Κάθε εικόνα είναι κι ένα ολόκληρο βιβλίο που μας διδάσκει.
«Βιβλία των αγραμμάτων» ονομάζει τις εικόνες οΆγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, γιατί αποτυπώνονται εκεί παραστατικά η διδασκαλία της Εκκλησίας μας ή και οι βίοιτων αγίων μας. Αυτά, δηλαδή, που ένας μορφωμένος θα διάβαζε σε διάφορα βιβλία. Ας δούμε, όμως, τι μπορείκανείς να «διαβάσει» στην εικόνα της Γέννησης του Κυρίου!
Η εικόνα
Το μαύρο τριγωνικό σπήλαιο συμβολίζει τη σκοτεινιά του προχριστιανικού κόσμου, την άγνοια του αληθινού Θεού.
Μέσα στη φάτνη βρίσκεται το «Παιδίον» τυλιγμένο σε λευκά σπάργανα. Πίσω απ’ τη φάτνη βρίσκονται δύο ζώα, ένα βόδι κι ένα γαϊδουράκι. Η παρουσία τους εκεί εξηγείται από την προφητεία του Ησαΐα: «Γνωρίζει το βόδι τονιδιοκτήτη του και ο όνος τη φάτνη του Κυρίου του. Ο Ισραήλ όμως δε με γνωρίζει και ο λαός μου δε μεκαταλαβαίνει» (Ησ. 1,3).
Οι άγγελοι βρίσκονται στο πάνω μέρος της εικόνας. Οι μισοί δοξολογούν το Θεό και οι άλλοι φέρνουν την καλήαγγελία στους ποιμένες. Ο αστέρας δείχνει τη φάτνη.
Στα αριστερά συνήθως της εικόνας είναι οι Μάγοι άλλοτε πεζοί και άλλοτε πάνω σε καμήλες ή άλογα κρατώντας τα δώρα τους έρχονται απ’ την Ανατολή για να προσκυνήσουν τον «νεογέννητο βασιλιά των Ιουδαίων». Μπροστά τους είναι το Αστέρι, το μήνυμα που στάλθηκε από τον Ουρανό για να τους οδηγήσει στον αναμενόμενο Λυτρωτή.
Στο κέντρο της εικόνας βρίσκεται η Παναγία. Κουρασμένη από τη Γέννα και γι’ αυτό, ξαπλωμένη. Με σεβασμό, όμως, κοιτάζει το Θείον Βρέφος, που γέννησε. Είναι η πιο μεγάλη απ’ όλα τα άλλα πρόσωπα για να τονισθεί η συνεισφορά της στη σωτηρία του ανθρώπου.
Ο Ιωσήφ ζωγραφίζεται στην άκρη της εικόνας κι όχι μαζί με την Παναγία και το Χριστό γιατί δεν είναι πατέρας, αλλά μόνο προστάτης της οικογένειας. Εμφανίζεται σκεπτικός για όλα όσα συμβαίνουν. Δίπλα του, μεταμφιεσμένος με τη μορφή γέροντα, ο διάβολος προσπαθεί να σπείρει αμφιβολία στην ψυχή του δίκαιου γέροντα. Επιτείνει μάλιστα τις αμφιβολίες του Ιωσήφ για την παρθενία της Θεοτόκου μπήγοντας στη γη το ραβδί του και υπαινισσόμενος ότι όσο είναι δυνατόν το ξερό ραβδί να βλαστήσει, άλλο τόσο η Παναγία είναι δυνατόν να είναι Παρθένος. Όμως το ραβδί πετάει φύλλα!
Στο κάτω δεξί μέρος της εικόνας ζωγραφίζεται το πρώτο λουτρό. Δεν μαρτυρείται στα ιερά Ευαγγέλια, δηλώνει όμως έτσι ο αγιογράφος την ανθρώπινη φύση του Κυρίου. Ο Χριστός ήταν και άνθρωπος και είχε τις απαιτήσεις της ανθρώπινης φύσης.
Απολυτίκιο της εορτής
|
Ἡ γέννησίς σου Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ, τὸ φῶς τὸ τῆς γνώσεως· ἐν αὐτῇ γὰρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες, ὑπὸ ἀστέρος ἐδιδάσκοντο, σὲ προσκυνεῖν τὸν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης, καὶ σὲ γιγνώσκειν ἐξ’ ὕψους Ἀνατολήν. Κύριε δόξα σοι. |
Η Γέννησή σου Χριστέ και Θεέ μας, ανέτειλε στον κόσμο, το φως της γνώσεως του Θεού. Διότι αυτοί που λάτρευαν τα αστέρια, από αστέρι διδάσκονταν, να προσκυνούν Εσένα τον Ήλιο της δικαιοσύνης, και να σε αναγνωρίζουν σαν την Ανατολή που ήρθε από τον ουρανό. Κύριε, ας είσαι δοξασμένος. |