Οι μεγαλοπρεπείς Σφίγγες, το εσωτερικό του περιβόλου του τάφου και η σφραγισμένη χιλιάδες χρόνια είσοδος του αρχαίου τύμβου - Όλα είναι μελετημένα με γεωμετρική ακρίβεια δηλώνουν οι αρχαιολόγοι που εξηγούν πώς συνδέεται ο «Λέων της Αμφίπολης» με τον τύμβο.
Όλη τη μεγαλοπρέπεια του μνημείου δείχνουν οι πρώτες φωτογραφίες που δημοσιεύθηκαν από τα ευρήματα στον τάφο της Αμφίπολης.
Οι εντυπωσιακές Σφίγγες στην είσοδο του τύμβου, στέκουν εδώ και χιλιάδες χρόνια φύλακες του εσωτερικού του τάφου, η είσοδος του οποίου παραμένει ερμητικά σφραγισμένη ως σήμερα.
Ο περίβολος του ταφικού μνημείου, σμιλεμένος από μάρμαρο Θάσου είναι τόσο καλοδιατηρημένος που προκαλεί απορία και θαυμασμό. Οι λείες πλάκες που στήθηκαν εκεί για να φυλάξουν από τους ανεπιθύμητους επισκέπτες τον νεκρό είναι η πρώτη εικόνα που αντικρύζει όποιος βρίσκεται στην Αμφίπολη.
Οι επίσημες ανακοινώσεις, που έχουν γίνει, δίνουν τις απαντήσεις. Ό,τι βρέθηκε είναι η συνέχεια αυτών που ανακοινώθηκαν στα αρχαιολογικά συνέδρια του 2013 και 2014. Στόχος είναι να αποκαλυφθεί ο μνημειώδης κυκλικός περίβολος, που παρόμοιο δεν έχω ξαναδεί στη ζωή μου.
Για παράδειγμα, η ανακάλυψη ενός υπερμεγέθους δρόμου που βρέθηκε στον λόφο Καστά, με ωραίους μαρμάρινους τοίχους, σε εξαιρετικό ψευδοϊσόδομο σύστημα, όπως του περιβόλου, καθώς και των δύο μαρμάρινων Σφιγγών, που όπως όλα δείχνουν φυλάνε έναν ξεχωριστό αρχαίο μακεδονικό τάφο, ο οποίος κρύβει ακόμα καλά τα μυστικά του.
Με την ψηφιακή σάρωση του 2013 ανακαλύφθηκε ότι ο περίβολος του τύμβου ήταν ένας ακριβής κύκλος και πως το μνημείο αποτελεί ενιαίο σύνολο με το Λιοντάρι της Αμφίπολης, που βρίσκεται πέντε χιλιόμετρα από τον τύμβο, κοντά στον Ποταμό Στρυμόνα, όπου μεταφέρθηκε περίπου 400 χρόνια από την ανέγερσή του από τους Ρωμαίους για την κατασκευή φράγματος.
«Όλα είναι μελετημένα με αναλογίες και γεωμετρική ακρίβεια, ενώ τόσο το Λιοντάρι όσο και ο τύμβος ανήκουν στην ίδια εργολαβία (σ.σ. κατασκευασμένα από το ίδιο εργαστήριο). Αποτελούν ένα τεράστιο ενιαίο μνημείο, άγνωστο ως σήμερα» επισημαίνει ο κ. Λεφαντζής, προσθέτοντας ότι αισθάνεται περήφανος που επιβεβαιώθηκαν όλα όσα είχε πει περί ενιαίου συνόλου ήδη από το 2012.
Επίσης, εξηγεί γιατί το Λιοντάρι έχει αυτή την όχι τόσο καλοσχηματισμένη όψη: «Επειδή βρισκόταν στην κορυφή του τύμβου, δηλαδή σε ύψος 35 με 40 μ. και σε απόσταση 100 μ. Αν το κάνεις φυσιολογικό δεν φαίνεται κανονικά από μακριά».
Μια υπόθεση που κάνει λόγο για τυμβωρύχους και δεισιδαιμονίες, υιοθετεί και ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πάνος Βαλαβάνης, για να εξηγήσει πώς το κεφάλι της ανατολικής Σφίγγας βρέθηκε τόσο μακριά από τον κορμό της.
«Οι τυμβωρύχοι έσπασαν τα κεφάλια των Σφιγγών στην προσπάθειά τους να αφαιρέσουν από τα γλυπτά την αποτροπαϊκή τους δύναμη, αυτό δηλαδή που τους εμπόδιζε να μπουν στο εσωτερικό. Μια πρώτη σκέψη για το πόσο μακριά βρέθηκε είναι ότι πιθανόν να το χρησιμοποίησαν ως δικό τους πια ''μαγικό σύμβολο'' για να προχωρήσουν στο ταφικό μνημείο, καθώς ήταν ιδιαιτέρως δεισιδαίμονες», λέει ο κ. Βαλαβάνης, σημειώνοντας μια δεύτερη σκέψη του ότι «ίσως χρησιμοποίησαν το βαρύ κεφάλι για να σπάσουν τη μαρμάρινη θύρα».
Οι Σφίγγες στην είσοδο του διαφραγματικού τοίχου που έμοιαζαν με φύλακες του καλά κρυμμένου μυστικού του εσωτερικού ή τις μοναδικές Καρυάτιδες που βρίσκονταν πιο μέσα. Όλοι σιωπηλοί μάρτυρες ενός σαγηνευτικού παρελθόντος. Αποδείξεις ενός μεγαλείου του χθες και ελπίδες της ματαιοδοξίας του σήμερα.
Το ψηφιδωτό του δευτέρου θαλάμου με τη σκηνή της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα πυροδότησε νέες θεωρίες για το ποιο ήταν στην πραγματικότητα το περίφημο «μυστικό».
Οι πρώτες αναλύσεις των πέντε σκελετών που βρέθηκαν στον τάφο μαρτυρούν πως πρόκειται για μια γυναίκα άνω των 60 ετών, δυο άντρες μεταξύ 35 και 45 ετών, ένα βρέφος και τα οστά ενός ακόμη άντρα που πιθανολογείται πως είχε αποτεφρωθεί.
«Παρέλαβον Ηφαιστίωνος»
Αυτή η επιγραφή, σε συνδυασμό με το μονόγραμμα του Αντίγονου του Μονόφθαλμου (στρατηγού του Μεγάλου Αλεξάνδρου) αλλά και τα νομίσματα της εποχής του Αλέξανδρου του Γ’ και του Κασσάνδρου, την οδηγούν στο συμπέρασμα πως το μνημείο ανήκει στον Ηφαιστίωνα. Τον ευγενή, στρατιωτικό, στενό φίλο -και για κάποιους- εραστή του βασιλιά της Μακεδονίας. Το γεγονός ότι πέθανε 8 μήνες μετά τον γιο του Φιλίππου δεν αλλάζει την άποψή της, καθώς υποστηρίζει πως ήδη ο Αλέξανδρος είχε παραγγείλει την κατασκευή τέτοιων ταφικών μνημείων προς τιμή του.
Ωστόσο η αμφισβήτηση για τη χρονολόγηση των ευρημάτων ή την ταυτοποίηση των «ενοίκων» παραμένει. Προφανώς ακόμη και επιστήμονες μπορούν να οδηγούνται από κίνητρα λιγότερο ευγενή από αυτά της επιστήμης την οποία υπηρετούν. Σίγουρα, επίσης, υπάρχει η πιθανότητα απόψεις και ενέργειές τους να εδράζονται σε προσωπικές βλέψεις ή φιλοδοξίες. Ακόμη και ανακαλύψεις όπως αυτή του Τύμβου Καστά μπορούν να μετατραπούν σε ιδιότυπα πεδία σύγχρονων μαχών.