Η Εκκλησία εορτάζει και τιμά όχι μόνο τα πρόσωπα των Αγίων, αλλά και τα ιερά αντικείμενα και ενδύματά των. Ό,τι σχετίζεται με τη ζωή του ανθρώπου και μάλιστα τα ενδύματά του, που εγγίζουν το σώμα του, είναι πάντα από τα πιο προσωπικά ενθυμήματα, που διατηρούν οι μεταγενέστεροι. Αλλά τα ενδύματα των Αγίων δεν είναι απλώς αντικείμενα που διατηρούν σ’ εμάς τη μνήμη τους, αλλά έχουν κι αυτά τη χάρη του Θεού, καθώς εκείνοι που τα φορούσαν επάνω τους. Το βλέπομε στα ιερά Ευαγγέλια, όπου η αιμορροούσα γυναίκα, «ακούσασα περί του Ιησού, ελθούσα εν τω όχλω όπισθεν, ήψατο του ιματίου αυτού· έλεγε γάρ ότι εάν άψωμαι των ιματίων αυτού σωθήσομαι. Και εξηράνθη η πηγή του αίματος αυτής».
Αλλά και στις Πράξεις των Αποστόλων βλέπομε ότι ο Θεός έκανε μεγάλα θαύματα με τα χέρια του αποστόλου Παύλου, «ώστε και επί τους ασθενούντας επιφέρεσθαι από του χρωτός αυτού σουδάρια και σιμικίνθια και απαλλάσσεσθαι απ’ αυτών τας νόσους.,,». Μαντήλια και προσόψια, που μεταχειριζόταν ο Απόστολος, τα έβαζαν επάνω στους αρρώστους και γίνονταν καλά.
Αυτά όλα φανερώνουν ότι όχι μόνο με τα πρόσωπα, αλλά και με τα ενδύματα των Αγίων εκδηλώνεται η χάρη του Θεού σ’ εκείνους που πιστεύουν και ζητούν απαλλαγή από τα δεινά του βίου και ψυχική σωτηρία. Όλα, που καθαγιάζονται μέσα στην Εκκλησία, και πρόσωπα και πράγματα, είναι ιερά και άγια και σαν ευωδιαστό μύρο αναβλύζουν τη χάρη του Θεού. Το ίδιο και πολύ περισσότερο συμβαίνει με τα ιερά οστά και λείψανα των Αγίων. Για τα άγια λείψανα ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός διδάσκει· «Πηγάς ημίν σωτηρίας ο Δεσπότης Χριστός τα των αγίων παρέσχετο λείψανα, πολυτρόπως τας ευεργεσίας πηγάζοντα, μύρον ευωδίας βρύοντα». Δηλαδή ο Δεσπότης Χριστός μας χάρισε πηγές, από τις οποίες αντλούμε σωτηρία, τα λείψα¬να των αγίων, που με πολλούς τρόπους πηγάζουν τις ευεργεσίες και αναβλύζουν μύρο ευωδίας.
Κάθε τόπος όπου έζησε ένας άγιος άνθρωπος, ο τάφος του, τα λείψανά του και τα ενδύματά του, όλα έχουν τη χάρη της αγιοσύνης. Γι’ αυτό, ολ’ αυτά οι χριστιανοί τα τιμούν και τα σέβονται, σαν τον πολυτιμότερο πνευματικό θησαυρό. Ο άγιος Χρυσόστομος λέγει ότι ο Θεός μοίρασε μαζί μας τους Άγιους· εκείνος πήρε τις ψυχές και σ’ εμάς αφήκε τα ιερά λείψανα τους. Μα ο,τι λέμε για όλους τους Αγίους, περισσότερο και πρώτα έχουμε να πούμε για την Υπεραγία Θεοτόκο. Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει και διατυπώνει την πίστη της Εκκλησίας· «Την Θεοτόκον, ως κυρίως και αληθώς Θεού μητέρα, τιμήσωμεν»· ας τιμήσουμε τη Θεοτόκο, που δικαιωματικά και αληθινά είναι μητέρα του Θεού. Η Εκκλησία, καθώς ψάλλομε στο γνωστό τροπάριο, μεγαλύνει την Υπεραγία Θεοτόκο, «την τιμιωτέραν των Χερουβείμ και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ».
Η αγία Παρθένος είναι όχι μόνο πρώτη απ’ όλους τους Αγίους, αλλά και παραπάνω από τους Αγγέλους· είναι η «όντως Θεοτόκος», όπως ορθόδοξα εδογμάτισε η τρίτη Οικουμενική Σύνοδος και είπε· «Ομολογούμεν την αγίαν Παρθένον Θεοτόκον,..». Η Εκκλησία ιδιαίτερα τιμά την Υπεραγία Θεοτόκο και απονέμει στο σεπτό πρόσωπο της τιμητική προσκύνηση. Όλες οι Θεομητορικές εορτές, και είναι πολλές όλο το χρόνο, είναι εορτές, όπου η Εκκλησία στο πρόσωπο της αγίας Παρθένου τιμά και εκφράζει σεβασμό στη γυναίκα, τη μητέρα την αδελφή και τη σύζυγο. Άλλες, φτιαχτές εορ¬τές για τη γυναίκα, όπως είναι «η εορτή της μητέρας», περ¬νάνε απαρατήρητες, ενώ όλες οι εορτές για την Υπεραγία Θεοτόκο ομιλούν βαθιά στη ψυχή των πιστών. Τρεις από τις Θεομητορικές εορτές αναφέρονται στα ιερά άμφια της Υπεραγίας Θεοτόκου· πρώτη είναι η εορτή της μετακομιδής της αγίας Ζώνης, που εορτάζεται στις 12 Απριλίου· δεύτερη είναι η εορτή της κατάθεσης της άγιας Εσθήτος που εορτάζεται στις 2 Ιουλίου· και τρίτη είναι η εορτή της κατάθεσης της αγίας Ζώνης, που εορτάζεται στις 31 Αυγούστου.
Σήμερα λοιπόν η Εκκλησία, τελευταία ημέρα του εκκλησιαστικού έτους, εορτάζει την κατάθεση της αγίας Ζώ¬νης της Υπεραγίας Θεοτόκου στον ιερό ναό των Χαλκοπρατείων, που ήταν στην Κωνσταντινούπολη.Οἱ πληροφορίες γιὰ τὸν ἐπίγειο βίο τῆς Θεοτόκου εἶναι λιγοστὲς καὶ προέρχονται ἀπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ ἀπὸ τὴν παράδοση ποὺ διασώθηκε ἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς ἀκόμη χρόνους. Ἡ Θεοτόκος μέχρι τὴν Κοίμησή της παρέμεινε στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ ἦταν μέλος τῆς πρώτης Ἐκκλησίας. Τὴ φροντίδα τῆς εἶχε ἀναλάβει ὁ ἀγαπημένος μαθητὴς τοῦ Κυρίου, ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης. Οἱ τελευταῖες στιγμὲς τῆς ἐπίγειας ζωῆς τῆς εἶναι θαυμαστὲς καὶ συγκινητικές. Κοντὰ τῆς βρέθηκαν οἱ Ἀπόστολοι οἱ ὁποῖοι ἔφτασαν ἀπὸ τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης στὰ Ἱεροσόλυμα μὲ τρόπο θαυμαστό, «ἐπὶ νεφελῶν» . Καὶ τότε, ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἐμφανίστηκε θριαμβευτικὰ «ἐπὶ νεφελῶν», μὲ τὴ συνοδεία πλήθους ἀγγέλων. Ἡ Θεοτόκος προσευχήθηκε στὸν Υἱό της, παρηγόρησε τοὺς Ἀποστόλους καὶ ὑποσχέθηκε ὅτι θὰ εἶναι πάντα κοντὰ στὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ μεσιτεύει στὸν Υἱό της καὶ παρέδωσε τὴν πανάμωμη ψυχή της στὸν Κύριο. Οἱ Ἀπόστολοι ἐναπόθεσαν τὴν Ἁγία Σορὸ τῆς Θεοτόκου σὲ «καινὸν μνημεῖον» στὴΓεσθημανή. Ἐκεῖ ἡ Ἁγία Ἑλένη ἀργότερα ἔκτισε τὸ ναὸ τῆς Κοιμήσεως. Τρεῖς μέρες μετὰ τὴν κοίμηση κατέβηκε ὁ Κύριος μὲ τὴ συνοδεία τῶν Ἀρχαγγέλων Μιχαὴλ καὶ Γαβριὴλ καὶ πλήθους ἀγγέλων. Ὁ Ἀρχάγγελος Μιχαὴλ μὲ ἐντολὴ τοῦ Κυρίου παρέλαβε τὴν Ἁγία Σορὸ τῆς Θεοτόκου καὶ ὅλοι μαζὶ ἀνῆλθαν στοὺς οὐρανούς. Ἡ θαυμαστὴ Μετάσταση τῆς Θεομήτορος εἶχε συντελεστεῖ. Τὸ ἱερὸ Σῶμα τῆς ἐνώθηκε πάλι μὲ τὴν ἁγνὴ ψυχή της. Ὁ Ἀπόστολος Θωμὰς ἦταν ὁ μόνος ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους ποὺ εἶδε τὴ θαυμαστὴ Μετάσταση τῆς Θεοτόκου. Δὲν εἶχε μπορέσει νὰ παρευρεθεῖ στὴν κηδεία τῆς εὐρισκόμενος στὶς Ἰνδίες. Ἐκεῖ, μετὰ ἀπὸ τρεῖς ἡμέρες, καὶ ἐνῷ τελοῦσε τὴ Θεία Λειτουργία, βρέθηκε στὴ Γεσθημανὴ μὲ θαυμαστὸ τρόπο καὶ εἶδε ὅλα ὅσα συνέβησαν. Τότε παρακάλεσε τὴν Παναγία νὰ τοῦ δώσει γιὰ εὐλογία τὴ Ζώνη της. Καὶ ἐκείνη, καθὼς ἀνέβαινε στοὺς οὐρανούς, τοῦ ἔριξε τὸ Ἱερὸ κειμήλιο.
Η ΑΝΑΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΖΩΝΗΣ
Η ανακομιδή της τίμιας Ζώνης της Θεοτόκου, άλλοι λένε ότι έγινε από το βασιλιά Αρκάδιο και άλλοι από το γιο του Θεοδόσιο τον Β’. Η μεταφορά έγινε από την Ιερουσαλήμ στην Κωνσταντινούπολη και την τοποθέτησαν σε μια χρυσή θήκη, που ονομάσθηκε αγία Σωρός. Όταν πέρασαν 410 χρόνια, ο βασιλιάς Λέων ο Σοφός άνοιξε την αγία αυτή Σωρό για τη βασίλισσα σύζυγο του Ζωή, που την διακατείχε πνεύμα ακάθαρτο. Όταν λοιπόν άνοιξε την αγία Σωρό, βρήκε την τίμια Ζώνη της Θεοτόκου να ακτινοβολεί υπερφυσικά. Και είχε μια χρυσή βούλα, που φανέρωνε το χρόνο και την ήμερα που μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Αφού λοιπόν την προσκύνησαν, ο Πατριάρχης άπλωσε την τιμία Ζώνη επάνω στη βασίλισσα, και αμέσως αυτή ελευθερώθηκε από το δαιμόνιο. Όποτε όλοι δόξασαν το Σωτήρα Χριστό και ευχαρίστησαν την πανάχραντη Μητέρα Του, η οποία είναι για τους πιστούς φρουρός, φύλαξ, προστάτις, καταφυγή, βοηθός, σκέπη, σε κάθε καιρό και τόπο, ήμερα και νύκτα. Στη συνέχεια η Αγία Ζώνη τεμαχίστηκε και τεμάχιά της μεταφέρθηκαν σε διάφορους ναούς της Κωνσταντινούπολης. Μετά την άλωση της Πόλης από τούς Σταυροφόρους το 1204 μ.Χ., κάποια τεμάχια αρπάχτηκαν από τους βάρβαρους και απολίτιστους κατακτητές και μεταφέρθηκαν στη Δύση. Ένα μέρος όμως διασώθηκε και παρέμεινε στην Κωνσταντινούπολη και μετά την απελευθέρωση της Πόλης από τον Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγο. Φυλασσόταν στον ιερό ναό της Θεοτόκου των Βλαχερνών. Η τελευταία αναφορά για το άγιο λείψανο είναι ενός ανώνυμου Ρώσου προσκυνητή στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ του 1424 και 1453 μ.Χ. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τούς Τούρκους το 1453 μ.Χ., είναι άγνωστο τι απέγινε το υπόλοιπο μέρος της Αγίας Ζώνης στη συνέχεια. Έτσι το μοναδικό σωζόμενο τμήμα είναι αυτό που φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου• με εξαιρετικά περιπετειώδη τρόπο έφτασε εκεί.
Ο Άγιος Κωνσταντίνος είχε κατασκευάσει έναν χρυσό σταυρό για να τον προστατεύει στις εκστρατείες. Στη μέση του σταυρού είχε τοποθετηθεί τεμάχιο Τιμίου Ξύλου• ο σταυρός έφερε επίσης θήκες με άγια λείψανα Μαρτύρων, και ένα τεμάχιο της Τιμίας Ζώνης. Όλοι οι βυζαντινοί αυτοκράτορες έπαιρναν αυτόν τον σταυρό στις εκστρατείες. Το ίδιο έπραξε και ο αυτοκράτορας Ισαάκιος Β Ἄγγελος (1185-1195) σε μία εκστρατεία εναντίον του ηγεμόνα των Βουλγάρων Ασάν. Νικήθηκε όμως και μέσα στον πανικό ένας ιερέας τον πέταξε στο ποτάμι για να μην τον βεβηλώσουν οι εχθροί. Μετά από μερικές μέρες όμως οι Βούλγαροι τον βρήκαν• έτσι πέρασε στα χέρια του Ασάν. Οι Βούλγαροι ηγεμόνες μιμούμενοι τούς Βυζαντινούς αυτοκράτορες έπαιρναν μαζί τους στις εκστρατείες το σταυρό. Σε μία μάχη όμως εναντίον των Σέρβων ο βουλγαρικός στρατός νικήθηκε από τον Σέρβο ηγεμόνα Λάζαρο (1371-1389). Ο Λάζαρος αργότερα δώρισε το σταυρό του Αγίου Κωνσταντίνου στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου μαζί με το τεμάχιο της Τιμίας Ζώνης.
Οι Άγιοι Πατέρες της Ιεράς Μονής διασώζουν και μία παράδοση σύμφωνα με την οποία η Τιμία Ζώνη της Θεοτόκου αφιερώθηκε στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου από τον αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ Καντακουζηνό (1341-1354), ο οποίος στη συνέχεια παραιτήθηκε από το αξίωμα, εκάρη μοναχός με το όνομα Ιωάσαφ και μόνασε στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου. Τα θαύματα που πραγματοποίησε και πραγματοποιεί η Τιμία Ζώνη είναι πολλά. Βοηθά ειδικά τις στείρες γυναίκες να αποκτήσουν παιδί. Αν ζητήσουν με ευλάβεια τη βοήθειά της Παναγίας, τούς δίδεται τεμάχιο κορδέλας που έχει ευλογηθεί στην λειψανοθήκη της Αγίας Ζώνης• αν έχουν πίστη, καθίστανται έγκυες. (Επισκόπου Διονυσίου Λ. Ψαριανού, Εικόνες Έμψυχοι, Εκδ. Αποστ. Διακονία, Αθήνα 2000, σ. 261-263) Ιωάννα Δρακωνάκη – Κρητσωτάκη, θεολόγος