Σε μια μεγάλης κλίμακας επιδρομή, η γερμανική αστυνομία έβαλε στο στόχαστρο δεκάδες άτομα από την ακροδεξιά οργάνωση «Πολίτες του Ράιχ» (Reichsbürger) τα οποία θεωρούνταν ύποπτα ότι σχεδίαζαν πραξικόπημα. Τι είδους κίνημα όμως είναι αυτό και πόσο απειλεί τη δημοκρατία;
H ομάδα «Reichsbürger» φέρεται να πέρασε μήνες προετοιμάζοντας τη λεγόμενη «Ημέρα Χ» κατά την οποία ήθελε να ανατρέψει την κυβέρνηση. Σε μεγάλης κλίμακας έφοδο το πρωί της Τετάρτης (7/12), συνελήφθησαν αρκετοί ύποπτοι, μεταξύ των οποίων πρώην στρατιώτες και ένα πρώην μέλος της Bundestag.
Από τον Νοέμβριο του 2021, πραγματοποιούσαν μυστικές συναντήσεις και συμμετείχαν σε ασκήσεις σκοποβολής για την προετοιμασία ενός πραξικοπήματος, σύμφωνα με τον γενικό εισαγγελέα. Στα σχέδιά τους, οι ύποπτοι δεν απέφευγαν τη χρήση στρατιωτικής βίας ή την ανθρωποκτονία.
«Ο τεράστιος αριθμός συλλήψεων και ερευνών με έχει συγκλονίσει», δήλωσε στη DW ο κοινωνιολόγος Τίμο Ράινφρανκ, εκτελεστικός διευθυντής του Ιδρύματος Amadeu Antonio. Το ίδρυμα είναι μια από τις κορυφαίες μη κυβερνητικές οργανώσεις της Γερμανίας που εργάζονται κατά του δεξιού εξτρεμισμού, του ρατσισμού και του αντισημιτισμού.
«Ένα πραγματικό πραξικόπημα δύσκολα μπορεί να πετύχει στη Γερμανία, καθώς η κρατική τάξη και το σύνταγμα είναι πολύ σταθερά για κάτι τέτοιο, αλλά αυτοί οι άνθρωποι πίστευαν οτι είναι δυνατό. Αυτό δείχνει πόσο εγκλωβισμένοι είναι στην αυταπάτη τους».
Τι πιστεύει το κίνημα;
Οι «Πολίτες του Ράιχ» απορρίπτουν το γερμανικό νομικό σύστημα και τον κοινοβουλευτισμό της χώρας και οι περισσότεροι από αυτούς προπαγανδίζουν την επανίδρυση της γερμανικής αυτοκρατορίας που ιδρύθηκε το 1871. Πιστεύουν επίσης ότι οι νικητές Δυτικοί Σύμμαχοι του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, που νίκησαν τη Ναζιστική Γερμανία, εξακολουθούν να κυβερνούν κρυφά τη Χώρα.
Τα τελευταία χρόνια, ο αυξανόμενος αριθμός των μελών του κινήματος έχει ανησυχήσει τις γερμανικές αρχές ασφαλείας. Στην έκθεσή της τον Ιούνιο του 2022, η εγχώρια υπηρεσία πληροφοριών υπολόγισε ότι περίπου 21.000 άτομα ανήκουν σε αυτή τη σκηνή και ο αριθμός τους αυξάνεται.
Οι υψηλές πιθανότητες βίας μεταξύ του αυτοαποκαλούμενου Reichsbürger περιγράφηκαν ως ιδιαίτερα ανησυχητικές: «Περίπου 500 από αυτούς τους ανθρώπους εξακολουθούν να έχουν τουλάχιστον μία άδεια όπλων», έγραφε η έκθεση πληροφοριών.
Οι Reichsbürger δεν είναι μια ομοιογενής ομάδα, σύμφωνα με μια μελέτη του 2018 από το Ίδρυμα Amadeu Antonio. Αντίθετα, ο όρος αναφέρεται σε ένα «μεγάλο, πολύ διαφορετικό περιβάλλον ιδεολόγων» που ποικίλλουν ως προς την τάση τους για βία και αγωνιστικότητα, αλλά όλοι ενώνονται από την πεποίθηση ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας δεν είναι ένα κυρίαρχο κράτος. Απορρίπτουν το σύνταγμα και όλους τους κρατικούς θεσμούς.
Περίπου 1.150 από το εν λόγω κίνημα, ή λίγο περισσότερο από το 5% ταξινομήθηκαν ως δεξιοί εξτρεμιστές το 2021. Αλλά πολλοί άλλοι χρησιμοποιούν επίσης στοιχεία της δεξιάς εξτρεμιστικής ιδεολογίας ή πιστεύουν σε αντισημιτικούς μύθους συνωμοσίας. Η ιδέα ότι τα σύνορα της Γερμανίας πρέπει να επεκταθούν για να συμπεριλάβουν εδάφη στην Ανατολική Ευρώπη, τα οποία καταλήφθηκαν υπό τη ναζιστική κυριαρχία που έληξε το 1945, κυκλοφορεί επίσης μεταξύ των μελών.
Πόσο επικίνδυνοι είναι οι «Πολίτες του Ράιχ»;
Τα τελευταία χρόνια, μια σειρά σοβαρών εγκλημάτων έχουν αποδοθεί στο Reichsbürger. Αρκετά μέλη του έχουν δικαστεί για φόνο ή απόπειρα φόνου. Τα εγκλήματα που καταγράφηκαν από την εγχώρια υπηρεσία πληροφοριών αυξήθηκαν απότομα μεταξύ 2020 και 2021.
Η μαχητικότητα τους έχει ήδη τις ρίζες της στην ιδεολογία του Ράιχ. «Επειδή η Reichsbürger δεν αναγνωρίζει το σύνταγμα και τη νομιμότητα των αρχών ασφαλείας, η ιδεολογία τους νομιμοποιεί να ενεργούν με βία» λένε οι αναλυτές. «Αυτοί δεν είναι άνθρωποι που διαπράττουν τυχαίες επιθέσεις. Θέλουν να επιτεθούν συγκεκριμένα στη βασική κρατική τάξη, όπως οι εκλεγμένοι τοπικοί πολιτικοί», εξήγησε ο Ράινφρανκ.
Πράξεις βίας απο τους «Πολίτες του Ράιχ»
Τα τελευταία τρία χρόνια διαδηλώσεων ενάντια στους περιορισμούς της COVID-19 οδήγησαν σε ριζοσπαστικοποίηση και αύξηση του αριθμού των υποστηρικτών της ιδεολογίας του Reichsbürger. Για παράδειγμα, σε μια διαδήλωση της ομάδας "Freie Geister" (ελεύθερα πνεύματα), οι διαδηλωτές κρατούσαν ένα πανό που έγραφε: «Κυριαρχία. Για την ελευθερία της χώρας μας».
«Η σκηνή έχει ριζοσπαστικοποιηθεί. Οι άνθρωποι γίνονται πιο δεκτικοί στην βασική ιδέα της ομάδας, ότι η Γερμανία δεν είναι ελεύθερη και ότι η εκλεγμένη κυβέρνηση δεν είναι κυρίαρχη».
Ένα «δεμένο» ακροδεξιό δίκτυο;
Στους υπόπτους που στοχοποιήθηκαν από την έρευνα της Ομοσπονδιακής Εισαγγελίας περιλαμβάνονται ένας στρατιώτης της Διοίκησης Ειδικών Δυνάμεων των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων (KSK) και αρκετοί έφεδροι της «Μπούντεσβερ».
Επίσης ένα πρώην μέλος της Bundestag του ακροδεξιού λαϊκιστικού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) φέρεται να είναι επίσης μεταξύ των υπόπτων, όπως και ένας πρώην αστυνομικός που ήταν υπεύθυνος για την ασφάλεια των εβραϊκών κοινοτήτων στην Κάτω Σαξονία.
Για χρόνια, οι παρατηρητές προειδοποιούσαν για τα δεξιά δίκτυα που δραστηριοποιούνται εντός των υπηρεσιών ασφαλείας και της Μπούντεσβερ. Τον Ιούλιο του 2020, η τότε υπουργός Άμυνας Άνεγκρετ Κραμπ-Κάρενμπάουερ διέλυσε μια ολόκληρη ομάδα του KSK, που φέρεται να χρησιμοποιούσε τον απαγορευμένο χαιρετισμό του Χίτλερ και που έπαιζε ακροδεξιά μουσική σε πάρτι. Η αστυνομία στη Σαξονία βρήκε επίσης μια κρύπτη όπλων με πυρομαχικά και εκρηκτικά στο σπίτι ενός στρατιώτη της εταιρείας.
Περισσότερες συλλήψεις
Περισσότερες συλλήψεις στο πλαίσιο της έρευνας για τη δράση της οργάνωσης «Πολίτες του Ράιχ» (Reichsbürger) αναμένουν το προσεχές διάστημα οι γερμανικές αρχές ασφάλειας και επισημαίνουν ότι οι χθεσινές συλλήψεις 25 ατόμων «δεν είναι το τέλος του δρόμου».
Σύμφωνα τόσο με τον Ομοσπονδιακό Εισαγγελέα Πέτερ Φρανκ όσο και με τους επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας για την Προστασία του Συντάγματος Τόμας Χάλντενβεγκ και της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας κατά του Εγκλήματος (ΒΚΑ) Χόλγκερ Μουνχ, τα σχέδια της οργάνωσης για βίαιη ανατροπή της δημοκρατικής τάξης ήταν σοβαρά και προχωρημένα.
Μιλώντας στο δεύτερο κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ZDF, ο κ. Μουνχ δήλωσε ότι αναμένει περισσότερους υπόπτους και συλλήψεις τις προσεχείς ημέρες και, αναφερόμενος στις χθεσινές έρευνες, έκανε λόγο για 54 άτομα και για έφοδο σε περισσότερα από 150 σημεία σε 11 κρατίδια. Σε περίπου 50 από αυτές τις περιπτώσεις βρέθηκαν όπλα.
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Υπηρεσίας για την Προστασία του Συντάγματος Τόμας Χάλντεβεγκ, μιλώντας στο ίδιο κανάλι, διαβεβαίωσε ότι οι αρχές ασφαλείας είχαν στο στόχαστρο τους «Πολίτες του Ράιχ» ήδη από την προηγούμενη άνοιξη και είχαν «πολύ σαφή» εικόνα της δράσης και των σχεδίων τους.
«Οι γερμανικές αρχές είχαν ανά πάσα στιγμή την κατάσταση υπό έλεγχο. Αν όμως ήταν στο χέρι αυτής της ομάδας, ο κίνδυνος θα ήταν πολύ πραγματικός», τόνισε ο κ. Χάλντενβεγκ, ενώ ο κ. Μουνχ επισήμανε ότι οι αρχές δεν ήθελαν να περιμένουν μέχρι την τελευταία στιγμή, ήθελαν ωστόσο να συλλέξουν όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία ότι επρόκειτο πράγματι για τρομοκρατική οργάνωση. Διευκρίνισε πάντως ότι δεν υπήρχε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την εκδήλωση πραξικοπήματος.
«Η οργάνωση ήταν αποφασισμένη»
Ο Ομοσπονδιακός Εισαγγελέας Πέτερ Φρανκ, μιλώντας στο πρώτο κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ARD, εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι η οργάνωση «ήταν αποφασισμένη και θα επιχειρούσε κάτι» και γι' αυτό οι αρχές ανέλαβαν δράση τώρα, προκειμένου να αποτρέψουν οποιαδήποτε τέτοια προσπάθεια.
Ο Πέτερ Νόιμαν, αναλυτής για θέματα τρομοκρατίας, δήλωσε στο Δίκτυο RND ότι από την οργάνωση «προέρχεται ο μεγαλύτερος δυνατός κίνδυνος τρομοκρατικής βίας». Η οργάνωση «είναι ικανή και πρόθυμη να προβεί σε σοβαρές τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον του κράτους», το οποίο ούτως ή άλλως δεν αναγνωρίζει. Τα μέλη της «διατυπώνουν αντιστασιακές αφηγήσεις με μεγαλύτερη σαφήνεια, ισχυριζόμενα ότι έχουν το δικαίωμα και τη νομιμοποίηση για ένοπλη αντίσταση», τόνισε ο κ. Νόιμαν.
Η ειδική των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) για θέματα εσωτερικής ασφάλειας Αντρέα Λίντχολτς ανέφερε ακόμη ότι διαπιστώνονται «νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά» στην προθυμία για χρήση βίας. Οι «Πολίτες του Ράιχ» είναι «κάθε άλλο παρά ακίνδυνοι τρελοί και συνωμοσιολόγοι», δήλωσε στη Rheinische Post.
Να μην υποτιμηθεί η οργάνωση προειδοποίησε άλλωστε και η υπουργός Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ, επισημαίνοντας ότι υπήρχε ένα σημαντικός «στρατιωτικός βραχίονας» με ανθρώπους από τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις, οι οποίοι γνώριζαν καλά να χρησιμοποιούν όπλα. Σε αυτή τη συζήτηση, ο επικεφαλής της Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος Τόμας Χάλντενβεγκ τόνισε ότι θα πρέπει να διεξάγεται σοβαρός έλεγχος σε όλους όσοι γίνονται δεκτοί στις ομοσπονδιακές και τις κρατιδιακές υπηρεσίες ασφαλείας.
Την αρωγή της στις γερμανικές αρχές εξέφρασε χθες και η Ουάσιγκτον, με την εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου Καρίν Ζαν-Πιέρ να δηλώνει ότι οι ΗΠΑ παραμένουν σε στενή επαφή με το Βερολίνο και θα βοηθήσουν σε ό,τι τους ζητηθεί. «Χαιρετίζουμε την ετοιμότητα της γερμανικής κυβέρνησης και των υπηρεσιών ασφαλείας στον αγώνα κατά του βίαιου εξτρεμισμού και υπέρ της προστασίας της ασφάλειας των πολιτών και των κυβερνητικών θεσμών», δήλωσε η εκπρόσωπος.
Οι «Πολίτες του Ράιχ» δέχονταν επιρροές και από την θεωρία QAnon, η οποία ενθάρρυνε πέρυσι την εισβολή του όχλου στο Καπιτώλιο, ενώ οραματίζονταν ένοπλη εισβολή στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο.
Πηγή: Deutsche Welle, ΑΠΕ