Τα Βραβεία Νόμπελ 2025 έχουν ήδη ξεκινήσει να ανακοινώνονται αυτήν την εβδομάδα και τρεις εξέχοντες επιστήμονες έλαβαν την Δευτέρα (6/10) το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με την περιφερική ανοσολογική ανοχή. Τα μάτια όλων, όμως, είναι στραμμένα στο Νόμπελ Ειρήνης, ο νικητής του οποίου θα ανακοινωθεί αυτήν την Παρασκευή (10/10). Υπενθυμίζεται ότι ο Λευκός Οίκος των ΗΠΑ πρότεινε επίσημα τον Ντόναλντ Τραμπ για το Νόμπελ Ειρήνης και ο ίδιος το επιθυμεί διακαώς όπως διαφαίνεται από μια σειρά δηλώσεών του. Σύμφωνα με την πλατφόρμα προβλέψεων Polymarket, οι πιθανότητες του προέδρου των ΗΠΑ να κερδίσει το Νόμπελ Ειρήνης είναι μόνο 4%. Μεταξύ των αγαπημένων είναι το δίκτυο κέντρων συντονισμού εθελοντών Emergency Response Rooms του Σουδάν, το οποίο οργανώνει ανθρωπιστική βοήθεια κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Σουδάν, καθώς και η Γιούλια, χήρα του Ρώσου ηγέτη της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος πέθανε στη φυλακή. Μέχρι να φτάσει όμως η κρίσιμη στιγμή της ανακοίνωσης, αυτά είναι όλα όσα πρέπει να ξέρετε για το πολύτιμο αυτό βραβείο.
Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα για τα Βραβεία Νόμπελ, υπάρχουν 338 υποψήφιοι για το Νόμπελ Ειρήνης 2025, εκ των οποίων 244 είναι άτομα και 94 οργανώσεις. Πρόκειται για περισσότερους υποψήφιους σε σχέση με πέρυσι, που ήταν 286. Ο μεγαλύτερος αριθμός υποψηφίων καταγράφηκε το 2016, με 376 υποψηφίους. Η προθεσμία υποβολής υποψηφιοτήτων για το Νόμπελ Ειρήνης 2025 ήταν η 31η Ιανουαρίου. Η Επιτροπή των Νόμπελ δεν επιβεβαιώνει τα ονόματα των υποψηφίων, ούτε στα μέσα ενημέρωσης ούτε στους ίδιους τους υποψηφίους. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα ονόματα των υποψηφίων εμφανίζονται σε μέσα, είτε ως αποτέλεσμα καθαρών εικασιών είτε επειδή τα ίδια τα άτομα αναφέρουν ότι έχουν προτείνει συγκεκριμένους υποψηφίους. Ο κατάλογος των υποψηφίων για το Νόμπελ Ειρήνης δημοσιεύεται 50 χρόνια μετά την απονομή του βραβείου, σύμφωνα με το καταστατικό του Ιδρύματος Νόμπελ.
Η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ είναι υπεύθυνη για την επιλογή των νικητών του Νόμπελ Ειρήνης. Η υποψηφιότητα για το Νόμπελ Ειρήνης μπορεί να υποβληθεί από οποιοδήποτε πρόσωπο που πληροί τις προϋποθέσεις υποψηφιότητας.
Ποιες είναι όμως αυτές;
Σύμφωνα με το καταστατικό του Ιδρύματος Νόμπελ, η υποψηφιότητα για το Νόμπελ Ειρήνης θεωρείται έγκυρη εάν υποβληθεί από πρόσωπο που εμπίπτει σε μία από τις ακόλουθες κατηγορίες. Να σημειωθεί ότι προσωπικές αιτήσεις για το βραβείο δεν λαμβάνονται υπόψη.
- Μέλη εθνικών κοινοβουλίων και εθνικών κυβερνήσεων (μέλη υπουργικού συμβουλίου/υπουργοί) κυρίαρχων κρατών, καθώς και νυν αρχηγοί κρατών
- Μέλη του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης και του Μόνιμου Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης
- Μέλη του l’Institut de Droit International
- Μέλη του Διεθνούς Συμβουλίου της Διεθνούς Ένωσης Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία
- Καθηγητές πανεπιστημίου, ομότιμοι καθηγητές και αναπληρωτές καθηγητές ιστορίας, κοινωνικών επιστημών, νομικής, φιλοσοφίας, θεολογίας και θρησκείας· πρυτάνεις πανεπιστημίων και διευθυντές πανεπιστημίων (ή τα αντίστοιχα αξιώματα)· διευθυντές ινστιτούτων ειρηνευτικών ερευνών και ινστιτούτων εξωτερικής πολιτικής
- Πρόσωπα που έχουν τιμηθεί με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης
- Μέλη οργάνωσης που έχει τιμηθεί με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης
- Τρέχοντα και πρώην μέλη της Νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ (οι προτάσεις των τρεχόντων μελών της Επιτροπής πρέπει να υποβληθούν το αργότερο κατά την πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής μετά την 1η Φεβρουαρίου)
- Πρώην σύμβουλοι της Νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ
Ποιος μπορεί να είναι υποψήφιος για Νόμπελ Ειρήνης
Υποψήφιοι που μπορούν αν επιλεγούν για Νόμπελ Ειρήνης είναι άτομα ή οργανώσεις που έχουν προταθεί από τα εξουσιοδοτημένα άτομα που αναφέρθηκαν. Ένα άτομο ή μια οργάνωση δεν μπορεί να υποβάλει έγκυρη υποψηφιότητα για τον εαυτό του.
Πώς επιλέγεται ο νικητής του Βραβείου Ειρήνης
Η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ είναι υπεύθυνη για την επιλογή των υποψηφίων και την επιλογή των νικητών του Νόμπελ Ειρήνης.
Η Επιτροπή αποτελείται από πέντε μέλη που διορίζονται από το Storting (νορβηγικό κοινοβούλιο). Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται στο Όσλο της Νορβηγίας και όχι στη Στοκχόλμη της Σουηδίας, όπου απονέμονται τα Νόμπελ Φυσικής, Χημείας, Φυσιολογίας ή Ιατρικής, Λογοτεχνίας και Οικονομικών Επιστημών.