Οι λεονταρισμοί της Τουρκίας δεν έχουν κάποιο όριο με την Άγκυρα να φαίνεται αποφασισμένη να οδηγηθεί σε μια κλιμάκωση στην περιοχή της Μεσογείου και του Αιγαίου.
Σε κατάσταση παροξυσμού, προς το παρόν σε επίπεδο ρητορικής, βρίσκεται η Τουρκία, η οποία κάνει λόγο για 152 ελληνικά νησιά ότι ανήκουν σ' αυτήν. Πάντως, ελάχιστα απέχει από το να ανοίξει ένα «θερμό» μέτωπο, αυτή τη φορά και πάλι στην Κύπρο.
Την στιγμή μάλιστα που όλοι κατακρίνουν την προκλητική της διεθνή τακτική αλλά κανείς δεν αρνείται τις «bussiness» μαζί της.
Μόλις λίγο πριν από τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (22 – 23 Μαρτίου), όπου ένα από τα βασικά θέματά του ήταν η ευρωπαϊκή «προοπτική» της Τουρκίας και η σχεδιαζόμενη ευρωτουρκική συνάντηση κορυφής στη Βουλγαρία (Βάρνα, 26 Μαρτίου), ο μεν Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προέβη σε νέους λεκτικούς παλικαρισμούς εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ούτε λίγο ούτε πολύ απευθύνθηκε με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για την Ε.Ε., λέγοντας πως «αυτή τη στιγμή, ούτε η ίδια ξέρει τι θέλει και τι κάνει».
Παρότι είναι γνωστό στους υψηλόβαθμους διπλωματικούς κύκλους σε Ευρώπη και ΗΠΑ ότι η Τουρκία «καίγεται» για να μην καταρρεύσουν ολοκληρωτικά οι γέφυρες με τις Βρυξέλλες, όπως αναφέρει και ο Ελεύθερος Τύπος, και για να αποκατασταθούν οι σχέσεις Αγκύρας – Ουάσιγκτον, οι οποίες βρίσκονται σε ιστορικό χαμηλό, ο Μελβούτ Τσαβούσογλου, μόλις προ ημερών, με προκλητικό στιλ κάλεσε την Ε.Ε. «να αναθεωρήσει τις πολιτικές της», ενώ δήλωσε ότι η Άγκυρα «δεν έχει καμία προσδοκία αναφορικά με τη διεύρυνση της Ε.Ε. και τη στάση της απέναντι στην Τουρκία».
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, χθες από τις Βρυξέλλεςπροειδοποίησε την γείτονα χώρα ότι «δεν φοβόμαστε και ο ελληνικός λαός δεν πρέπει να έχει το αίσθημα του φόβου. Έχουμε την αποτρεπτική ικανότητα γι' αυτό δεν φοβόμαστε. Όποιος προχωρούσε σε μία τέτοια ενέργεια ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο θα ήταν σαν να πυροβολούσε τα δικά του πόδια».
Όπως είπε ο πρωθυπουργός, ενημέρωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την υπόθεση και έλαβε διαβεβαιώσεις ότι οι πρόεδροι της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα θέσουν το θέμα αυτό στον Ερντογάν.
Ο πρωθυπουργός έθεσε επίσης το θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και στον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν.
Το τραβάει στα άκρα
Ακόμα πιο χοντροκομμένες ήταν οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου, Τ. Ερντογάν, ο οποίος, ούτε λίγο ούτε πολύ, προανήγγειλε ότι η Τουρκία θα εγκαταστήσει εντός κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (!) πλωτό γεωτρύπανό της.
Δηλαδή, εντός μιας ευρωπαϊκής ΑΟΖ, όπου η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί εν μέρει τις έρευνες για την ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου, η Άγκυρα, ακολουθώντας την πολιτική των κανονιοφόρων, θα εισβάλει για να πάρει με το έτσι θέλω μερίδιο στους ενεργειακούς πόρους. Ως πρόσχημα, βέβαια, χρησιμοποιεί δήθεν την υπεράσπιση των συμφερόντων των Κατεχομένων.
Κι αυτό, παρότι εδώ και χρόνια, κατά τις δικοινοτικές συνεννοήσεις, έχει συμφωνηθεί ότι πρώτα θα λυθεί το Κυπριακό και μετά θα μοιραστούν δικαίως τα έσοδα από τα κοιτάσματα αερίου.
Στο μεταξύ, τα έσοδα θα μπαίνουν σε ένα κοινό Ταμείο και στη συνέχεια θα δοθούν στους Τουρκοκυπρίους. Τώρα, όμως, καθίσταται οφθαλμοφανές ότι η Άγκυρα όχι μόνο δεν θέλει λύση στο Κυπριακό υπό τον ΟΗΕ αλλά επιδιώκει την ύπαρξη δύο χωριστών κρατών.
Πριν από αυτό, μάλιστα, με την απειλή των όπλων, θέλει να εξαναγκάσει τη Λευκωσία να καθίσει στο τραπέζι και να υπογράψει το μοίρασμα και τη συνεκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων.
Ως γνωστόν, άμεσο ενδιαφέρον στην περιοχή έχουν η Αίγυπτος και το Ισραήλ, αφού η λεκάνη με τα -εκτιμώμενα, κατά περιοχές- πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα συνδέεται με «οικόπεδα» της κυπριακής ΑΟΖ.
Έχουν, επίσης, εκδηλώσει ενδιαφέρον ενεργειακοί κολοσσοί από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και την Ιταλία. Να σημειωθεί ότι προ ημερών στο Κάιρο βρέθηκε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, ο οποίος συναντήθηκε με τον πρόεδρο και τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας. Το προηγούμενο δεκαήμερο, επίσης, έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ έκαναν σκάφη της αμερικανικής Exxon Mobil.
Σε αντίθεση με τις παρενοχλήσεις του πλωτού γεωτρύπανου της ιταλικής ΕΝΙ από τουρκικά πολεμικά, προ εβδομάδων, στην προκειμένη η Άγκυρα απέφυγε τις προκλήσεις.
Όπως το ίδιο έκανε και προ μηνών, όταν παρακολουθούσε από απόσταση το πλωτό γεωτρύπανο της γαλλικής Total. Τότε, πάντως, επιτόπου βρέθηκαν γαλλικά πολεμικά σκάφη, ενώ την Κύπρο είχε επισκεφθεί η Γαλλίδα υπουργός Άμυνας. Αντίθετα, η Ιταλία, η οποία βρισκόταν λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές της, ουδόλως αντέδρασε στις τουρκικές προκλήσεις.
«Βλέπει» και Γ’ Παγκόσμιο
Καθίσταται εμφανές ότι η Τουρκία αποθρασύνεται, όπως άλλωστε δείχνει η ίδια η συμπεριφορά της, ενώ ο πρόεδρός της έχει φτάσει στο σημείο να χρησιμοποιεί άκρως επικίνδυνη φρασεολογία που άρχισε με την επίκληση περί «επιστράτευσης», για να συνεχίσει κάνοντας λόγο για «θερμό καλοκαίρι», με αποκορύφωμα, βέβαια, τα λεχθέντα του περί «Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου».
Η υποχώρηση της κουρδικής αντίστασης στην περιοχή της Συρίας, Αφρίν, η ανεκτική στάση της Ε.Ε., που δεν θέλει να διαρρήξει τις σχέσεις της με την Τουρκία, η αμερικανική πολιτική, που επίσης θεωρεί ότι πρέπει να διατηρηθεί ως «στρατηγικός εταίρος» η γειτονική χώρα, και η «λυκοσυμμαχία» Αγκυρας – Μόσχας κάνει την ηγεσία Ερντογάν να συμπεριφέρεται με πρωτοφανή αλαζονεία.
Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθούν οι τουρκικοί νεο-οθωμανικοί μεγαλοϊδεατισμοί, η αγωνία του Τ. Ερντογάν να επικρατήσει πολιτικά συντρίβοντας κάθε προοδευτική αντιπολιτευτική φωνή μέσα από μαζικές διώξεις, το εκβιαστικό χαρτί του μεταναστευτικού – προσφυγικού και, βέβαια, οι «όμηροι» από πλειάδα δυτικών χωρών, μεταξύ των οποίων και οι δύο Έλληνες στρατιωτικοί, τους οποίους κρατά στις τουρκικές φυλακές.
Να σημειωθεί, ωστόσο, πως, παρότι κρατάει Αμερικανούς, Γερμανούς και άλλους Δυτικούς πολίτες, όχι μόνο δεν έχει πάρει τα ανταλλάγματα που ζητάει, και ειδικότερα Τούρκους στρατιωτικούς και αντικαθεστωτικούς που απέδρασαν στη Δύση, αλλά αντίθετα έχει οδηγήσει στο κόκκινο τις σχέσεις της Τουρκίας με πολλές ευρωπαϊκές χώρες και με τις ΗΠΑ.
Βγάζει γεωτρύπανο
Τώρα, εξακοντίζει και πάλι απειλές για την Κύπρο και το Αιγαίο. Εσχάτως, λοιπόν, αφού ανέφερε ότι «το γεωτρύπανο θα πλέει σύντομα προς τη Μεσόγειο για την πρώτη γεώτρησή του», σημείωσε ότι «δεν επιτρέψαμε και δεν θα επιτρέψουμε ποτέ τις προσπάθειες όσων καιροσκοπούν στον περίγυρό μας, κυρίως στο Αιγαίο και την Κύπρο». Ειδικότερα, αναφερόμενος στην κυπριακή ΑΟΖ είπε:
«Όλοι θα δουν και θα αποδεχθούν (!) αυτό που αποτελεί επιταγή του διεθνούς δικαίου. Σε αυτό το ζήτημα κανείς δεν μπορεί να αφαιρέσει τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων. Αν πραγματοποιηθούν επενδύσεις, θα τις κάνουμε μαζί (!). Γι’ αυτό, η επιτροπή που θα δημιουργηθεί (σ.σ.: μάλλον εννοεί δικοινοτική ομάδα) θα πραγματοποιήσει μαζί όλες τις γεωτρήσεις και η ελληνοκυπριακή πλευρά και η ΤΔΒΚ θα λάβουν αυτά που τους αναλογούν με βάση τον πληθυσμό τους. Δεν υποχωρούμε».
Η υστερία της Αγκυρας γίνεται εμφανής και από τις πρωτόγνωρες -για τα διεθνή διπλωματικά δεδομένα- αντιδράσεις του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο τους τελευταίους μήνες εκδίδει σωρηδόν, ως φεϊγβολάν, ανακοινώσεις – καταγγελίες ή «διευκρινιστικές» απαντήσεις.
Έτσι, τις προηγούμενες ημέρες εξέδωσε καταγγελία στην ανακοίνωση – καταδίκη της τουρκικής εισβολής στην πόλη Αφρίν από το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών, ενώ λίγο πριν έβγαλε δελτίο Τύπου για τη δυσμενή -για την Τουρκία- έκθεση του ύπατου αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR).
Σκοπιανό: Διπλωματικοί τακτικισμοί της πΓΔΜ τορπιλίζουν τις συνομιλίες
Στην τελική ευθεία μπήκε το πρόβλημα της ονομασίας των Σκοπίων, οπότε στο αμέσως επόμενο διάστημα θα φανεί εάν θα επιλυθεί ή όχι. Στο τέλος του μήνα έχει προγραμματιστεί συνάντηση στη Βιέννη των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας και της πΓΔΜ, Νίκου Κοτζιά και Νίκολα Ντιμιτρόφ, με τον ειδικό διαμεσολαβητή του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς.
Στις 22 και τις 23 του μήνα προηγήθηκε η επίσκεψη Κοτζιά στα Σκόπια, αφενός ως απάντηση στη συμβολική κίνηση της γείτονος να αλλάξει την αλυτρωτική ονομασία του αεροδρομίου της πρωτεύουσάς της από «Μέγας Αλέξανδρος», που εφάρμοσε το 2006, αφετέρου, για να προχωρήσει η διαδικασία των συνομιλιών στην ουσιαστική φάση της.
Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε, ενώ προηγουμένως η σκοπιανή ηγεσία είχε προβεί σε έναν άκομψο τακτικίστικο ελιγμό, να παραδώσει στην Αθήνα μόλις δύο ημέρες πριν από την άφιξη του Κοτζιά την «αντιπρότασή» της. Κι αυτό, παρότι οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της πΓΔΜ, Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ, είχαν προ μηνών συμφωνήσει ότι η Ελλάδα θα διαμορφώσει ένα «σχέδιο Συμφώνου», επί του οποίου οι δύο πλευρές θα συζητήσουν. Θα συμφωνήσουν σε επιμέρους σημεία και θα διαφωνήσουν σε άλλα.
Ακόμα πιο σοβαρό ήταν ότι ο Σκοπιανός υπουργός Εξωτερικών, λίγες ημέρες πριν, σε κύκλο ξένων διπλωματών στα Σκόπια, είχε χαρακτηρίσει τις ελληνικές προτάσεις ως «παράλογες».
Γεγονότα, τα οποία κάθε άλλο παρά συνέβαλαν στη δημιουργία θετικού κλίματος για να προχωρήσουν παραπέρα οι διαπραγματεύσεις. Αντίθετα, οι κινήσεις που εκδηλώνονταν από τα Σκόπια άφηναν την έντονη υποψία ότι δεν υπάρχει ειλικρινής διάθεση επίλυσης του προβλήματος, αλλά ότι ήδη άρχισε το επικοινωνιακό παιχνίδι της επίρριψης ευθυνών προς την Ελλάδα, η οποία δήθεν δεν επιθυμεί τη λύση.
Να σημειωθεί, επίσης, πως οι δύο πρωθυπουργοί είχαν συμφωνήσει ότι θα εξαντληθούν όλες οι διμερείς προσπάθειες, και οι επαφές Κοτζιά – Ντιμιτρόφ, με στόχο τη συμφωνία, και κατόπιν θα οδηγηθούν οι δύο πλευρές στον ΟΗΕ. Κάτι που επίσης φάνηκε να τορπιλίζει η σκοπιανή πλευρά.
Όπως και να ’χει, ο κ. Νίκος Κοτζιάς μαζί του μετέφερε το «σχέδιο Συμφώνου», το οποίο ήδη είχε κοινοποιήσει εδώ και αρκετές ημέρες στην κυβέρνηση της γείτονος. Ως γνωστόν, οι ονομασίες που έχουν κατά καιρούς πέσει στο τραπέζι, μεταξύ των άλλων και από τον κ. Νίμιτς, είναι: Republika Nova Makedonija (Νέα Μακεδονία), Republika Severna Makedonija (Βόρεια Μακεδονία), Republika Gorna Makedonija (Ανω Μακεδονία), Republika Vardarska Makedonija (Μακεδονία του Βαρδάρη) και Republika Makedonija (Skopje) [Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)].
Την τελευταία ονομασία, όπως έχουν δηλώσει τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Εξωτερικών, η Αθήνα την έχει απορρίψει. Αντίθετα, κατά πληροφορίες, ορισμένοι κύκλοι στα Σκόπια φαίνεται να επιμένουν σε αυτήν.
Να σημειωθεί, τέλος, πως, όταν προ μηνών, ευρισκόμενος στα Σκόπια, ο κ. Μ. Νίμιτς είχε προβεί σε μια -μάλλον άκομψη- υποστήριξη ορισμένων αδιάλλακτων θέσεων του Ντιμιτρόφ, ο κ. Κοτζιάς είχε αντιδράσει έντονα, και μάλιστα είχε εγκαλέσει τον ειδικό διαμεσολαβητή του ΟΗΕ γι’ αυτή τη στάση του.