Nέες αλλαγές αναμένονται στην Εκπαίδευση από το 2018. Στόχος είναι ένα «παράλληλο» πρόγραμμα όπου από τη μία θα εφαρμόσει την πολιτική της στην Παιδεία κι από την άλλη τις επιταγές του ΟΟΣΑ όπως αναφέρει και ο Ελεύθερος Τύπος.
Στην κορυφή των μεταρρυθμίσεων του ΣΥΡΙΖΑ τα τρία τελευταία χρόνια βρίσκεται η κατάργηση των Πανελλαδικών εξετάσεων. Το προσχέδιο του υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου έχει επικριθεί επειδή τελικά τις καταργεί μόνο κατ’ όνομα, ενώ το σχέδιο νόμου αναμένεται να κάνει ποδαρικό στις αρχές του νέου έτους. Πέραν όμως ενός θέματος που έχει απασχολήσει και ταλαιπωρήσει παράλληλα -λόγω επικοινωνιακών παιχνιδιών της πολιτικής ηγεσίας- δεκάδες χιλιάδες οικογένειες, στην πολιτική ατζέντα περιλαμβάνεται να δεχτούν όλες οι βαθμίδες Εκπαίδευσης μέσα στην επόμενη χρονιά εκ νέου λίφτινγκ.
Τα αποτελέσματα των αλλαγών θα φανούν κυρίως από τον Σεπτέμβριο του 2018. Τότε, μεταξύ άλλων, αναμένονται τα νέα προγράμματα σπουδών στη Β’ Λυκείου, με δραστικό ψαλίδι στα διδασκόμενα μαθήματα, οι νέες δομές στην Ειδική Αγωγή, η πλήρης εφαρμογή του νόμου στα μεταπτυχιακά των ΑΕΙ και ΤΕΙ, η «πρεμιέρα» του νέου Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και οι αλλαγές στα προγράμματα σπουδών στο γυμνάσιο.
Κι αν για το δικό της πολιτικό πρόγραμμα τα πράγματα είναι απλά, η ατζέντα του ΟΟΣΑ θα παρουσιαστεί στο σύνολό της τον Απρίλιο του 2018. Ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου μπορεί να μην έχει πετύχει να αλλάξει τις θέσεις του διεθνούς οργανισμού, αλλά έχει καταφέρει τουλάχιστον να τραβήξει τα χρονικά περιθώρια στα άκρα. Ο διεθνής οργανισμός, σύμφωνα με πληροφορίες, προτείνει αλλαγές όπως αυτονομία των σχολείων (σ.σ.: σίγουρα όχι με τον τρόπο που την έχει εξαγγείλει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας), αποκομματικοποίηση στην επιλογή στελεχών, αξιολόγηση (σ.σ.: μένει να δούμε αν θα ενταχθούν και οι εκπαιδευτικοί σε αυτήν, σενάριο που διαψεύδει ο κ. Γαβρόγλου).
Στον ίδιο ρυθμό και οι διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς, οι οποίες προβλέπουν ήδη μέσα στο 2018 αλλαγές όσον αφορά στο ωράριο των εκπαιδευτικών, την επιλογή στελεχών αλλά και τα κριτήρια για συγχωνεύσεις σχολείων από το νέο σχολικό έτος. Οι δεσμεύσεις της ελληνικής πλευράς ήδη έχουν προκαλέσει αντιδράσεις στους εκπαιδευτικούς. Ειδικά το θέμα με τις συγχωνεύσεις είναι πολύ πιθανόν να μη «χτυπήσει» τα ολιγοθέσια σχολεία αλλά σχολεία σε κεντρικές περιοχές οδηγώντας σε πολυδύναμα σχολικά συγκροτήματα.
ΑΤΖΕΝΤΑ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ
Μεγάλο στοίχημα (που δεν… κερδίζεται) το νέο εισαγωγικό σύστημα
Η αναδιαμόρφωση του λυκείου αποτελεί το μεγαλύτερο στοίχημα για τον Κώστα Γαβρόγλου, ο οποίος, αν και έχει πάρει πάνω του την παρουσίαση ενός νέου εισαγωγικού συστήματος, δεν φαίνεται να κερδίζει τις εντυπώσεις ή τουλάχιστον την πολυπόθητη πολιτική συναίνεση. Παράλληλα, όμως, προβλέπονται αυτή τη χρονιά σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων που θα αφορούν από το νηπιαγωγείο μέχρι και το πανεπιστήμιο.
• Η πρώτη μεγάλη αλλαγή από τον Ιούνιο του 2018 είναι στις Πανελλήνιες, με την κατάργηση του 4ου επιστημονικού πεδίου των Παιδαγωγικών Σχολών. Οι φετινοί υποψήφιοι θα μπορούν να επιλέγουν αυτές τις σχολές απ’ όλα τα πεδία και χωρίς υποχρεωτικό μάθημα. Μία ακόμα «πρώτη» για τους μαθητές της Γ’ Λυκείου είναι το ψαλίδι στις ενδοσχολικές εξετάσεις με μόλις τέσσερα μαθήματα και η επιμήκυνση του σχολικού έτους κατά δύο εβδομάδες.
• Εγκαίνια του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής τον Σεπτέμβριο του 2018, μετά τη συγχώνευση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά. Με 5 σχολές και 26 τμήματα, το νέο πανεπιστήμιο θα δεχτεί τους πρώτους εισακτέους από τους φετινούς υποψηφίους των Πανελλαδικών.
• Το προσχέδιο για το νέο εισαγωγικό σύστημα του υπουργείου Παιδείας, που θα εγκαινιαστεί το 2020, έχει ήδη δει το φως της δημοσιότητας και αναμένεται να κατατεθεί σε μορφή νομοσχεδίου στις αρχές του 2018. Το δαιδαλώδες εξεταστικό σύστημα που παρουσίασε ο κ. Γαβρόγλου δεν έτυχε ευρείας αποδοχής ενώ επικρίθηκε έντονα για τη θέσπιση δύο εξεταστικών περιόδων (Ιανουαρίου-Ιουνίου), αλλά και για το παράλληλο σύστημα εξετάσεων με διπλούς συντελεστές για την απόκτηση απολυτηρίου και την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Μένει να δούμε την τελική μορφή του αλλά και τις τυχόν αλλαγές που θα προκύψουν στο σχέδιο νόμου. Ανάμεσα στα πολλά σενάρια είναι και η κατάργηση του αριθμού εισακτέων σε όλες τις σχολές πλην των Πολυτεχνικών, Ιατρικών και Νομικών.
• Η αλλαγή στο εισαγωγικό σύστημα συνοδεύεται από τη δραστική αλλαγή των προγραμμάτων της Β’ και της Γ’ Λυκείου, με τη δεύτερη τάξη του λυκείου να αλλάζει άρδην -όπως όλα δείχνουν- από τον Σεπτέμβριο του 2018. Μέχρι στιγμής, μόνο από διαρροές, το ωρολόγιο πρόγραμμα προβλέπει δραστικό ψαλίδι στα διδασκόμενα μαθήματα, έως 10, με τα περισσότερα να είναι επιλογής, αλλά και τις διδασκόμενες ώρες να αυξάνονται. Ακόμα και οι διαρροές πάντως έχουν προκαλέσει τις πρώτες αντιδράσεις από τις επιστημονικές ενώσεις.
• Αλλαγές έρχονται και στα προγράμματα σπουδών σε όλα τα μαθήματα. Η πολιτική ηγεσία ξεκινάει, όπως και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, από το λύκειο, όπου αναμένεται η μεγάλη μεταρρύθμιση, με κάποια μαθήματα (πολύ πιθανόν η Ιστορία, αλλά και τα μαθήματα Χημείας και Βιολογίας, λόγω της «σύμπτυξης» που προωθείται, αν προλάβουν τις προθεσμίες) να αλλάζουν εντελώς περιεχόμενο. Θα ακολουθήσουν τροποποιήσεις στην ύλη και στις υπόλοιπες βαθμίδες.
• Από τον Σεπτέμβριο του 2018 εφαρμόζεται σταδιακά η δίχρονη υποχρεωτική Προσχολική Εκπαίδευση. Λόγω έλλειψης δομών σε αρκετούς δήμους, το μέτρο θα λειτουργήσει σταδιακά στα 2/3 των δήμων, ενώ μέσα στην επόμενη τριετία θα εφαρμοστεί καθολικά.
• Η πλήρης εφαρμογή του νόμου για τα μεταπτυχιακά προγράμματα στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ και η ρύθμιση που ορίζει ότι το 30% των συμμετεχόντων θα φοιτά δωρεάν θα προχωρήσουν από το νέο ακαδημαϊκό έτος.
• Νέες δομές στην Ειδική Αγωγή σε τρία νησιά σχεδιάζει το υπουργείο Παιδείας, με στόχο να λειτουργήσουν από τον Σεπτέμβριο του 2018. Παράλληλα, προωθεί την αλλαγή των προγραμμάτων σπουδών σε 94 ΕΕΕΚ, ενώ αναμένεται και νομοθετική ρύθμιση που θα εξισώνει το ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό της Ειδικής Αγωγής με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς, προωθώντας την κινητικότητα εντός των ειδικών σχολικών δομών.
• Αναδιάρθρωση των δομών υποστήριξης στα σχολεία, επιφόρτιση των διαγνωστικών κέντρων (ΚΕΔΔΥ) με επιπλέον αρμοδιότητες και ουσιαστική κατάργηση του θεσμού των σχολικών συμβούλων προβλέπονται σε νομοσχέδιο που θα κατατεθεί εντός των πρώτων μηνών του 2018.
• Στην αναδιάρθρωση που επιδιώκει το υπουργείο Παιδείας προωθείται παράλληλα και η συλλογικότητα εντός της σχολικής μονάδας με την ενίσχυση του Σχολικού Συμβουλίου και την ενεργή συμμετοχή των μαθητών και των συλλόγων γονέων σε δραστηριότητες.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΟΟΣΑ ΚΑΙ ΜΝΗΜΟΝΙΟ
Αντιμέτωπος με το παρελθόν του ο ΣΥΡΙΖΑ για ωράριο εκπαιδευτικών, συγχωνεύσεις σχολείων και ΑΣΕΠ
Την ώρα βέβαια που η πολιτική ηγεσία παλεύει να φανεί πιστή στις δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ όσον αφορά στην Παιδεία (κατάργηση Πανελληνίων, ομαλή λειτουργία ολοήμερου), οι θεσμοί και ο ΟΟΣΑ την καλούν να λάβει δύσκολες πολιτικές αποφάσεις για θέματα που ήταν… κόκκινο πανί όταν βρισκόταν στην αντιπολίτευση. Ηδη οι διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς «καλούν» το υπουργείο να παρουσιάσει εκ νέου ένα σχέδιο για την Παιδεία (σ.σ.: τι έγινε άραγε το τριετές σχέδιο για την Παιδεία που είχε παρουσιάσει ο κ. Γαβρόγλου;) και ανοίγουν την πόρτα για συζήτηση στο ωράριο των εκπαιδευτικών, τις συγχωνεύσεις σχολείων, την αποκομματικοποίηση των επιλογών στελεχών. Παράλληλα, βάσει μνημονιακών υποχρεώσεων, το υπουργείο Παιδείας καλείται να ακολουθήσει τις συστάσεις του ΟΟΣΑ, όπως θα προκύψουν από την τελική έκθεση που θα παρουσιαστεί τον Απρίλιο του 2018, ενώ μέσα στον Ιανουάριο αναμένεται ένα προσχέδιο.
Ο κ. Γαβρόγλου τα έχει βρει δύσκολα στις διαπραγματεύσεις με τον Οργανισμό, ενώ είναι αξιοσημείωτο ότι ο ίδιος επέλεξε να κρατήσει κρυφή την ενδιάμεση έκθεση του ΟΟΣΑ που βγήκε τον Ιούλιο, καθώς οι κατευθύνσεις που δίνονται σε καμία περίπτωση δεν εξυπηρετούν το δικό του όραμα.
Ηδη η νομοθέτηση που αναμένεται έπειτα από το κλείσιμο της συμφωνίας με τους θεσμούς προϋποθέτει:
• 30ωρο υποχρεωτικό ωράριο για τους εκπαιδευτικούς. Οσο κι αν προσπαθεί ο κ. Γαβρόγλου να πείσει ότι ορίζεται ήδη από το νόμο του 1985, η καταγραφή εκ νέου ως «υποχρεωτικής παρουσίας» αλλάζει το καθεστώς, σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς. Ο υπουργός Παιδείας υποστηρίζει ότι τίποτα δεν αλλάζει, όμως οι εκπαιδευτικοί σημειώνουν ότι όχι μόνο αποτελεί ένα τιμωρητικό μέτρο, αλλά ανοίγει παράθυρο για την αύξηση του ωραρίου. Παράλληλα χάνεται και η ώρα σίτισης ως διδακτική, που είχε θεσπίσει μόλις πριν από ένα χρόνο ο υπουργός Παιδείας.
• Κριτήρια για συγχωνεύσεις σχολείων. Σύμφωνα με τη νέα συμφωνία θα πρέπει να γίνουν συγχωνεύσεις από το νέο σχολικό έτος (2018-2019) και να οριστούν τα κριτήρια. Πηγές του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής σημειώνουν ότι δεν είναι τα ολιγοθέσια αυτά που θα πληγούν αλλά σχολεία σε περιοχές αστικών κέντρων με μικρό αριθμό μαθητών. Η συμφωνία μπορεί να ανοίξει το δρόμο για πολυδύναμα συγκροτήματα με πολλούς μαθητές και, όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, αυτό είναι πολύ πιθανόν να οδηγήσει στο να χαθεί «το σχολείο της γειτονιάς», που ειδικά για τους μαθητές των δημοτικών θα είναι μια δυσμενής εξέλιξη.
• ΑΣΕΠ. Την αποκομματικοποίηση οποιασδήποτε διαδικασίας επιλογής στελεχών προωθούν οι θεσμοί και πρώτο βήμα σε αυτό θα είναι η συμμετοχή ενός εκπροσώπου του ΑΣΕΠ στα συμβούλια επιλογής. Μένει να δούμε τη νομοθετική ρύθμιση του Κώστα Γαβρόγλου και ποιους θα περιλαμβάνει. Είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς θα αντιμετωπιστεί η περίπτωση των περιφερειακών διευθυντών Εκπαίδευσης που ορίζονται από τον υπουργό Παιδείας.
Τα αγκάθια στη διαπραγμάτευση μεταξύ θεσμών και υπουργείου
Αυτονομία σχολικής μονάδας, καταγραφή των οικονομικών της Παιδείας, αξιολόγηση αλλά και Τριτοβάθμια Εκπαίδευση είναι τα θέματα στα οποία γίνεται σκληρή διαπραγμάτευση, με το υπουργείο Παιδείας να προσπαθεί να σώσει ό,τι σώζεται από την επερχόμενη έκθεση. Στις αρχές του χρόνου αναμένεται να έχουν κλείσει και οι τελευταίες λεπτομέρειες του προσχεδίου της έκθεσης που στη συνέχεια θα παραδοθεί στο υπουργείο Παιδείας
Ο ΟΟΣΑ προτείνει πολύ συγκεκριμένα μέτρα για τη σχολική μονάδα ζητώντας αυτονομία -όχι άμεσα- από τη διαχείριση του προσωπικού της (σ.σ.: δηλαδή των εκπαιδευτικών που θα διδάσκουν) μέχρι τα οικονομικά της. Θέση που βρίσκει απόλυτα κάθετο το υπουργείο Παιδείας.
Το ίδιο ισχύει και για την αξιολόγηση, για την οποία ο κ. Γαβρόγλου έχει αρχίσει να δημοσιοποιεί τα επιχειρήματά του προς τους θεσμούς, υποστηρίζοντας ότι οι εκπαιδευτικοί της Ελλάδας δεν μπορούν να αξιολογηθούν γιατί τα καθήκοντά τους, από διοικητικά μέχρι ψυχολογική υποστήριξη, διαφέρουν από αυτά των άλλων χωρών. Επιχειρήματα που βέβαια δεν είναι σίγουρο ότι θα πείσουν τον ΟΟΣΑ, ο οποίος έχει επανέλθει, για αρχή, στο θέμα της αξιολόγησης των σχολείων, ενώ και οι θεσμοί πολλές φορές έχουν ρίξει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.
Στα οικονομικά της Παιδείας η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο, καθώς η επιτροπή που έχει συστήσει ο Κώστας Γαβρόγλου δεν έχει ακόμα αποτελέσματα, καθώς δυσκολεύεται να ξετυλίξει το κουβάρι του κρατικού μηχανισμού και της χρηματοδότησής του.
Τέλος, στο χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης οι πρωτοβουλίες του ΣΥΡΙΖΑ έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τον ΟΟΣΑ, ο οποίος, πέρα από την ενίσχυση της σύνδεσης των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας, έχει επαναφέρει (στην έκθεση του Ιουλίου) το θέμα των «αιώνιων φοιτητών», προτείνοντας ακόμα και ψαλίδι στη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων ανάλογα με τον αριθμό… λιμναζόντων φοιτητών που έχουν.