Για το νέο «νόμο περί μειονοτήτων», που ψηφίστηκε από την αλβανική Βουλή το βράδυ της περασμένης Παρασκευής στα Τίρανα, θα μπορούσαν να ειπωθούν πολλά και… προβληματικά. Θα μπορούσε κανείς να τον αποκηρύξει ως προπέτασμα καπνού στο δρόμο προς την έναρξη των αλβανικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Ως στάχτη στα μάτια των «έξω», προκειμένου να πειστούν ότι η Αλβανία κάνει βήματα εξευρωπαϊσμού. Αλλά και ως ύπουλο χτύπημα κάτω από το τραπέζι, με στόχο τη διαιώνιση παλαιών «χοτζικών» τυχοδιωκτισμών σε βάρος της εθνικής ελληνικής μειονότητας.
Η κυβέρνηση του Έντι Ράμα έφερε προς ψήφιση το νόμο «Περί προστασίας των Εθνικών Μειονοτήτων στην Αλβανική Δημοκρατία», εμφανιζόμενη έτσι στη θεωρία να συμμορφώνεται με τη Σύμβαση-Πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία των Μειονοτήτων και να έρχεται πιο κοντά στις ευρωπαϊκές αξίες. Ο σεβασμός των μειονοτικών δικαιωμάτων είναι άλλωστε ένα από τα κριτήρια που θέτει η Κομισιόν, με τις ετήσιες εκθέσεις προόδου της, για να προχωρήσει η ενταξιακή πορεία της Αλβανίας. Επί της ουσίας ωστόσο, ο εν λόγω νόμος έρχεται να θίξει τα δικαιώματα της μεγαλύτερης από τις εν λόγω μειονότητες που είναι η Ελληνική. «Αντί να διασφαλίζει τα δικαιώματα των μειονοτήτων στη χώρα βάσει των ευρωπαϊκών προτύπων, το νομοσχέδιο που υπερψήφισε η αλβανική Βουλή για την προστασία των μειονοτήτων διαιωνίζει τις αυθαιρεσίες του καθεστώτος Χότζα. Είναι ένα βήμα μπροστά για υπαρκτές και ανύπαρκτες μειονότητες και ένα βήμα πίσω για την κυριότερη και υπαρκτή μειονότητα της Αλβανίας», δήλωσε ο εκπρόσωπος του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Γεννηματάς.
Στην Αλβανία αναγνωρίζονταν «παραδοσιακά» τρεις εθνικές μειονότητες: η γηγενής ελληνική που είναι και η μεγαλύτερη, η σκοπιανή και εκείνη των Μαυροβουνίων. Με το νέο νόμο ωστόσο, οι μειονότητες γίνονται εννέα (με την προσθήκη Βλάχων, Αιγυπτίων, Ρομά, Βόσνιων, Σέρβων, Βουλγάρων) καθώς προστίθενται σε αυτές και μάλιστα ως «εθνικές» μειονότητες εθνοτικές (Ρομά), γλωσσικές (Βλάχοι) και πολιτιστικές. Αλλά και πέρα από αυτό το «ποιοτικό» στοιχείο, ο νέος νόμος είναι προβληματικός για την ελληνική μειονότητα καθώς αφήνει αμετακίνητα μια σειρά από εμπόδια: στην ταυτοποίηση των μελών της, στη δυνατότητα χρήσης της ελληνικής γλώσσας στη δημόσια ζωή, και στη δυνατότητα εκπαίδευσης στην ελληνική γλώσσα. Παράλληλα, δεν δίνει καμία λύση στο περιουσιακό, ενώ συνεχίζει να μην αναγνωρίζει ως μειονοτικές περιοχές με πολυπληθείς ελληνικές κοινότητες που βρίσκονται εκτός των ορίων των Δήμων Δρόπολης και Φοινίκης, όπως είναι η Χειμάρρα, τα ελληνικά χωριά στον Αυλώνα κ.α..
Ο νέος νόμος επιτρέπει μεν τον αυτοπροσδιορισμό (το να δηλώσει κανείς ότι είναι Έλληνας), χωρίς ωστόσο να αναιρεί παλαιότερο νόμο περί απογραφής, σύμφωνα με τον οποίο Έλληνες υπάρχουν μόνο σε 99 χωριά τα οποία αναγνώριζε ως ελληνικά το καθεστώς Χότζα (με τη Χειμάρρα να ΜΗΝ εντάσσεται στις ελληνικές περιοχές). Εάν μάλιστα κάποιος από άλλη περιοχή τολμούσε να δηλώσει Έλληνας στην τελευταία απογραφή του 2011, κινδύνευε με πρόστιμο ύψους 1.000 δολαρίων. Προβλήματα υπάρχουν ωστόσο και ως προς τη διδασκαλία και δημόσια χρήση της ελληνικής γλώσσας (δημόσια χρήση είναι πχ το να υπάρχουν πινακίδες στα ελληνικά).
Ο νέος νόμος προβλέπει ότι οι μειονοτικές γλώσσες μπορούν να διδάσκονται μόνο σε περιοχές όπου μια μειονότητα αντιστοιχεί σε ποσοστό τουλάχιστον 20% του πληθυσμού. Προβλέπει, επίσης, ότι για τη δημόσια χρήση της μειονοτικής γλώσσας την τελική έγκριση θα τη δίνει το… υπουργικό συμβούλιο. Ήδη από το 2014 ωστόσο, η κυβέρνηση Ράμα έχει προχωρήσει σε σαρωτικές συνενώσεις δήμων στη χώρα, αλλοιώνοντας σημαντικά τη δημογραφική παρουσία του ελληνισμού, περιορίζοντας τα ποσοστά του επί των γιγαντωμένων συνόλων (και ακυρώνοντας, έτσι, στην πράξη το δικαίωμα στη δημόσια χρήση και εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας).
«Θα κλείσουν ελληνική σχολεία», αναφέρουν στο Εθνος παράγοντες με άμεση γνώση των εξελίξεων. Ενδεικτικό των διαθέσεων της αλβανικής κυβέρνησης είναι και το γεγονός ότι δεν δέχτηκε ούτε μία από τις τροπολογίες που κατέθεσε ο μειονοτικός βουλευτής και πρόεδρος του ΚΕΑΔ Βαγγέλης Ντούλες για το συγκεκριμένο θέμα.
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΦΙΔΑ