Από αυτά που μαθαίναμε στο σχολείο ξέρουμε ότι η τελευταία λειτουργία στην Αγιά Σοφιά έγινε την Τρίτη 29 Μαίου 1453 και μετά η Κωνσταντινούπολη αλώθηκε. Άλλο ένα ψέμα που ανατρέπεται από τα ψιλά γράμματα της ιστορίας. Η τελευταία λειτουργία έγινε στην Αγιά Σοφία στις 19 του Ιανουαρίου του 1919 από τον παπά Λευτέρη Νουφράκη από τις Αλώνες Ρεθύμνου.
Όπως φαίνεται η Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολης, το χριστιανικό σύμβολο της ανατολικής Ορθοδοξίας, προκαλεί όχι μόνο το δέος αλλά και χαρακτηριστική καχυποψία και φοβία στους Τούρκους.
H Μεγάλη Εκκλησία, «θέαμα κεκαλλιστευμένον τοῖς μὲν ὁρῶσι ὑπερφυές, τοῖς δέ ἀκούουσι παντελῶς ἄπιστον» κατά τον Προκόπιο και «κορωνίδα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής» κατά τον Ράνσιμαν, το μεγαλούργημα του Ιουστινιανού, πού αφιέρωσε στη Σοφία του Λόγου, στον Χριστό, συμβολίζοντας μια για πάντα μέσα στους αιώνες τον χαρακτήρα τής Αυτοκρατορίας του.
Σημαίνει ο Θιός, σημαίνει η γης, σημαίνουν τα επουράνια,
σημαίνει κι η Αγια Σοφιά, το μέγα μοναστήρι,
με τετρακόσια σήμαντρα
κι εξηνταδυό καμπάνες,
κάθε καμπάνα και παπάς, κάθε παπάς και διάκος.
Μία παρέα νεαρών παιδιών, που επισκέφθηκε την Αγία Σοφία, αποφάσισε να ψάλει τον Εθνικό μας Ύμνο, μέσα στο Ναό. Δείτε τι ακολούθησε :
Υπήρχε τότε προφητεία ότι η Πόλη κάποια στιγμή θα έπεφτε. Θα έπεφτε σε έκλειψη πανσελήνου, όπως και έγινε. Από τότε, πέρα από τις προφητείες για την επιστροφή της Πόλεως στους δικαιούχους, υπάρχουν και πολλοί θρύλοι που συντήρησαν επί αιώνες τις εθνικές προσδοκίες. Ας δούμε τους λαϊκούς θρύλους για την Αγιά-Σοφιά έναν-έναν.
Αγία Σοφία
H Μεγάλη Εκκλησία, «θέαμα κεκαλλιστευμένον τοῖς μὲν ὁρῶσι ὑπερφυές, τοῖς δέ ἀκούουσι παντελῶς ἄπιστον» κατά τον Προκόπιο και «κορωνίδα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής» κατά τον Ράνσιμαν, το μεγαλούργημα του Ιουστινιανού, πού αφιέρωσε στη Σοφία του Λόγου, στον Χριστό, συμβολίζοντας μια για πάντα μέσα στους αιώνες τον χαρακτήρα τής Αυτοκρατορίας του.
Για περισσότερο από μια χιλιετία, ως και την άλωση της από τους Τούρκους το 1453, η...Κωνσταντινούπολη αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα του Χριστιανισμού. Στην καρδιά της Πόλης δέσποζε η Αγία Σοφία αφιερωμένη στην ιερή σοφία του Θεού.
Να αναφερθεί ότι την εποχή του Ιουστινιανού η Αγία Σοφία είχε χίλιους κληρικούς 80 πρεσβύτερους, 152 διακόνους, 40 διακόνισσες, 70 υποδιακόνους, 160 αναγνώστες, 25 ψάλτες, 75 θυρωρούς.
Ο πρώτος νεοέλληναςιστορικός, Λαόνικος Χαλκοκονδύλης,ο οποίος έζησε από το 1430 μέχρι το 1490) είχα αναφέρει διάφορες προβλέψεις-προφητείες, οι οποίες, σύμφωνα με τους Τούρκους, μέχρι σήμερα έχουν εκπληρωθεί.
Σε μία από αυτές κάνει λόγο για οριστική διάλυση της Τουρκίας και για εμφάνιση στον τρούλο της Αγίας Σοφίας ενός μεγαλόπρεπη χριστιανικού σταυρού!
