηκε χωρίς ούτε λεπτό να σταματήσει να κηρύττει τον λόγο του Θεού.
Στο θρόνο της Βασιλεύουσας ανέβηκε ο Μεγάλος Κωνσταντίνος και έτσι ο Άγιος ανέλαβε ξανά καθήκοντα επισκόπου. Ανάμεσα στις δραστηριότητές του ήταν πλέον και ο αγώνας κατά του Αρειανισμού. Στην ιστορία έμεινε το ράπισμα που έδωσε στον Άρειο κατά την διάρκεια της Α΄ Οικουμενικής συνόδου, πράξη που τον οδήγησε για μία ακόμη φορά στην φυλακή σιδηροδέσμιο. Το πρώτο βράδυ αυτής της φυλάκισής του, εμφανίστηκαν θαυματουργά στο κελί του ο Χριστός και η Παναγία και του έδωσαν ένα Ευαγγέλιο και ένα ωμοφόριο (ιερατικό άμφιο). Το πρωί όταν πήγαν να του δώσουν φαγητό, τον βρήκαν να φορά το ωμοφόριο και να διαβάζει το Ευαγγέλιο. Το γεγονός αυτό έγινε γνωστό στον αυτοκράτορα ο οποίος και αποφυλάκισε τον Άγιο ζητώντας του συγγνώμη.
Μερικά από τα θαύματα που έκανε εν ζωή ο Άγιος είναι τα εξής: Έσωσε από την πείνα την πόλη των Μύρων, εμφανιζόμενος θαυματουργικά στον καπετάνιο ενός πλοίου που μετέφερε σιτάρι κάνοντάς τον να φέρει το σιτάρι στους κατοίκους της πεινασμένης πόλης. Ένα άλλο θαύμα ήταν όταν παρουσιάστηκε στον ύπνο του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου και του φανέρωσε ότι ήταν αθώοι οι τρεις αξιωματικοί που κατηγορούνταν για συνωμοσία.
Με αυτόν τον τρόπο γλύτωσε τη ζωή των τριών αυτών ανδρών οι οποίοι έγιναν στη συνέχεια μοναχοί. Πολλές φορές γλύτωσε θαυματουργικά πλοία που κινδύνευαν από την φουρτουνιασμένη θάλασσα. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Άγιος Νικόλαος θεωρείται προστάτης των ναυτικών μας. Χαρακτηριστικό είναι ότι θαυματουργά μεταφέρθηκε σε ένα πλοίο που κινδύνευε στη τρικυμία και το οδήγησε ο ίδιος κρατώντας το τιμόνι σε ασφαλές λιμάνι. Ένα άλλο θαύμα του είναι όταν ένας ταξιδιώτης έπεσε στη θάλασσα από ένα πλοίο και είπε: «Άγιε Νικόλαε βοήθει μοι» ο Άγιος τον μετέφερε θαυματουργά στο σπίτι του. Όλα αυτά τα χρόνια ο Άγιος δεν υπήρχε δυστυχία που να μην συμπονέσει, αδικία που να μην επανορθώσει, διχόνοια που να μην ειρηνεύσει.
Το πότε ακριβώς πέθανε ο Άγιος Νικόλαος δεν είναι γνωστό. Σίγουρο είναι ότι τα λείψανα του Αγίου μετά τον θάνατό του φυλάσσονταν στην πόλη των Μύρων σε ναό που είχε ανεγερθεί προς τιμήν του. Κατά την παράδοση ο διάβολος μεταμορφωμένος σε γριά γυναίκα έστειλε με ένα καράβι λάδι για τις ακοίμητες κανδήλες του τάφου του Αγίου. Με αυτό το μαγεμένο λάδι είχε σκοπό να κάψει τον ναό και τα λείψανα του Αγίου, μην αντέχοντας την δόξα του Αγίου Νικολάου.
Ο Άγιος εμφανίστηκε θαυματουργικά στον καπετάνιο του πλοίου που μετέφερε αυτό το λάδι και του είπε να πετάξει το μαγεμένο λάδι στην θάλασσα. Όταν ο καπετάνιος ακολούθησε την εντολή του Αγίου, το λάδι πήρε φωτιά τη στιγμή που ρίχτηκε στη θάλασσα και άρχισε να στροβιλίζεται.