Ο Αναστάσης Δαμιανός, είναι ο πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας στα Ιεροσόλυμα, η οποία αριθμεί πάνω από 200 άτομα σε παλιά και νέα πόλη και βρίσκεται ανάμεσα στο Πατριαρχείο και στο ελληνικό προξενείο. Οι πρώτοι Έλληνες ήρθαν εδώ από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Ιεροσόλυμα Μαρεβίνα Κουτσοβασίλη
«Ο μακαριστός αρχιμανδρίτης πατέρας Ευθύμιος, μας λέει ο πρόεδρος, δώρισε τα χρήματα για να χτιστεί εδώ αυτή η Λέσχη, η μικρή μας «ακρόπολη», σαν πνευματικό κέντρο για τους Έλληνες της Ιερουσαλήμ. Μια «ακρόπολη» ανοιχτή σε όλες τις εθνικότητες.
Αυτή είναι η Λέσχη μας που ιδρύθηκε, όπως βλέπετε, το 1902 και γύρω της εκτείνεται η greek colony, η ελληνική παροικία. Εδώ χτίστηκαν τα πρώτα ελληνικά σπίτια που είναι από τα ωραιότερα, όπως και η παροικία μας είναι από τις ομορφότερες και όχι μόνο στο Ισραήλ».
«Μπαίνουμε στη Λέσχη μας και θα σας δείξω φωτογραφίες από τα σπίτια της παροικίας και στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή εδώ. Βλέπουμε φωτογραφίες από γάμους, πάρτι, παιδιά στο σχολείο, προσκόπους. Εδώ είναι ο Ρόμπερτ Μπέιντεν Πάουελ, ο ιδρυτής του προσκοπισμού. Ήρθε στην παροικία μας για να επισκεφθεί τους Έλληνες προσκόπους της Ιερουσαλήμ.
Όπως βλέπουμε εδώ, είμαστε πολύ δεμένοι με την Ελλάδα. Ο πρώην Πρόεδρος Κωστής Στεφανόπουλος είχε έρθει κοντά μας το 2000, μας επισκέφθηκε και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, τον βλέπουμε εκεί επάνω, και ο Προκόπης Παυλόπουλος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μας. Ωστόσο, το πιο σπουδαίο πρόσωπο για μας, βλέπουμε τη φωτογραφία προς τα πάνω, είναι ο αρχιμανδρίτης πατέρας Ευθύμιος. Χάρις σε αυτό τον άνθρωπο χτίστηκαν η ελληνική παροικία και το πνευματικό κέντρο».
«Αυτή είναι μια σκηνή από το θέατρο. Είχαμε τόσους πολλούς Έλληνες, δεν θα το πιστέψετε, που έδιναν θεατρικές παραστάσεις. Στη φωτογραφία βλέπουμε την καταπακτή για τον υποβολέα, που βοηθούσε τους ηθοποιούς. Τώρα πια χρησιμοποιούνται ακουστικά κι έτσι την κλείσαμε.
Εδώ έχουμε πάλι στιγμιότυπα από την οικογενειακή ζωή, αλλά κι άλλο ένα σπουδαίο πρόσωπο, τον βασιλιά Γεώργιο Β'. Ο Πρόεδρος μας, ο κ. Παυλόπουλος μας είπε ότι ο βασιλιάς Γεώργιος είχε έρθει εδώ από την Αλεξάνδρεια το 1942 και γιόρτασε με τον Ελληνικό Στρατό την 25η Μαρτίου. Ακολουθούν φωτογραφίες από γιορτές, γάμους, στον Ιορδάνη όπου κατέβαιναν βάρκες, Έλληνες παπάδες, βαφτίσια. Βλέπουμε πάλι τον κ. Παυλόπουλο όταν μας επισκέφθηκε. Είχαμε λοιπόν ένα κάδρο κεντημένο από το 1910, ή το 1912 δεν θυμάμαι, που γράφει: ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΘΑ ΤΟ ΞΕΠΕΡΑΣΟΥΜΕ. Το προσφέραμε στον Πρόεδρο και μου είπε: «Αναστάση, θα το πάρω και θα το κρεμάσω στο γραφείο μας».
«Σ' αυτές τις φωτογραφίες εικονίζονται ο Ανέστης Ζωγράφος και ο Μανώλης Μύκονας, δύο Έλληνες από τα Ιεροσόλυμα, οι οποίοι σκοτώθηκαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο πολεμώντας κατά των Γερμανών. Ο Ζωγράφος ήταν σε υποβρύχιο και ο Μύκονας στο «Αδρίας».
Όταν ήταν η επέτειος των 50 χρόνων από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είχαμε καλέσει εδώ τον Μίμη Τραϊφόρο, τον άντρα της Σοφίας Βέμπο, και θυμάμαι ότι στο χαιρετισμό του μας είπε: «Βλέπω Έλληνες στο εξωτερικό, είναι πιο πολύ Έλληνες από της Ελλάδας γιατί στην Ελλάδα ούτε ένας χωματένιος δρόμος δεν έχει στο όνομά της». Εδώ έχουμε τον Ελληνικό Στρατό εκείνα τα χρόνια και μέσα βλέπουμε τη Σοφία Βέμπο ανάμεσα στους στρατιώτες. Μας είχε επισκεφθεί τότε και είχε τραγουδήσει έξω όπου, όπως είπαμε, ήταν σαν κλαμπ».
«Οι σχέσεις μας με την Ελλάδα είναι εξαιρετικές. Τα τελευταία πέντε - έξι χρόνια μάλιστα έρχονται πληρώματα από το Πολεμικό Ναυτικό της Ελλάδας, τα οποία φιλοξενούμε, ενώ τελούμε και μνημόσυνο με τον δεσπότη για τους ανθρώπους που σκοτώθηκαν στον πόλεμο. Εδώ βλέπουμε τους ναύτες. Επίσης είναι ο Ανέστης Ζωγράφος, ο λίγο παχουλός, και κάτω δεξιά ο Μανώλης Μύκονας.
«Τώρα θα σας δείξω έξω εκεί όπου χόρευαν οι Έλληνες στρατιώτες με τη Σοφία Βέμπο. Έχουμε φτάσει έξω για να σας δείξω τη βάση του Ελληνικού Στρατού στη Μέση Ανατολή, ήταν δίπλα στο αεροδρόμιο Ιεροσολύμων. Μάλιστα η Βέμπο είχε πετάξει εδώ για να τραγουδήσει στον Ελληνικό Στρατό. Εδώ ήταν οι μουσικοί με την τραγουδίστρια της νίκης και εδώ μέσα χόρευαν οι Έλληνες στρατιώτες της Μέσης Ανατολής, σε αυτή τη μικρή μας «ακρόπολη».
Εδώ βλέπουμε το «Αδρίας», με το οποίο χάθηκε ο Μανώλης Μύκονας. Το έκοψαν οι Γερμανοί στη μέση, αλλά ο κυβερνήτης του κάτω από τη μύτη τους κατόρθωσε να ξεφύγει και να το πάρει μέχρι την Αλεξάνδρεια. Αυτό το γεγονός όλοι οι κυβερνήτες που έρχονται εδώ μου λένε ότι είναι Ιστορία και το διδάσκουν σε όλες τις σχολές του κόσμου στο Ναυτικό. Ελλάδα και πάλι Ελλάδα.
«Τώρα ήρθε η ώρα να πω μερικά λόγια για τον Αναστάση, για μένα. Όταν ήρθα από την Κανά της Γαλιλαίας και παντρεύτηκα, έμεινα σε αυτό το σπίτι, στο οποίο μεγάλωσαν τα παιδιά μου. Αυτό το σπίτι χτίστηκε το 1906 και το όνομα εκεί επάνω είναι της ιδιοκτήτριας. Τώρα τα παιδιά μου είναι στην Ελλάδα, ζουν στην Αθήνα. Η κόρη μου η μεγάλη, η Χριστίνα ήταν διευθύντρια σε αεροπορική εταιρεία στο ανατολικό αεροδρόμιο και ο γιος μου, ο Δημήτρης είναι διευθυντής πωλήσεων σε ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια πλαστικών στον κόσμο. Ο Δημήτρης με κάνει πολύ περήφανο όταν μου λέει: «Μπαμπά, ξέρεις, όλος ο κόσμος αγοράζει από την Κίνα, εμείς είμαστε οι μόνοι που πουλάμε στην Κίνα». Η εγγονή μου, η Μαρία σπουδάζει ψυχολόγος στην Αθήνα και είναι στην εθνική ομάδα πόλο της Ελλάδας, που ήρθε εδώ και έδωσε αγώνα. Όπως βλέπετε ο κόσμος φεύγει από εδώ, εμείς όμως προσπαθούμε να κρατήσουμε τους Έλληνες. Έτσι παρέχουμε με συμβολικό ενοίκιο πέντε διαμερίσματα, που θα μπορούσαμε να τα νοικιάσουμε με 3.000 - 3.500 δολάρια το μήνα, αλλά τα νοικιάζουμε σε Έλληνες, για να μείνουν νεαρά ζευγάρια, να είναι πάλι καινούρια γενιά εδώ και να συνεχίσουν την ιστορία, την «ακρόπολη» στα Ιεροσόλυμα».
*Στον Αναστάσιο Δαμιανό προσφέραμε λαμπάδα του Συλλόγου ΦΛΟΓΑ.