Οργή κυριαρχεί στο διαδίκτυο μετά από πάνω από μια εβδομάδα διαδηλώσεων που ξέσπασαν μετά από τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί, η οποία βρισκόταν υπό αστυνομική κράτηση, επειδή φορούσε «λάθος» τη μαντίλα στα μαλλιά της.
Σύμφωνα με την ομάδα παρακολούθησης του Διαδικτύου NetBlocks, το Instagram και το WhatsApp – δύο από τα σημαντικότερα εργαλεία επικοινωνίας που συνήθως επιτρέπει το Ιράν – είχαν περιοριστεί. Οι δύο εφαρμογές που ανήκουν στη Meta έχουν εκατομμύρια Ιρανούς χρήστες και έχουν γίνει όλο και πιο δημοφιλείς αφού οι αρχές μπλόκαραν άλλες πλατφόρμες τα τελευταία χρόνια, όπως το Facebook και το Twitter. Το Telegram, το YouTube και το TikTok έχουν επίσης κλείσει κατά καιρούς.
Η NetBlocks ανέφερε ότι το διαδίκτυο επανήλθε εν μέρει το βράδυ της Πέμπτης (22/09), αλλά ότι την Παρασκευή σημειώθηκε ξανά «απώλεια συνδεσιμότητας σε εθνική κλίμακα».
Κάποιοι κατηγόρησαν τη Meta ότι είναι συνένοχη στην αποσύνδεση των χρηστών. Η Meta διαθέτει μια ομάδα «κριτών» οι οποίοι εξετάζουν και αφαιρούν περιεχόμενο που παραβιάζει τους κανόνες της πλατφόρμας. Εάν μια ανάρτηση έχει παραβιάσει τα κοινοτικά πρότυπα της Meta, σύμφωνα με τους χρήστες, θα αφαιρεθεί. Ορισμένοι χρήστες μοιράστηκαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το περιεχόμενο που υποστηρίζει τις ιρανικές διαδηλώσεις είχε μπλοκαριστεί από τη Meta. Κάποιοι άλλοι ανέφεραν ότι δεν είχαν πρόσβαση στους λογαριασμούς τους στο WhatsApp, ακόμη και όταν προσπαθούσαν να χρησιμοποιήσουν VPN.
Συνήθως, η πρόσβαση σε ιστότοπους περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από κυβερνητικά φίλτρα και μόνο όσοι διαθέτουν VPN μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μη λογοκριμένο περιεχόμενο από ιστότοπους του εξωτερικού. Αλλά αυτή η απαγόρευση είναι διαφορετική, σύμφωνα με το BBC.
Τι συμβαίνει λοιπόν πραγματικά;
Τα μπλακ άουτ στο Διαδίκτυο προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από την απενεργοποίηση του μεγαλύτερου φορέα κινητής τηλεφωνίας του Ιράν. Η Iran Mobile Communications Company έχει περισσότερους από 60 εκατομμύρια πελάτες. Νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, ο υπουργός επικοινωνιών επικαλέστηκε λόγους ασφαλείας για τη διακοπή.
Αλλά η Ίσικ Μάτερ από την NetBlocks δήλωσε στο BBC ότι «το διαδίκτυο είναι ένα από τα μεγαλύτερα εργαλεία που έχουν στα χέρια τους οι ιρανικές αρχές όταν ξεσπούν ταραχές στους δρόμους». Πρόσθεσε επίσης, ότι επειδή δεν υπάρχει ιδιωτικό δίκτυο μετάδοσης στο Ιράν, το διαδίκτυο είναι το μοναδικό μέρος όπου οι διαδηλωτές μπορούν να μοιραστούν τη φωνή τους.
Ο θάνατος της Αμινί έχει προκαλέσει οργή για θέματα όπως οι προσωπικές ελευθερίες και οι οικονομικές προκλήσεις στο Ιράν. Οι διαδηλωτές -πολλές από τις οποίες είναι γυναίκες που ανεμίζουν και καίνε τις μαντίλες τους- λένε ότι φοβούνται μια κλιμακούμενη καταστολή.
«Ανησυχούμε ότι ο κόσμος θα ξεχάσει το Ιράν μόλις το καθεστώς κλείσει το διαδίκτυο – κάτι που ήδη συμβαίνει», δήλωσε στο BBC ένας ακτιβιστής, ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Οι περισσότερες διαμαρτυρίες και εκστρατείες ενάντια στο καθεστώς οργανώνονται από ανθρώπους μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και αν δεν μπορούν να συνδεθούν, τότε η κινητοποίηση γίνεται πολύ πιο δύσκολη.