Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον αναμένεται σήμερα στην Άγκυρα, εν μέσω εκρηκτικού κλίματος εξαιτίας και της τουρκικής στρατιωτικής εκστρατείας στη Συρία. Σύμφωνα με δημοσίευμα του AFP, που αναμεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Τίλερσον πρόκειται να δειπνήσει σήμερα με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προτού συναντηθεί αύριο Παρασκευή με τον ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
«Οι σχέσεις μας βρίσκονται σε μια κρίσιμη καμπή. Είτε θα τις βελτιώσουμε, είτε θα καταρρεύσουν εντελώς», είχε προειδοποιήσει την προηγούμενη εβδομάδα ο Τσαβούσογλου. «Η συζήτηση προμηνύεται δύσκολη», παραδέχεται και η Ουάσινγκτον, όπου υπογραμμίζουν ότι «η τουρκική ρητορική» είναι «πολύ φλογερή», τόσο αναφορικά με την κρίση στη Συρία όσο και με άλλα ζητήματα που δηλητηριάζουν τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, οι οποίες είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ.
Ένδειξη της κατάστασης αποτελεί και το γεγονός ότι οι αρχές της Άγκυρας αποφάσισαν να μετονομάσουν τη λεωφόρο που περνά μπροστά από την αμερικανική πρεσβεία σε «Κλάδο Ελαίας», όπως είναι και η ονομασία της επιχείρησης που διεξάγει ο τουρκικός στρατός στο Αφρίν της Συρίας. Αυτή η επιχείρηση εναντίον της κουρδικής πολιτοφυλακής Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) δηλητηριάζει τις τουρκοαμερικανικές σχέσεις. Η Άγκυρα θεωρεί την YPG «τρομοκρατική οργάνωση», όμως πρόκειται για έναν σύμμαχο κλειδί της Ουάσινγκτον στη μάχη κατά του ΙΚ.
Μετά τις εκκλήσεις για «αυτοσυγκράτηση», ο Τίλερσον διαμαρτυρήθηκε κατά της επιχείρησης αυτής που «στρέφει την προσοχή» των δυνάμεων που μάχονται κατά των τζιχαντιστών μακριά από τη βασική τους μάχη. «Η κατάσταση είναι ήδη αρκετά περίπλοκη ως έχει, ας μην επιδεινώνουμε την κατάσταση», δήλωσε ένα μέλος της αμερικανικής αντιπροσωπείας.
Όμως τα πράγματα μπορεί να επιδεινωθούν, αν η Τουρκία υλοποιήσει την απειλή της να προελάσει ως την πόλη Μάνμπιτζ της Συρίας, την οποία ελέγχει η YPG η οποία έχει εκεί στο πλευρό της τις αμερικανικές δυνάμεις. «Θα πάμε στη Μάνμπιτζ, αν είναι εκεί, τόσο το χειρότερο για εκείνους», τόνισε Τούρκος αξιωματούχος στο AFP. «Δεν έχουμε ανάγκη τις συστάσεις τους, αλλά συγκεκριμένα μέτρα επί του πεδίου».
Οι συνομιλίες κινδυνεύουν να εξελιχθούν σε διάλογο κωφών. Οι Αμερικανοί δηλώνουν έτοιμοι να συζητήσουν «τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν» για να αντιμετωπιστούν «οι νόμιμες ανησυχίες για την ασφάλεια» των Τούρκων. Όμως η Άγκυρα ζητεί από την Ουάσινγκτον να πάρει εντελώς αποστάσεις από τη YPG, κάτι στο οποίο δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένος να υποκύψει ο Τίλερσον. Οι ΗΠΑ, δήλωσε χθες, «θα συνεχίσουν να εκπαιδεύουν τις τοπικές δυνάμεις ασφαλείας», φροντίζοντας παράλληλα εκείνες «να μην αποτελούν απειλή» για «τις γειτονικές χώρες».
Αν οι Τούρκοι αναμένουν να τους παρουσιάσουν οι Αμερικανοί μια «ξεκάθαρη» στρατηγική, θα «απογοητευτούν», εκτιμά η Αμερικανίδα πρώην διπλωμάτης Αμάντα Σλόατ του Brookings Institute. «Οι διμερείς σχέσεις περνούν αναμφισβήτητα μια πολύ δύσκολη περίοδο», προσθέτει. «Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών», έπειτα και από άλλες επαφές σε υψηλό επίπεδο, «καταδεικνύει ότι θεωρούμε πως πρόκειται για μια σχέση που μας επιτρέπει να μιλάμε ανοικτά», επεσήμανε μέλος της αμερικανικής αποστολής.
Η συριακή κρίση έρχεται να προστεθεί στον μακρύ κατάλογο των διαφορών που χωρίζουν τις ΗΠΑ και την Τουρκία, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016. Μέχρι στιγμής η Ουάσινγκτον δεν έχει απαντήσει στα αιτήματα της Άγκυρας να εκδώσει τον ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο οι τουρκικές αρχές κατηγορούν ότι ήταν ο εγκέφαλος του πραξικοπήματος.
Οι ΗΠΑ καταγγέλλουν επίσης τις συλλήψεις και τις καταδίκες πολλών Αμερικανών πολιτών, μεταξύ αυτών ο Σερκάν Γκόλγκε της NASA που καταδικάστηκε την προηγούμενη εβδομάδα σε επτάμιση χρόνια κάθειρξη επειδή φέρεται να ανήκει στο δίκτυο Γκιουλέν.