Ο Σταυρός του Κομνηνού Κάλφα που βρέθηκε μέσα στα τοιχώματα του Πανάγιου Τάφου και θάμπωσε επιστήμονες και Ιεράχες έγινε και αυτός η πέτρα του σκανδάλου για τις θρησκευτικές κοινότητες που διατηρούν δικαιώματα στον Πανάγιο Τάφο.
Γράφει Μαρία Γιαχνάκη
Το γεγονός της εύρεσης του Σταυρού δηλώνει την ελληνικότητα και της προηγούμενης συντήρησης αναστήλωσης και κατασκευής του Ιερού Κουβουκλίου ως επιπλέον στοιχείο, κάτι που δεν επιθυμούν οι άλλες κοινότητες ειδικά οι Αρμένιοι που πάντα προσπαθούν να δημιουργήσουν προβλήματα στο ναό.
Ο Σταυρός αυτός δηλώνει την ταυτότητα του Κάλφα Κομνηνού αφού γράφει στην πίσω πλευρά το όνομά του ενώ έμπροσθεν είναι χαραγμένα με ελληνικά γράμματα τα εξής στοιχεία: Ιησούς Χριστός Νικά, Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 1809
Οι εργασίες για την συντήρηση και αναστήλωση είχαν προχωρήσει προς το τέλος τους. Ο υπεύθυνος τεχνίτης μαρμαράς, με το ειδικό του εργαλείο τρυπούσε σε ειδικό σημείο τα τοιχώματα για την ανάγκη των εργασιών. Ξαφνικά, το τρυπάνι του βρίσκει εμπόδιο, προχωρώντας, ανακαλύπτει ότι είναι μέταλλο και τότε με ειδικές χειρουργικές επεμβάσεις έβγαλαν από τα τοιχώματα τον Σταυρό.
Ο Κάλφας Κομνηνός, όταν τελείωσε το έργο του Ιερού κουβουκλίου, τοποθέτησε αυτόν τον Σταυρό μέσα σε μια σχισμή που των τοιχωμάτων και μετά την έχτισε αφήνοντας μέσα την σφραγίδα του.
Θα μπορούσε να μην είχε ποτέ δει το φως του ήλιου και όμως η εύρεσή του ολοκλήρωσε το μεγάλο έργο των Ελλήνων επιστημόνων του Ε.Μ.Π., το 2016, ενώ ξεκαθάρισε τα πράγματα ότι αυτός που παρενέβη και ουσιαστικά έσωσε το Ιερό κουβούκλιο μετά την μεγάλη πυρκαγιά στο Ναό της Αναστάσεως ήταν ο Κάλφας Κομνηνός.
Η μεγάλη πυρκαγιά στο Ναό της Αναστάσεως
Τον Σεπτέμβριο του 1908 μεγάλη πυρκαγιά ξέσπασε στο Ναό της Αναστάσεως με αποτέλεσμα να γίνουν μεγάλες καταστροφές στο Ναό, στο Γολγοθά και στον Πανάγιο Τάφο.
Η φροντίδα τότε του κατεστραμμένου κτιρίου, ξεσήκωσε και πάλι πολιτικές αλλά κυρίως θρησκευτικές αντιδράσεις, αφού το μεγάλο θέμα των δικαιωμάτων στον Πανάγιο Τάφο και στα υπόλοιπα μνημεία έκαιγε πολλούς.
Η εθνικότητα του αρχιτέκτονα που θα αναλάμβανε το κτίριο, θα χαρακτήριζε και το μνημείο ως προς την ταυτότητά του. Η απόφαση ήταν ιστορική και τελικά ο αρχιτέκτονας της Υψηλής Πύλης Κάλφας Κομνηνός αναλαμβάνει το σπουδαίο έργο της αναστήλωσης, για να καταγραφεί στην ιστορία ότι Έλληνας ανέλαβε το μνημείο το οποίο ουσιαστικά ανήκει σε Έλληνες Ορθοδόξους.
Πεντακόσιοι τεχνίτες διαφόρων ειδικοτήτων χρειάστηκαν, για να φέρουν σε πέρας το έργο, το οποίο ολοκληρώθηκε το 1810.
Ο Κάλφας Κομνηνός, ολοκληρώνοντας το έργο του, το υπογράφει, κρύβοντας έναν ασημένιο Σταυρό με τα στοιχεία του στον ακρογωνιαίο λίθο του Ιερού Κουβουκλίου από την αριστερή πλευρά της όψεως.
Ο Σταυρός αυτός βρέθηκε πια το 2017 κατά την ιστορική αναστήλωση του μνημείου από τους Έλληνες επιστήμονες του ΕΜΠ και συγκεκριμένα από έναν τεχνίτη.
Αντιδράσεις για τον Σταυρό του τρούλου από τις υπόλοιπες θρησκευτικές κοινότητες
Ο Σταυρός που τοποθετήθηκε από τους Αγιοταφίτες Πατέρες και την ομάδα των επιστημόνων του ΕΜΠ στον τρούλο του Παναγίου Τάφου ξεσήκωσε την οργή των Αρμενίων οι οποίοι δεν επιθυμούν την τοποθέτηση του Σταυρού, στον τρούλο του Πανάγιου Τάφου.
Ο Σταυρός αποτελεί γνήσιο αντίγραφο εκείνου που είχε τοποθετήσει το 1809 επίσης, ο Κάλφας Κομνηνός και ο οποίος είχε αφαιρεθεί για λόγους συντήρησης στις αρχές του περασμένου αιώνα. Εξαιτίας, μάλιστα, των ίδιων αντιδράσεων δεν ξανάτοποθετήθηκε.
Όλα «μιλούν» Ελληνικά στον Πανάγιο Τάφο
Όμως δεν είναι όμως μόνο η τοποθέτηση του Σταυρού στον τρούλο που έχει διχάσει τις θρησκευτικές κοινότητες αλλά ακόμη και οι επιγραφές που μετά την αναστήλωση εμφανίστηκαν και δηλώνουν περίτρανα την ελληνικότητα του μνημείου.
Στην αναθηματική πλάκα που υπάρχει στο Κουβούκλιο και τοποθετήθηκε δυο αιώνες πριν από τον Κομνηνό γράφει: «Οι αναστήσαντές με, το Ορθόδοξον γένος των Ρωμαίων». Η φράση αυτή, που με την πάροδο των 200 χρόνων χάθηκε, σήμερα φαίνεται ξεκάθαρα και μπορεί πια να την διαβάσει κανείς.
Τα παραπάνω αποκαλυφθέντα στοιχεία, με πρώτο τον Σταυρό ελληνικού ρυθμού στην κορφή του Κουβουκλίου, έχουν δημιουργήσει ένα εχθρικό κλίμα μετά την δυσαρέσκεια των Αρμενίων.