Από το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 και έπειτα από σχετική ομόφωνη απόφαση της συνέλευσης των καθηγητών του τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών του Δ.Π.Θ. στις 28-6-2018, συμπεριελήφθη στο νέο Πρόγραμμα Σπουδών και στο δεύτερο έτος ένα νέο μάθημα με τον τίτλο «Εκμάθηση της Ποντιακής Ι & ΙΙ», το οποίο διδάσκεται σε δύο διαδοχικά εξάμηνα (στο τρίτο και τέταρτο), ως μάθημα ελεύθερης επιλογής.
Η εκμάθηση της Ποντιακής, για πρώτη φορά, προσφέρεται ως αυτοδύναμο πανεπιστημιακό μάθημα σε ενδιαφερόμενους φοιτητές με στόχο την εκμάθηση αυτής της ελληνικής ποικιλίας με το μεγάλο ιστορικό βάθος, συμβάλλοντας στην μελέτη, την καλλιέργεια και την διάδοσή της ώστε να μην χαθεί και σβήσει. Στο μάθημα έχουν δικαίωμα εγγραφής οι φοιτητές όλων των ετών του τμήματος, πλην του πρώτου, και διδάσκεται από τον αναπληρωτή καθηγητή και αναπληρωτή πρόεδρο του τμήματος Ηλία Πετρόπουλο, σε συνδιδασκαλία με την αναπληρώτρια καθηγήτρια ισπανικής και ιστορικής γλωσσολογίας του πανεπιστημίου του Cambridge Ιωάννα Σιταρίδου.
Ποντιακά: Στόχοι και μέθοδος διδασκαλίας
Η διδασκαλία της ποντιακής υλοποιείται μέσω της παιδαγωγικής της διαγλωσσικότητας (translanguaging) και με στόχους τον κριτικό γραμματισμό και την κοινωνιογλωσσική ενημερότητα. Βασικός στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση γνώσης της δομής της ποντιακής (φωνητική και φωνολογία, κλιτική και παραγωγική μορφολογία, σύνταξη) και κατ’ επέκταση η εμπέδωση των διακριτών δομικών στοιχείων της Ποντιακής σε σχέση με την Κοινή Νέα Ελληνική.
Επιπλέον στόχοι του μαθήματος είναι:
- (α) Η ενίσχυση της κοινωνιογλωσσικής ενημερότητας για την ποντιακή και τη σχέση της με την πρότυπη νέα ελληνική όπως επίσης για την ποικιλότητα εντός του συστήματος της ποντιακής και γνώση των δομικών διαφορών μεταξύ διαφορετικών ποικιλιών της ποντιακής.
- (β) Η διεύρυνση της γνώσης τους για τα επικοινωνιακά πλαίσια όπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ποντιακή.
- (γ) Η αναγνώριση των δομικών και λεξιλογικών διαφορών μεταξύ διάφορων υβριδικών μορφών της ποντιακής όπως αυτές μιλιούνται σε διαφορετικές κοινότητες και αποτίμηση της εναλλαγής και μείξης κωδίκων, της υβριδικότητας και τη διαγλωσσικότητας ως τρόπους παραγωγής κοινωνικοπολιτιστικά εντοπισμένων νοημάτων.
- (δ) Η ευαισθητοποίηση για την πιθανότητα εξαφάνισης της ποντιακής λόγω της συρρίκνωσης του αριθμού των ομιλητών που την κατακτούν ως μητρική γλώσσα.
Για τους σκοπούς των μαθημάτων χρησιμοποιείται το πρότυπο που προτείνεται στο εγχειρίδιο του Πανελληνίου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών, όμως οι φοιτητές/ – τριες θα διδαχθούν, επίσης, φωνητική μεταγραφή της Ποντιακής δεδομένου ότι πολλοί ποντιόφωνοι τόσο στην Τουρκία όσο και στις ΗΠΑ και την Αυστραλία αλλά και σε πρώην χώρες της Σοβιετικής Ένωσης (όπου μέχρι σήμερα ομιλείται η Ποντιακή) δεν γνωρίζουν το ελληνικό αλφάβητο και χρησιμοποιούν αυτοσχέδια συστήματα γραφής.
21 φοιτητές μαθαίνουν ποντιακά
Η λήξη του πρώτου εξαμήνου διδασκαλίας έγινε με μεγάλη επιτυχία, κάτι που φάνηκε από τα πρώτα μαθήματα άλλωστε, με έναν αρκετά μεγάλο αριθμό εγγεγραμμένων φοιτητών (21).
Εκτός αυτού, το μάθημα παρακολούθησαν, έπειτα από την προβλεπόμενη άδεια, φοιτητές και από άλλα Τμήματα του Δ.Π.Θ. στην Κομοτηνή. Για τις ανάγκες των φοιτητών πολύ σημαντική ήταν η συμβολή της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, με την ευγενική χορηγία της οποίας κάθε φοιτητής του μαθήματος παρέλαβε δωρεάν από ένα αντίτυπο του Ιστορικού Λεξικού και ένα της Ιστορικής Γραμματικής του πρώην Προέδρου της Επιτροπής, Αρχιμανδρίτου Άνθιμου Παπαδόπουλου.
Στα πρώτα μαθήματα συγκινητική ήταν και η παρουσία ορισμένων εκπροσώπων της δεύτερης γενιάς προσφύγων οι οποίοι με μεγάλη προθυμία και χαρά προσήλθαν στα μαθήματα, συμβάλλοντας έτσι σε έναν σπάνιου βιωματικού χαρακτήρα τρόπο διδασκαλίας της διαλέκτου.
Ελπίζουμε ότι τα μαθήματα θα συνεχισθούν με αμείωτο ενδιαφέρον και στο επόμενο (εαρινό) εξάμηνο με ακόμη καλύτερα αποτελέσματα.