Του Δημοσθένη Δ. Δημόπουλου*
Σχεδόν μια δεκαετία μετά την απρόσμενη κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, η μοναδική και αδιαμφισβήτητη υπερδύναμη του πλανήτη, "πιάστηκε στον ύπνο" από μια ομάδα 19 τρομοκρατών και δέχθηκε την πρώτη επίθεση στο έδαφος της, το ημερολόγιο εκείνη τη μέρα έγραφε 11 Σεπτεμβρίου 2001.
Η 11η Σεπτεμβρίου 2001 έχει μείνει στην ιστορία ως η ημέρα που άλλαξε τον κόσμο, καθώς η τότε μοναδική και φαινομενικά παντοδύναμη υπερδύναμη, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής επλήγησαν θανάσιμα, στο εθνικό και παγκόσμιο οικονομικό και εμπορικό τους κέντρο, όχι από μία άλλη ισότιμη κρατική οντότητα, αλλά από μια μη-κρατική οντότητα, μια τρομοκρατική οργάνωση.
Οι συνέπειες της πρωτόγνωρης αυτής επίθεσης είναι αισθητές ακόμα και σήμερα, όχι μόνο από την άποψη του τι έγινε λόγο αυτής, δηλαδή ποιες πολιτικές αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν τα κράτη παγκοσμίως, τον αέναο Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας, την εισβολή στο Αφγανιστάν, την εισβολή στο Ιράκ και την ανατροπή του Σαντάμ που οδήγησαν στην δημιουργία του Ισλαμικού Κράτους κ.ά., αλλά και όσα δεν έγιναν ποτέ εξαιτίας αυτής.
Εξετάζοντας όσα θα μπορούσαν να είχαν γίνει, αλλά δεν έγιναν, κανείς βλέπει ότι μια χώρα, περισσότερο από όλες τις άλλες επωφελήθηκε τα μέγιστα από την 11η Σεπτεμβρίου και την "απασχόληση" των ΗΠΑ και του υπόλοιπου πλανήτη με την τρομοκρατική απειλή.
Αυτή η χώρα ήταν η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, χωρίς βέβαια να αγνοούμε τόσο την αλλαγή στην στάση και άλλων χωρών, η οποίες έχουν αδράξει την ευκαιρία και αμφισβητούν την μονοκρατορία των ΗΠΑ(βλέπε Ιράν, Ρωσία).
Ο Πρόεδρος George Bush Jr. εκλέχθηκε έχοντας ένα αρκετά μετριοπαθή και εσωστρεφή πολιτική πλατφόρμα, δίνοντας κυρίως έμφαση σε εσωτερικά ζητήματα των ΗΠΑ, όπως την εκπαίδευση, την οικονομία και την ενέργεια.
Στο κομμάτι της εξωτερικής πολιτικής, η πλατφόρμα του George Bush Jr. ήταν αντίθετη με την επεμβατική πολιτική της Κυβέρνησης Κλίντον-Γκορ, και είχε ως κύριο στόχο την μείωση του μεγέθους των Ενόπλων Δυνάμεων, την απαγκίστρωση από διεθνείς δεσμεύσεις και τον εκσυγχρονισμό των οπλικών συστημάτων με μεγάλη έμφαση σε έξυπνα όπλα, ευέλικτες τακτικές και την δημιουργία ενός αμυντικού αντιβαλλιστικού συστήματος.
Ένας ακόμα βασικός στόχος της κυβέρνησης του G.W. Bush Jr. ήταν η ανάπτυξη μιας στρατηγικής ανάσχεσης και περιορισμού της τότε ακόμα ανερχόμενης Κίνας, την οποία ο Bush Jr θεωρούσε ως μελλοντικό ανταγωνιστή των ΗΠΑ.
Βέβαια, ευτυχώς για την Κίνα, αυτά τα σχέδια του Bush Jr. δεν πραγματώθηκαν ποτέ.
Η επίθεση στους Δίδυμους Πύργους και ο ατέρμονος Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας, όχι μόνο απέσπασε την προσοχή και το σύνολο των δυνάμεων και πόρων των ΗΠΑ, από το σχέδιο ανάσχεσης και περιορισμού της Κίνας που οραματιζόταν ο Πρόεδρος Bush Jr., αλλά το κόστος του Πολέμου, επιτάχυνε την παρακμή των ΗΠΑ, των οποίων έτσι κι αλλιώς η μονοκρατορία αποτελεί μια ανωμαλία για το διεθνές σύστημα.
Ενώ, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους κυνηγούσαν τζιχαντιστές στις ερήμους και τα βουνά του Αφγανιστάν (και μέχρι πρότινος στης Συρίας και του Ιράκ), στις ζούγκλες και τα δάση της Κεντρικής και Δυτικής Αφρικής και σε κάθε άλλη γωνία του πλανήτη, η Κίνα είχε την ευκαιρία να συνεχίσει απρόσκοπτα την οικονομική, τεχνολογική και στρατιωτική της ανάπτυξη, να κλείσει εμπορικές και όχι μόνο συμφωνίες με δεκάδες κράτη, αλλά και να εδραίωση την κυριαρχία και υπεροχή της στην περιοχή της Νότιο Ανατολικής Ασίας – αμφισβητώντας ανοικτά την Αμερικανική υπεροχή-, φτάνοντας σήμερα στο σημείο να βρίσκεται πολύ κοντά να φτάσει σχεδόν σε όλα τα επίπεδο τις ΗΠΑ.
Σε αυτό βέβαια βοήθησαν σημαντικά και οι ψυχροπολεμικές εμμονές και προκαταλήψεις, τόσο στην Ουάσιγκτον, όσο και στη Μόσχα, που έχουν οδηγήσει στο ναδίρ τις σχέσεις Δύσης και Ρωσίας, ενώ αμφότερες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν στο μέλλον την ίδια, κοινή στρατηγική απειλή. Αυτή μιας πανίσχυρης οικονομικά, τεχνολογικά και στρατιωτικά Κίνας του 1 και πλέον δισεκατομμυρίου σε πληθυσμό.
Ίσως, αν η 11η Σεπτεμβρίου δεν είχε συμβεί, μεταξύ πολλών άλλων, ο Πρόεδρος Bush Jr δεν θα είχε πάψει να βλέπει μέσα στα μάτια του Πούτιν την ψυχή του, ο Πρόεδρος Τραμπ (αν είχε ποτέ εκλεγεί) δεν θα αναγκαζόταν να ξεκινήσει έναν εμπορικό πόλεμο με την Κίνα και σχεδόν όλο τον υπόλοιπο κόσμο...
* Ο Δημοσθένης Δ. Δημόπουλος είναι διεθνολόγος-γεωπολιτικός αναλυτής, Επικεφαλής της Ερευνητικής Ομάδας Εξωτερικής Πολιτικής, Άμυνας και Ασφάλειας του Κέντρου Ρωσίας, Ευρασίας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.