Το περπάτημα στη χερσόνησο του Αγίου Όρους είναι συναρπαστική εμπειρία. Κάθε βήμα στην παρθένα φύση του είναι μία απόλαυση για τους φυσιολάτρες, αλλά και για όσους αγαπούν την τέχνη ή αναζητούν τη θρησκευτική μεταφυσική εμπειρία. Σκεφτείτε ότι στο τέλος τής κάθε πεζοπορικής διαδρομής, υπάρχει ο πολιτιστικός, ιστορικός και θρησκευτικός παράδεισος ενός μοναστηριού!
Περπατήσαμε στα μονοπάτια του Αγίου Όρους και σας παρουσιάζουμε μερικά από τα σημαντικότερα.
Ένα εύκολο μονοπάτι που διασχίζει τμήμα της ανατολικής ακτής του Αγίου Όρους και βρέχεται, σε κάποια σημεία, από το Θρακικό Πέλαγος. Ως αφετηρία επιλέξτε την Ιερά Μονή Ιβήρων που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και είναι ένα από τα πιο όμορφα καστρομονάστηρα ολόκληρης της χερσονήσου. Συνεχίστε προς τον δρόμο που πηγαίνει προς τις Καρυές για 500 μέτρα και στρίψτε δεξιά, σε δρόμο που κατεβαίνει προς τη θάλασσα. Αυτή η περιοχή λέγεται Καλιάγρα. Προσπεράστε τον παλιό πύργο/αρσανά (το μέρος που δένουν τα καΐκια τους οι μοναχοί), το σπίτι όπου μένει ο Γιάννης ο ψαράς της μονής και διασχίστε την παραλία μέχρι να συναντήσετε το μονοπάτι πάνω από το βράχο που βλέπετε μπροστά σας. Από εδώ και στο εξής ο δρόμος σας κρύβεται κάτω από την πυκνή βλάστηση και το μόνο που σας θυμίζει την ύπαρξη της θάλασσας είναι ο παφλασμός των κυμάτων. Η Μονή Σταυρονικήτα απέχει 45 λεπτά απροβλημάτιστης και απολαυστικότατης πορείας.
Η Μονή Σταυρονικήτα, που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο, είναι ίσως, το ομορφότερο μοναστήρι του Αγίου Όρους. Το μονοπάτι συνεχίζει βορειοδυτικά μετά το παλιό υδραγωγείο -κομψοτέχνημα- της μονής και χάνεται ξανά μέσα στην πυκνή βλάστηση. Μέχρι τη Μονή Παντοκράτορος έχετε ακόμα 2 ½χλμ. πανέμορφης πορείας, σ’ έναν τόπο που εκτός από εσάς έχει επιλέξει και ένα πλήθος αγριογούρουνων για την περιήγησή του. Βέβαια, δεν είναι εύκολο να τα δείτε αλλά και δεν είναι δύσκολο να τ’ ακούσετε. Η Ιερά Μονή Παντοκράτορος, που είναι αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, εμφανίζεται μπροστά σας με το μικρό καλά προστατευμένο λιμανάκι της, έπειτα από μία αριστερή στροφή του μονοπατιού και μέχρι πρότινος βρισκόταν υπό εργασίες ανακαίνισης.
Όποιος έχει περπατήσει στο Άγιο Όρος και έχει συζητήσει με μοναχούς ,σίγουρα θα έχει ακούσει και ιστορίες για το νότιο Άθω, την περιοχή που δεν έχει φτάσει ακόμα αυτοκίνητο και μόνο με τα πόδια μπορείς να την προσεγγίσεις. Λόγω του αναπτύγματος αλλά και τις μεγάλης υψομετρικής διαφοράς, οι νότιες παρυφές του Άθωνα προσφέρουν μία τεράστια εναλλαγή εικόνων. Για τους λάτρεις της πεζοπορίας, μάλιστα, θα έλεγα πως επιβάλλεται μία επίσκεψη σε τούτα εδώ τα μέρη. Μόνο προσοχή, το περπάτημα εδώ δεν είναι παιχνίδι.Ο καιρός κάνει πολύ συχνά τις τρέλες του. Μεταξύ άλλων, δηλαδή, μην ξεχάσετε και το αδιάβροχό σας.
Από την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας που είναι αφιερωμένη στον Όσιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη και είναι η πρώτη τη τάξει μονή του Αγίου Όρους, πάρτε το μονοπάτι που συνεχίζει νότια και οδηγεί στη Ρουμάνικη Σκήτη (Τιμίου Προδρόμου) και κατ’ επέκταση και προς το σπήλαιο του Αγίου Αθανασίου. Αν δεν έχετε χρόνο, μπορείτε να πάρετε και κάποιο αυτοκίνητο ώστε να σας μεταφέρει έως και το λαυριώτικο κελί της Αγίας Τριάδας, το μέρος που σταματάει ο δρόμος και μαζί μ’ αυτόν και το αυτοκίνητο, μια και καλή. Το μονοπάτι ξεκινάει και σαν να ήταν κανονισμένο, στα πρώτα μέτρα του συναντάτε, πηγή κατευθείαν από τα σπλάχνα του βουνού, νερό καθάριο και παγωμένο, “ζαρκαδόνερο”, όπως θ’ ακούσετε να το λένε. Ευθεία, το μονοπάτι οδηγεί στην Κερασιά, ενώ αριστερά κινείται κατηφορικά (σε πολλά σημεία είναι απότομο) περνάει από τον Άγιο Νείλο, τη Σκήτη Αγίας Τριάδος-Καυσοκαλυβίων και καταλήγει, επίσης, στην Κερασιά.
Για το μοναστικό οικισμό Κερασία έχετε ακόμη 5χλμ. Το μονοπάτι τραβερσάρει τον δασωμένο νότιο Άθω και κινείται περί τα 800 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Στα 3χλμ. συναντάτε αριστερή διασταύρωση, μην στρίψετε αριστερά, συνεχίστε ευθεία, έπειτα δεξιά και φτάνετε σ’ αυτόν το απομονωμένο μοναστικό οικισμό.Η κελιώτικη περιοχή Κερασιά βρίσκεται ανατολικά της κορυφής Προφήτης Ηλίας (Καρμήλιο Όρος-895 υψόμ.), κάτω από τον οξυκόρυφο Άθω, χτισμένη σε μια εύφορη, κατάφυτη ρεματιά, βορειοδυτικότερα των Καυσοκαλυβίων, σε υψόμετρο που κυμαίνεται από τα 600 ώς και τα 700 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Το όνομά της οφείλεται στις πολυάριθμες κερασιές που φυτρώνουν εδώ. Σήμερα υπάρχουν 12 κελιά που κατοικούνται από 25 μοναχούς. Μάλιστα, τα κελιά της Κερασιάς -παρά το δύσβατο και απομονωμένο της περιοχής- θεωρούνται από τα αρχαιότερα ολόκληρης της χερσονήσου.
Από την Κερασιά το μονοπάτι συνεχίζει ανατολικά μέχρι το τοπωνύμιο Σταυρός, το σημείο που διασταυρώνονται τρία μονοπάτια: προς τη Σκήτης της Αγίας Άννας, προς τη Μικρά Αγία Άννα και τα φημισμένα “καρούλια”. αλλά και προς τη οξύκορφη κορυφή του Άθωνα. Για την Σκήτη της Αγίας Άννας χρειάζεστε περίπου 1 ώρα, ακόμη σε πολύ καλό μονοπάτι που σε πολλά σημεία προσφέρει υπέροχη θέα. Τώρα, επειδή θα πρέπει οπωσδήποτε να έχετε κανονίσει μία διανυκτέρευση στην Σκητή, μια και οι ώρες θα έχουν περάσει, μην παραλείψετε να έχετε ήδη καλέσει ώστε να κλείσετε τις απαραίτητες θέσεις για τη διαμονή σας. Η Σκήτη της Αγίας Άννας δέχεται πάρα πολύ κόσμο και αν το έχετε αμελήσει, είναι πολύ πιθανόν να βρεθείτε σε δυσάρεστή ή -γιατί όχι- ευχάριστη θέση και ν’ αναγκαστείτε να διανυκτερεύσετε κάπου έξω…Πάρτε μία ανάσα…
Ίσως να έχετε ακούσει πως στην κορυφή του Άθω μπορούν να ανεβούν μόνον όσοι έχουν εξασκηθεί στο περπάτημα ή έχουν για χόμπι τους την ορειβασία. Αυτό είναι κατά ένα μέρος αλήθεια, αφού η διαδρομή που οδηγεί στο υψηλότερο σημείο της χερσονήσου είναι ιδιαίτερα απαιτητική και προϋποθέτει αρκετή προσπάθεια. Ίσως, όμως, να έχετε ακούσει ιστορίες και για υπερήλικες που, ακόμα και στα ογδόντα τους χρόνια, με τη δύναμη της πίστης και μόνο, πάτησαν την κορυφή και απόλαυσαν τη θέα από την εσχατιά του βουνού. Μην ανησυχείτε, λοιπόν. Προμηθευτείτε με θέληση και αποφασιστικότητα, πάρτε μαζί σας αρκετό νερό, ζεστό μπουφάν, καπέλο, παπούτσια που να κρατούν σταθερούς τους αστραγάλους σας και -αν θέλετε- έναν υπνόσακο και ξεκινήστε την ανάβαση σε μια από τις πιο όμορφες κορυφές της Ελλάδας.
Το μονοπάτι για την κορυφή ξεκινάει από την τοποθεσία Σταυρός. Πολλοί περιπατητές που έχουν έρθει στον νότιο Άθω μόνο για την ανάβαση στην κορυφή, επιλέγουν να έρθουν κατευθείαν από τη Σκήτη της Αγίας Άννας. Και πράττουν πολύ σωστά, αφού ο Σταυρός απέχει από τη Σκήτη μόλις μια ώρα και κάτι πεζοπορία. Από τον Σταυρό ξεκινάτε την πεζοπορία πρώτα σε ομαλό έδαφος. Με ένα μέτριο ρυθμό, κερδίζετε σταδιακά υψόμετρο, διασχίζοντας το πυκνής βλάστησης δάσος και τα αρκετά ξέφωτα της περιοχής. Έχετε περπατήσει περίπου μία ώρα και βρίσκεστε σε μια κλειστή δεξιά στροφή του μονοπατιού. Αυτό το σημείο αξίζει μία στάση… Η θέα προς τη Σκήτη της Αγίας Άννας το υπόλοιπο (δυτικό) Άγιο Όρος, αλλά και προς το δεύτερο πόδι της Χαλκιδικής, είναι θαυμάσια.
Το μονοπάτι συνεχίζει για 2 ½χλμ. ώς την εκκλησία της Παναγίας. Το καταφύγιο του βουνού βρίσκεται στα 1.500 μέτρα υψόμετρο και περιτριγυρίζεται από δεκάδες ελεύθερα γερασμένα μουλάρια που δεν μπορούν πια να ανταποκριθούν στις ανθρώπινες απαιτήσεις. Η Παναγία είναι χτισμένη κάτω από τη χαρακτηριστική γυμνή πλαγιά που οδηγεί στην κορυφή. Εκεί θα βρείτε και πηγάδι με βρόχινο νερό. Η ανατολή από εκεί πάνω είναι μια πραγματική πανδαισία σχημάτων και χρωμάτων. Αν επιχειρήσετε αυτή την ανάβαση, ξυπνήστε λίγο πιο νωρίς, πάρτε μαζί καφεδάκι και απολαύστε αυτή την αξέχαστη μαγευτική ανατολή. Το μονοπάτι φεύγει πάνω από την Παναγία και τραβερσάρει ανηφορικά (προς τα δεξιά) όλη την πλαγιά, μέχρι να συναντήσει την απότομη νοτιανατολική κόψη. Θα χρειαστείτε περίπου 1 ½ ώρα πεζοπορίας, ώσπου να φτάσετε στο μικρό κατάκορφο εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, στα 2.033 μέτρα. Από εκεί η θέα είναι πραγματικό… υπερθέαμα!
Σύμφωνα με το άρθρο 186 του Καταστατικού Χάρτη του Αγίου Όρους (κάτι σαν το σύνταγμα) απαγορεύεται ρητώς η είσοδος των γυναικών σ’ αυτόν τον υπέροχο τόπο, και η παραβίαση αποτελεί ποινικό αδίκημα.Οι άντρες, λοιπόν, για να επισκεφθείτε την ιερή χερσόνησο πρέπει, πριν απ’ όλα, να αποκτήσετε το πολύτιμο διαμονητήριο, καλώντας στο γραφείο προσκυνητών του Αγίου Όρους στη Θεσσαλονίκη στο τηλέφωνο 2310-252578 το οποίο και θα το παραλάβετε από την Ουρανούπολη ή την Ιερισσό (ανάλογα με την αφετηρία σας).Για να μη βρεθείτε προ δυσάρεστης εκπλήξεως, μεριμνήστε να καλέσετε τουλάχιστον ένα μήνα πριν από την προγραμματισμένη σας επίσκεψη. Αφού αποκτήσετε το πολυπόθητο διαβατήριό σας, πρέπει να γνωρίζετε πως διαρκεί μονάχα για τέσσερις ημέρες. Αν, όμως, καταφέρετε και αποκτήσετε την ευλογία, για την περαιτέρω διαμονή σας/φιλοξενία, από τον ηγούμενο ή το γέροντα που σας φιλοξενεί, τότε θα μπορέσετε να χαρείτε για λίγο -ή για πολύ περισσότερο- αυτόν το υπέροχο τόπο, γεμάτο παρθένες ομορφιές .
Γραφεία Προσκυνητών, απ’ όπου θα ζητήσετε το διαμονητήριο σας • Γραφείο Προσκυνητών Αγίου Όρους (Θεσσαλονίκη), 2310-252578 • Γραφείο Προσκυνητών Ουρανούπολης, 23770-71421 / 71422 Τηλέφωνα των μονών που μπορεί να χρειαστείτε διανυκτέρευση • Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, 23770-22586 • Ιερά Μονή Ιβήρων, 23770-23643 • Ιερά Μονή Παντοκράτορος, 23770-23253 • Σκήτη Αγίας Άννας, 23770- 23320 • Ιερά Μονή Σταυρονικήτα, 23770-23255