Στο Αρχείο της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου ανευρέθησαν 11 ανέκδοτες επιστολές του Αγίου Νεκταρίου Κεφάλα Μητροπολίτου Πενταπόλεως του λαοφιλούς Αγίου της Αίγινας.
Στο άρθρο αυτό θα παρουσιάσουμε αυτές τις επιστολές. Θερμές ευχαριστίες εκφράζω και την ευγνωμοσύνη μου προς
α) τον πανοσιολογιώτατο καθηγούμενο της Ι.Μ. Βατοπεδίου, Αρχιμανδτίτη Εφραίμ,
β) το σεβαστό γέροντα της Ι.Μ.Β. Ιωσήφ μοναχό, από τους οποίους είχα την ευλογία να δημοσιεύσω τις επιστολές, και
γ) τον αιδεσιμολογιώτατο πρωτοπρεσβύτερο π. Θεόδωρο Ζήση, καθηγητή της Θεολογικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) για τη συμβολή και καθοδήγηση του.
Κατά το δεκατετραετές διάστημα (1894-1907) κατά το οποίο ο Άγιος Νεκτάριος διετέλεσε διευθυντής της Ριζαρείου Σχολής έγραψε και εξέδωσε ένα μεγάλο αριθμό από τις αξιόλογες εργασίες του. Για την έκδοση των συγγραμμάτων του απαιτείτο μεγάλο χρημαπκό ποσό το οποίο ο Άγιος δεν είχε.
ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ
Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε τη στροφή του Αγίου προς τα μοναστήρια για οικονομική υποστήριξη της συγγραφικής του εργασίας υπέρ της Εκκλησίας και του πληρώματος αύτης (Επιστολή 9η).
Ο Άγιος έκτος από τη Ιερά Μονή Βατοπεδίου είχε αλληλογραφία και μ’ άλλες Μονές του Αγίου Όρους. Το γεγονός αυτό δεν είναι τυχαίο.
Εραστής του μοναχικού βίου, είχε ενταχθεί στο 27ο έτος της ηλικίας του σε μοναστική αδελφότητα. Και παρόλο που μετά από τριετία άφησε το χώρο της μοναστικής ζωής και της απερίσπαστης εντρύφησης στην εν Χριστώ ζωή, για να εργασθεί στους κόλπους της Εκκλησίας, παρέμεινε γνήσιος εραστής του μοναχικού βίου μεταδίδοντας την ευσέβεια του στους άλλους με τη διδασκαλία και το παράδειγμα του.
Έτσι δικαιολογείται η στροφή του αυτή.
Οι 11 επιστολές που δημοσιεύουμε είναι ημερομηνίας 3 Ιουλίου 1900 (η 1η επιστολή) μέχρι 30 Ιουνίου 1906 (η 11η -τελευταία- επιστολή)· και απευθύνονται προς τους επιτρόπους της Ιερά Μονή Βατοπεδίου.
Ο Άγιος ζητά την οίκονομική υποστήριξη από τη Μονή αρχικά για την έκδοση του έργου του «Χριστολογία» και αργότερα για την έκδοση του έργου του «Η αθανασία της ψυχής και τα Ιερά Μνημόσυνα».
Φαίνεται ότι η Ιερά Μονή Βατοπεδίου είχε την οίκονομική άνεση· γι΄ αυτό πρόθυμα και σύντομα ανταποκρίθηκε στην αίτηση του Αγίου για την έκδοση και των δύο έργων.
Ο Άγιος αδιαλείπτως ευχαριστεί την Ιερά Μονή Βατοπεδίου για την εκ μέρους της υποστήριξη, η οποία όχι μόνο εκφράζει τη φιλία και την υπόληψη της προς το πρόσωπο του Αγίου αλλά και τα αγαθά και φιλόμουσα συναισθήματα της, τα οποία εκδηλώνει συχνά και με πολλούς τρόπους για την υποστήριξη της Ιεράς μας Θεολογίας και της Ελληνικής Παιδείας (Επιστολή 3η).
ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΙΕΡΟΥ ΤΟΥ ΠΟΘΟΥ
Η συγγραφή και έκδοση εργασιών από τον Άγιο εκπλήρωνε τον ένθεο πόθο του να ενδυναμώσει πνευματικά το πλήρωμα της Εκκλησίας.
Η πολλή αμάθεια που μάστιζε το λαό και τον κλήρο καθώς και η έλλειψη βιβλίων κατά την εποχή του δεν μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητα από τον Άγιο.
Τον έθλιβε πραγματικά η διαπίστωση ότι το πλήρωμα της Εκκλησίας έπασχε – «Η γενική σχεδόν διασάλευσις των πεποιθήσεων των άποπλανηθέντων ύπό της καινής άπατης…» (Επιστολή 7η).
Γι΄ αυτό ο θεόσοφος Ιεράρχης ως «αληθώς εργάτης της αρετής» παρέδωσε στην Εκκλησία μια ογκωδέστατη συγγραφική εργασία ως εκπλήρωση του Ιερού του πόθου να εργάζεται «υπέρ των αδελφών και υπέρ της δόξης του Θεού» (Επιστολή 11η).
Η θεολογική του παραγωγή χαρακτηρίζει τον Άγιο ως συνεχιστή της ελληνικής πατερικής παραδόσεως.
Επίσης η ίδια χαρακτηρίζεται από την πρωτοτυπία για την εκλογή των θεμάτων, πολλά από τα οποία όχι μόνο για πρώτη φορά πραγματεύθηκε ο Άγιος, αλλά και μεταξύ πολλών δεν βρήκε καν μέχρι τώρα το συνεχιστή της σχετικής έρευνας. (Μπρατσιώτης, Καθ. Παν., «Ο Άγιος Νεκτάριος Κεφαλάς», Ι.Μ. έκδοση. 1985, σελ. 241).
Στις εκδιδόμενες επιστολές, σχετικά με το θέμα αυτό παρατηρούμε τα έξης:
- Ο Άγιος χαρακτηρίζει το έργο του σπουδαίο και ωφέλιμο (έπ. 1)· επίσης ως «θεοφιλή εργασία» (Επιστολή 9η)
- Υποστηρίζει με το έργο του την Θεολογία και τηνΕλληνική Παιδεία (Επιστολή 3η)
- Κινούμενος από θρησκευτικό ζήλο επιδιώκει με την έκδοση των έργων του να στηρίξει τις διασαλευθείσες πεποιθήσεις των πιστών, διδάσκοντας αυτούς τις αγνοούμενες αλήθειες της Αγίας μας Εκκλησίας (Επιστολή 7η).
- Με την ενίσχυση του Κυρίου δεν κουράζεται να γράφει και να δημοσιεύει. Η ευχαρίστηση ότι εργάζεται για την Εκκλησία και για τη δόξα του Θεού, είναι η μεγαλύτερη του αμοιβή (Επιστολή 11η).
Το κείμενο των ανέκδοτων επιστολών είναι το έξης:
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 1
τη 3 Ιουλίου 1900
Προς τους Οσιωτάτους Επιτρόπους της Ιεράς και Σεβασμίας
Μονής του Βατοπεδίου εις Άγιον Όρος
Μετά τον εν Χριστώ αδελφικόν ασπασμόν λαμβάνω το θάρρος να απευθύνω προς την υμετέραν αδελφικήν αγάπην παράκλησίν τινα προς υποστήριξιν έργου μου τινος, ούτινος εγκλείστως αποστέλλω πίνακα του περιεχομένου, εν ω αναγράφεται άπασα η του βιβλίου ύλη και καταφαίνεται η μεγάλη αυτού σπουδαιότης και η μεγάλη ωφέλεια η προκύψουσα εκ της διαδόσεως αυτού.
Η υμετέρα Ιερά Μονή ευπορούσα συν Θεώ Αγίω και αείποτε προθύμως υποστηρίζουσα ομοίων αγαθών έργων την εκτύπωσιν και διάδοσιν, ευελπιστώ ότι θέλει αποδεχθή ευμενώς και την εμήν αίτησιν και θέλει υποστηρίξει την εκτύπωσιν έργου τοσούτον σπουδαίου και ωφελίμου.
Επί τη πεποιθήσει ταύτη εμμένων ευχαριστώ εκ προοιμίων τη Σεβαστή Ιερά Μονή του Βατοπεδίου και διατελώ προς Θεόν ευχέτης διάπυρος
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος
ΧΡΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ
ΜΕΡΟΣ Α.΄
Περί του θείου χαρακτήρος και του απολυτρωτικού έργου του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.
Κεφάλαιον Α.΄
Περί του Σωτήρος και λυτρωτού του ανθρωπίνου γένους. Περί του Υιού του ανθρώπου· ότι ο Ι.Χ. εστίν η οδός, η αλήθεια και η ζωή. Ότι το όνομα, Υιός ανθρώπου, εστί το όνομα, δι ου ευηγγελίσθη η ανθρωπότης τον μέλλοντα Σωτήρα και λυτρωτήν. Περί της προσδοκίας των εθνών.
Ότι της προσεγγίσεως του πληρώματος του χρόνου της πληρώσεως της προσδοκίας των εθνών, και περί των σημείων των μηνυόντων την έλευσιν του μέλλοντος λυτρωτού.
Περί του πληρώματος του χρόνου και της εμφαινομένης απολύτου ανάγκης της ελεύσεως του λυτρωτού της ανθρωπότητος.
Κεφάλαιον Β.΄
Περί αιωνίου ζωής και ότι αύτη εύρηται εν τη επιγνώσει της αποκαλυφθείσης αληθείας.
Ότι ο πόθος της αίωνίου ζωής, ων έμφυτος, εστίν αληθής. Ότι ο άνθρωπος επεζήτησεν αείποτε την αίώνιον ζωήν.
Κεφάλαιον Γ.΄
Περί της ελεύσεως του Σωτήρος και των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων αυτού.
1) Ότι επληρώθη ο διακαής του ανθρώπου πόθος.
2) Χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Σωτήρος του πληρούντος τους πόθους της
καρδίας του γινώσκοντος αυτόν.
Κεφάλαιον Δ.΄
Περί της αναγκαιότητος της εις Χριστόν Ιησούν τον Υιόν του Θεού πίστεως.
1) Ότι ουδείς επιγινώσκει τον Υιόν ειμή ο Πατήρ· ουδέ τον Πατέρα τις επιγινώσκει ειμή ο Υιός και ω εάν βούληται ο Υιός αποκαλύψαι (Ματθ. ια΄, 27).
2) Ότι η πίστις προς τον Υιόν του Θεού και η γνώσις Αυτού καθιστά ημίν γνωστόν τον Θεόν Πατέρα και χαρίζεται ημίν την αιώνιον ζωήν και αναδεικνύει ημάς τέκνα Θεού κατά χάριν διά της υϊοθεσίας της διά Ιησού Χριστού γενομένης (Εφεσ. α΄, 5).
3) Ότι η αίώνιος ζωή εύρηται εν τη πίστει προς τον Σωτήρα Ιησούν Χριστόν.
Κεφάλαιον Ε.΄
Η φωτεινότης της χριστιανικής πίστεως.
Μαρτυρίαι της φωτεινότητας της χριστιανικής πίστεως.
Ανάπτυξις των μαρτυριών της φωτεινότητος της χριστιανικής πίστεως.
1) Ότι η εις Χριστόν πίστις είναι φωτεινή.
2) Η εις Χριστόν πίστις ως οδηγός προς γνώσιν, ως πίστις λογική, είναι φωτεινή.
3) Η εις Χριστόν πίστις είναι φωτεινή, διότι αναπτύσσει θερμήν αγάπην προς το περιεχόμενον της πίστεως του πιστεύοντος εις Αυτόν.
4) Η προς τον Χριστόν πίστις είναι φωτεινή, διότι τίκτει την ελπίδα προς τον Θεόν.
5) Η εις Χριστόν πίστις είναι φωτεινή, διότι κοσμεί τον πιστόν μετά χαρίσματος του Αγίου Πνεύματος.
6) Η εις Χριστόν πίστις είναι φωτεινή, διότι φέρει τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος.
7) Η φωτεινότης της χριστιανικής πίστεως μαρτυρουμένη εκ της διαπλαοτικής αυτής δυνάμεως.
8 ) Η εις Χριστόν πίστις είναι φωτιστική, διότι το φως αυτής έκκέχυται εν ταΐς Αγίαις Γραφαίς και διαυγάζει τους εσκοτισμένους οφθαλμούς της διανοίας.
9) Η πίστις των χριστιανών είναι φωτεινή και φωτιστική, διότι μεταδίδωσι τω πιστώ ηθικήν ζωήν και φιλόσοφον λογισμόν.
10) Η εις Χριστόν πίστις είναι φωτεινή, διότι είναι αποκαλυπτική και επιβλητική. Η των εθνών Εκκλησία εστί τρανόν μαρτύριον της φωτιστικής και αποκαλυπτικής αυτής δυνάμεως.
11) Η φωτεινότης της χριστιανικής πίστεως μαρτυρουμένη εκ της δυνάμεως του Τιμίου Σταυρού.
12) Η φωτεινότης της χριστιανικής πίστεως μαρτυρουμένη εκ της Αναστάσεως του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού και του Αποστολικού έργου.
13) Η εις Χριστόν πίστις είναι φωτεινή, διότι κατίσχυσε.
14) Η εις Χριστόν πίστις είναι φωτεινή, διότι η Ιστορία μαρτυρεί την φωτεινότητα αυτής.
15) Η εις Χριστόν πίστις είναι φωτεινή και φωτιστική, διότι πληροφορεί τον νουν και πείθει την καρδίαν η φωτεινότης και η φωτιστική αυτής δύναμις μαρτυρείται υπό των Ιερών Γραφών της Παλαιάς Διαθήκης.
16) Η φωτεινότης της χριστιανικής πίστεως μαρτυρουμένη εκ της ταχείας διαδόσεως του χριστιανισμού εν όλω τω τότε γνωστώ κόσμω. Ιστορικοί μαρτυρίαι.
Κεφάλαιον ΣΤ.΄
Περί του θείου χαρακτήρος και του έργου του Κυρίου ημών Ίησού Χριστού.
Κεφάλαιον Ζ.΄
Περί του θείου χαρακτήρος του Σωτήρος ημών Ίησού Χριστού, εκ των Ιερών Γραφών.
1) Προφητείαι περί του χαρακτήρος του Μεσαίου.
2) Χωρία του Ιερού Ευαγγελίου δεικνύοντα τον χαρακτήρα του Μεσσίου οίον περιέγραψαν οι προφήται.
3) Προφητείαι περί των παθών, του θανάτου, της ενταφής και της Αναστάσεως του Μεσσίου.
4) Ότι ο του Μεσσίου θάνατος εστί εξιλασμός και διαλλαγή.
Κεφάλαιον Η.΄
Περί της θειότητος της χριστιανικής πίστεως.
Κεφάλαιον Θ.΄
Περί του λόγου της αθετήσεως των θαυμάτων.
1) Ότι η άγνοια του Θεού και του άνθρωπου εστίν ο λόγος της αθετήσεως των θαυμάτων.
2) Ότι η έννοια του Θεού ως απολύτου δντος υποστηρίζει την εν τω κόσμω άποκάλυψιν αυύτού εν τω κόσμω.
3) Ότι η άγαθότης του Θεού βούλεται την αποκάλυψιν αυτού εν τω κόσμω.
4) Περί της σχέσεως του Θεού προς τον άνθρωπον Ιδίως.
5) Περί του τρόπου, καθ΄ ον πραγματούται η θεία άποκάλυψις.
Κεφάλαιον Ι.΄
Ότι εκ μόνης της εις Χριστόν πίστεως η αιώνιος ζωή και ουκ εξ έργων νόμου.
1) Ότι ο νόμος εγένετο παιδαγωγός εις Χριστόν.
2) Ότι ο Θεός και τα έθνη εποδηγέτησεν εις έπίγνωσιν της αληθείας.
3) Ότι ο Ιησούς Χριστός εστίν εκείνος, ον έγραψε Μωσής και οι Προφήται.
Κεφάλαιον ΙΑ.΄
1) Περί του αιτηθέντος μεγάλου σημείου, δί ου εμαρτυρήθη η θεότης του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.
2) Ο θείος χαρακτήρ του Σωτήρος Χριστού μαρτυρούμενος από του απολυτρωτικού έργου αυτού.
Κεφάλαιον ΙΒ.΄
Περί του έργου της αποστολής του Σωτήρος ημών Ίησού Χριστού.
ΜΕΡΟΣ Β΄
Περί της Άποκαλύψεως του Θεού εν τω κόσμω.
Κεφάλαιον Α.΄
Η Αποκάλυψις του Θεού εν τω κόσμω μαρτυρουμένη εκ της πληρώσεως των Προφητειών.
1) Προφητείαι περί της έλεύσεως του προσδοκώμενου Μεσαίου.
Κεφάλαιον Β.΄
1) Ότι ο Ιησούς Χριστός ην Υιός Δαυίδ και Υιός Θεού.
2) Προφητείαι περί της φυλής, γένους, οίκου, πατριάς και του τόπου της γεννήσεως του Μεσσίου.
3) Αι προφητείαι ευρούσαι την έκβασιν εν τω προσώπω του Ι.Χ. μαρτυρούσιν ότι Αυτός έστιν ο επηγγελμένος Λυτρωτής του κόσμου ότι εστί Θεός αληθινός, ότι ελήλυθε και ουδείς έτερος ελεύσεται.
Κεφάλαιον Γ.΄
Προφητείαι αναφερόμενοι προς τους Ιουδαίους λαβούσαι την έκβασιν κατά την πρόρρησιν.
1) Προρρήσεις του προφήτου Μωϋσέως.
2) Πλήρωσις των ευχών.
3) Πλήρωσις των καλών προρρήσεων επί της εποχής των Κριτών.
4) Πλήρωσις των προφητειών επί των βασιλέων.
5) Κατάραι και πλήρωσις αυτών.
6) Προφητείαι των λοιπών προφητών των προαναγγειλάντων τοις υϊοίς Ισραήλ τας μέλλουσας αυτών τύχας.
7) Προφητείαι περί της επιστροφής των δύο φυλών, Ιούδα και Βενιαμίν, από της αιχμαλωσίας Βαβυλώνος και απώλεια των δέκα φυλών εν τη αιχμαλωσία.
8 ) Προφητείαι περί της καταστροφής της Ιουδαίας και της κακίας και απιστίας των Ιουδαίων.
9) Προφητείαι περί της επιστροφής των εθνών εις Θεόν ζώντα.
Κεφάλαιον Δ.΄
Προφητείαι αναφερόμενοι προς τα έθνη τα πλησιόχωρα τα καταπολεμήσαντα και καταθλίψαντα τους υϊούς Ισραήλ.
1) Αι περί της Νινευΐ προφητεΐαι.
2) Περί του μεγέθους της Νινευΐ.
3) Περί της καταστροφής της πόλεως Νινευΐ.
4) Αι περί της Βαβυλώνος προφητείαι και πλήρωσις αυτών.
Κεφάλαιον Ε.΄
Περί του αποκαλυφθέντος Θεού εν τη Παλαιά Διαθήκη υπό το όνομα Ιεχωβά, ότι ούτος ην ο Υιός και Λόγος του Θεού Πατρός, ος επ΄ έσχατων των ημερών λαβών το ανθρώπινον πρόσλημμα, ειργάσατο την σωτηρίαν του ανθρωπίνου γένους.
Κεφάλαιον Στ.΄
Περί της ιδρυθείσης βασιλείας του Θεού επί της γης και ότι αύτη ίδρυται εν τη Αγία του Θεού Εκκλησία.
1) Ότι ο αποκαλυφθείς εν τω κόσμω ίδρυσε διά της Εκκλησίας Αυτού βασιλείαν Ουρανών επί της γης.
2) Ότι ο αποκαλυφθείς Θεός αποκαλύπτεται εν τη Εκκλησία Αυτού και ότι τα Θεία Μυστήρια της Αγίας του Θεού Εκκλησίας μαρτυρούσι την θείαν Αυτού αποκάλυψιν, διότι δι΄ αυτών απεργάζεται την σωτηρίαν των πιστευόντων εις Αυτόν.
3) Ότι Αυτός εστί το Α και το Ω, η αρχή και το τέλος, ο των όλων Κύριος, ο δίκαιος Κριτής ο μέλλων να άποδώση εκάστω κατά τα έργα αυτού εν τη ημέρα της κρίσεως.
Τέλος
Εν Αθήναις τη 2η Ιουλίου 1900
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος.
***
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 2
τη 16 Σεπτεμβρίου 1900
Προς τους Πανοσιωτάτους Προϊσταμένους της Ιεράς και Σεβασμίας
Μονής του Βατοπεδίου
Εις Άθω
Διά της παρούσης μου προάγομαι να παρακαλέσω το Σεβαστόν Συμβούλιον της Ιεράς Μονής να ευαρεστηθή να μοι γνωρίση την λήψιν της ημετέρας επιστολής της διαβιβασθείσης διά του Αρχιμανδρίτου και Ιατρού Κυρίου Χρύσανθου Μακρή και περί της αποφάσεως ην έλαβε περί της εν αυτή αιτήσεως μου· διότι προτιθέμενος να προβώ εις την έκδοσιν του έργου, του εν τη αιτήσει ημών αναφερομένου, επιθυμώ να γινώσκω τας περί της αιτήσεώς μου διαθέσεις της Ιεράς Μονής.
Εύελπις ότι θέλω τύχει ταχείας της Υμετέρας απαντήσεως εκφράζω τας ευχαριστίας μου και διατελώ προς Θεόν ευχέτης διάπυρος
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος.
***
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 3
τη 11 Νοεμβρίου 1900
Πανοσιώτατοι Επίτροποι της Σεβασμίας και Μεγίστης Ιεράς Μονής του Βατοπεδίου και αγαπητοί εν Κυρίω αδελφοί και συλλειτουργοί εν Κυρίω Ιησού χαίρετε.
Το από 14 παρελθόντος μηνός υμέτερον προσφιλές γράμμα έλαβον και εκφράζω την πολλήν μου ευγνωμοσύνην επί τη προθύμω υποστηρίξει της εκδόσεως της εμής Χριστολογίας· η υποστήριξις του έργου μου ου μόνον εκφράζει την προς εμέ φιλίαν και υπόληψιν της υμετέρας Μονής, αλλά και τα αγαθά και φιλόμουσα συναισθήματα των επαξίως διευθυνόντων αυτήν, τα πολυτρόπως πολλάκις εκδηλούμενα προς υποστήριξιν της Ιεράς ημών Θεολογίας και της Ελληνικής παιδείας· εκφράζω την θλίψιν μου επί τη καταλαβούση την Ιεράν υμών Μονήν συνοχή και εύχομαι από καρδίας ίνα λυτρώσηται εκ ταύτης αυτήν ο Κύριος ημών, ταις πρεσβείαις της Θεομήτορος και προστάτιδος αυτής.
Εβράδυνα προς απάντησιν αναμένων να γράψω μετά την λήψιν των χρημάτων, αλλ’ επειδή αύτη βραδύνεται, ίνα μη δόξω παραλείπων επιβαλλόμενον καθήκον απαντήσεως προς την φιλόφρονα υμών επιστολήν προβαίνω εις απάντησιν.
Δέξασθε την διαβεβαίωσιν της άκρας προς υμάς αγάπης και υπολήψεως και τον εν Χριστώ άδελφικόν ασπασμόν.
Διατελώ προς Θεόν ευχέτης διάπυρος
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος.
***
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 4
τη 5 Δεκεμβρίου 1900
Σεβασμιώτατοι εν Χριστώ αδελφοί της Ιεράς Μεγίστης Μονής του Βατοπεδίου, την υμετέραν αδελφικήν αγάπην ασπάζομαι.
Εις Βατοπέδιον
Διά της παρούσης μου γνωρίζω υμίν, ότι έλαβον την υμετέραν φίλην επιστολήν και την συναλλαγματικήν αξίας 410 φράγκων χρυσών παρά του επιτρόπου του Αγίου Όρους του εν Θεσσαλονίκη Κυρίου Νικηφόρου Ξενοφωντινού και ευχαριστώ υμίν από καρδίας.
Δέξασθε την διαβεβαίωσιν της άκρας προς υμάς αγάπης και υπολήψεως μεθ΄ ής διατελώ προς Θεόν ευχέτης διάπυρος
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος
***
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 5
τη 1 Απριλίου 1901
Προς τους Σεβάσμιους επιτρόπους της Ιεράς και Σεβασμίας
Μονής του Βατοπεδίου.
Χριστός Ανέστη
Μετά τον εν Χριστώ αδελφικόν ασπασμόν και τας αδελφικάς μου προσρήσεις επί τη επιλάμψει της λαμπροφόρου ημέρας της Αναστάσεως, ήν εύχομαι εις πολλών ετών περιόδους εν χαρά και αγαλλομένη καρδία να εορτάζητε, γνωρίζω τη υμετέρα αδελφική αγάπη ότι το έργον εξεδόθη προ εβδομάδος και ότι αποστέλλω υμίν δύο αυτού αντίτυπα και παρακαλώ να ευαρεστηθήτε να μοί γνωρίσητε την υμετέραν διάθεσιν περί του τρόπου της αποστολής των βιβλίων, και περί του αριθμού αυτών, ήτοι αν επιθυμητέ να σας αποστείλω και τα 100 σώματα ή ολιγώτερα.
Περαίνων ασπάζομαι υμάς από καρδίας, εύχομαι τα άριστα και διατελώ προς Θεόν ευχέτης διάπυρος
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος
***
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 6
τη 31 Μαΐου 1901
Προς τους Πανοσιωτάτους επιτρόπους της Ιεράς και σεβασμίας
Μεγίστης Μονής του Βατοπεδίου.
Την από 24 λήγοντος φιλικήν επιστολήν σας ελάβομεν και σπεύδομεν να αναγγείλωμεν υμίν ότι αποστέλλομεν εν δέμα εντός κιβωτίου υπό μάρκαν MB μετά φορτωτικής, την υμετέραν συνδρομήν εις το ημέτερον βιβλίον της «Χριστολογίας» κατά την εκφρασθείσαν υμών επιθυμίαν. Καθήκον θεωρούμεν να εκφράσωμεν και αύθις προς υμάς τας ημετέρας ευχαριστίας επί τη υποστηρίξει της εκδόσεως του βιβλίου, και να παρακαλέσωμεν υμάς όπως γνωρίσητε ημίν τας υμετέρας επί του βιβλίου κρίσεις. Επίσης παρακαλούμεν άμα τη λήψει των βιβλίων να αναγγείλητε ημίν ταύτην.
Επί τούτοις κατασπαζόμενοι υμάς αδελφικώς παρακαλούμεν να εύχεσθε και υπέρ ημών εν ταις προς τον Θεόν δεήσεσι.
Διατελώ προς Θεόν ευχέτης διάπυρος
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος
***
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 7
τη 30 Αυγούστου 1901
Πανοσιολογιώτατοι εν Χριστώ αδελφοί Κύριοι Επίτροποι της Ιεράς Μεγίστης και Σεβασμίας Μονής του Βατοπεδίου εν Κυρίω υγιαίνετε.
Εις Άγιον Όρος
Κομισάμενοι την υπό Αριθ 154 και από 15 φθίνοντος μηνός χρονολογουμένην υμετέραν φίλην επιστολήν εκφράζομεν τας απείρους ημών ευχαριστίας επί ταις εκδηλουμέναις δι΄αυτής αγαθοτάταις προς ημάς διαθέσεσιν υμών και εκφραζομέναις ευμενεστάταις κρίσεσι περί του εκπονηθέντος ημίν έργου του υφ΄ υμών θερμώς υποστηριχθέντος. Εμφορούμενοι υπό θρησκευτικού ζήλου θερμαίνοντος ημών την καρδίαν να φανώμεν, ως οίον τε, χρήσιμοι εις το Χριστεπώνυμον της Εκκλησίας πλήρωμα συλλέγομεν, όση ημίν δύναμις, ως μέλισσα, και τύποις εκδίδομεν πάν ό,τι φρονούμεν, ότι δύναται να συντέλεση εις στήριξιν των πιστών εν ταις θρησκευτικαίς αυτών πεποιθήσεσι, και επίδοσιν εν τη αρετή. Εν τη εργασία ταύτη ευρίσκομεν πολλήν την ευχαρίστησιν και αύτη ενισχύει ημάς εις το έργον, όπερ άλλως εστί και καθήκον ημών. Εκ του αυτού ζήλου κινούμενος αύθις προβαίνω εις έκτύπωσιν ετέρου έργου πρωτοτύπου προχρόνων μελετηθέντος υπό τον τίτλον «Η Αθανασία της ψυχής και τα Ιερά Μνημόσυνα». Την σπουδαιότητα του έργου μαρτυρεί ο πίναξ του περιεχομένου της εγκλείστως πεμπομένης υμίν αγγελίας, περί δε της αναγκαιότητος αυτού ομολογεί η γενική σχεδόν διασάλευσις των πεποιθήσεων των αποπλανηθέντων υπό της καινής απάτης και αρνουμένων την τε αθανασίαν και την ύπαρξιν της ψυχής και ολιγωρούντων περί αυτής. Ημείς επί τούτοις λίαν θλιβόμενοι επεζητήσαμεν διά του έργου τούτου, να στηρίξωμεν τας διασαλευθείσας πεποιθήσεις των πιστών διδάσκοντας αυτούς τας αγνοουμένας αληθείας της αγίας ημών Εκκλησίας.
Πεποίθαμεν ότι η προς παν αγαθόν και γενναίον πρόθυμος συνεργός Ιερά και Σεβάσμια Μονή του Βατοπεδίου θέλει και αύθις υποστηρίξει την έκδοσιν του άναγγελλομένου έργου και συντελέσει εις το αγαθόν επιζητούμενον τέλος εγγραφομένη εις όσα ευαρεστηθεί αντίτυπα.
Περαίνοντες έκφράζομεν την υμετέραν ευγνωμοσύνην και διατελούμεν μετ΄ αγάπης και υπολήψεως προς Θεόν ευχέτης
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος
***
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 8
τη 16 Οκτωβρίου 1901
Σεβάσμιοι εν Χριστώ αδελφοί Πανοσιώτατοι Επίτροποι της Ιεράς Μεγίστης Μονής του Βατοπεδίου χαίρετε εν Κυρίω.
Την από 12 μεσούντος υμετέραν φίλην επιστολήν ελάβομεν και κατά καθήκον εκφράζομεν προς την αδελφικήν Υμών αγάπην τας ευχαριστίας μας επί τη προθύμω υμετέρα συνδρομή προς υποστήριξιν του δημοσιευομένου έργου μου «Η αθανασία της ψυχής και τα Ιερά Μνημόσυνα» και τη προς ημάς ευμενεία τη λόγω και έργω επιδεικνυομένη.
Περαίνων παρακαλώ να μοί εμβάσητε το αντίτιμον των 30 αντιτύπων, όπως διευκολυνθώ εν ταις πληρωμαίς μου, διότι ουδέποτε έχω πλεόνασμα τι προς άνετον εκτύπωσιν ενός έργου μου, διότι ουδέποτε εισπράττω όσα δαπανώ.
Δέξασθε την διαβεβαίωσιν της προς υμάς αδελφικής αγάπης και υπολήψεως μεθ΄ ης διατελώ προς Θεόν ευχέτης
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος
***
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 9
τη 20 Οκτωβρίου 1901
Προς τους Πανοσιολογιωτάτους Επιτρόπους της Ιεράς και
Σεβασμίας Μεγίστης Μονής του Βατοπεδίου.
Είς Άγιον Όρος
Απαντών εις την από 12 υπερμεσούντος ληφθείσαν σήμερον επιστολήν Σας γνωρίζω Ύμίν, ότι έλαβον και το εγκλείστως αποοταλέν μοι συνάλλαγμα (60) φράγκων αξίας διά το άντίτιμον των 30 αντιτύπων του εκτυπουμένου έργου μου «Η αθανασία της ψυχής και τα Ιερά μνημόσυνα», και ευχαριστώ εξ όλης της καρδίας διά τας ευγενείς υμών διαθέσεις και την πρόθυμον χορηγίαν προς ύποστήριξιν θεοφιλούς εργασίας· δυστυχώς όμως πλην της Υμετέρας Ιεράς Μονής ουδέ μία άλλη Μονή την ελαχίστην επέδειξε διάθεσιν και προς μικράν υποστήριξιν της εργασίας μου ου μόνον, αλλά και απαντήσεως απαξιούμαι. Εκ δε των εν Τουρκία Πατριαρχών και Αρχιερέων των εγγραφέντων ελαχίστων εις την Χριστολογίαν, ουδέν έτι έλαβον καίτοι έληξεν ήδη 2ον έτος και δι΄ επιστολών μας ητησάμεθα το αντίτιμον ουχί άπαξ. Τοιαύτη η αδιαφορία· αλλ’ ημείς ούτε θα αποθαρρυνθώμεν ούτε θα αποκνήσωμεν πλήρεις δ΄ελπίδος προς τον Θεόν θα εργαζώμεθα υπέρ της Εκκλησίας και του πληρώματος αυτής.
Περαίνων ευχαριστώ και αύθις την υμετέραν αγάπην και ευγένειαν και εύχομαι Υμίν τ΄ άριστα.
Ο προς Θεόν ευχέτης διάπυρος
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος
***
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 10
τη 14 Μαρτίου 1905
Προς τους Οσιωτάτους Επιτρόπους της Ιεράς και Σεβασμίας
Μεγίστης Μονής του Βατοπεδίου.
Αναγγέλλω την λήψιν της Υμετέρας φίλης επιστολής και την είσπραξιν του αντιτίμου των 28 σωμάτων του «Γνώθι σαυτόν» φρ. χρ. 84, και εκφράζω τας ευχαριστίας μου.
Δέξασθε την διαβεβαίωσιν της άκρας προς υμάς υπολήψεως μεθ΄ ής διατελώ προς Θεόν ευχέτης διάπυρος
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος
***
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 11
Εξ Αιγίνης, τη 30 Ιουνίου 1906
Προς τους Όσιωτάτους Επιτρόπους της Ιεράς και Σεβασμίας Μεγίστης
Μονής του Βατοπεδίου.
Έχω ανά χείρας την από 14 φθίνοντος μηνός χθες αφιχθείσαν και σπεύδω να αναγγείλω την λήψιν αυτής και την αποστολήν των αιτηθέντων 20 βιβλίων του Πανδέκτου διά ταχυδρομικών δεμάτων.
Ευχαριστώ υμίν από καρδίας διά την έκφρασιν της προς ημάς υπολήψεως υμών και τη προθύμω υποστηρίξει των εκδιδομένων έργων μου. Διά την εκτύπωσιν του έργου τούτου εδαπάνησα 1350 δραχμάς. Η Υμετέρα αίτησις είναι η πρώτη ίσως και η μόνη· αλλ΄ ημείς δεν θα αποκάμωμεν γράφοντες και δημοσιεύοντες εν όσω ο Κύριος ενισχύει ημάς όπως εργαζώμεθα πνευματικώς και σωματικώς, όπως οι του σώματος πόνοι υποοτηρίζουσι τους του πνεύματος. Μεγίστη εμοί αμοιβή η ευχαρίστησις, ότι εργαζόμεθα υπέρ των αδελφών ημών και υπέρ της δόξης του Θεού.
Δέξασθε την διαβεβαίωσιν της άκρας προς ημάς υπολήψεώς μου μεθ’ ης διατελώ προς Θεόν ευχέτης
† ο Πενταπόλεως Νεκτάριος
Υ.Γ. Το αντίτιμον των 20 σωμάτων στείλετε διά της Τραπέζης Θεσσαλονίκης προς τον Κωνσταντίνον Σακκόπουλον εν Αθήναις εις την Σχολήν.
Ο ίδιος
Για την αντιγραφή των επιστολών και τον πρόλογο
ΑΝΤΡΗ ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ-ΤΟΦΑΛΙΔΟΥ
Θεολόγος
***
Πηγή: Άντρης Χατζηκώστα-Τοφαλίδου, Άγνωστες επιστολές του Αγίου Νεκταρίου προς την Ιερά Μονή Βατοπεδίου, Περιοδικόν Ορθόδοξη Μαρτυρία, Έκδοσις Παγκυπρίου Συλλόγου Ορθοδόξου Παραδόσεως «Οι Φίλοι του Αγίου Όρους», Λευκωσία (αριθμός 41, Φθινόπωρο 1993), ISSN 1011 – 1719.