Οι Δελφοί ήταν αρχαία ελληνική πόλη στην οποία λειτουργούσε το πιο σημαντικό μαντείο του αρχαιοελληνικού κόσμου. Ιέρεια του Μαντείου αυτού ήταν, η γνωστή σε όλους μας, Πυθία.
Η Ανασκαφή
Ήδη από τον Μεσαίωνα, ο αρχαιολογικός τόπος των Δελφών είχε καταληφθεί από το χωριό Καστρί. Είχε χρησιμοποιηθεί αρχαίο οικοδομικό υλικό, για να χτίσουν οι ίδιοι τα σπίτια τους. Αυτό στις μέρες μας φαντάζει εξωφρενικό, τότε όμως ήταν μια συνήθης πρακτική. Αρχαιολόγοι προσπαθούσαν να πείσουν τους κατοίκους του χωριού να μετακινηθούν, με σκοπό να ανασκάψουν. Οι κάτοικοι αρνούνταν. Η ευκαιρία να μετατοπισθεί το χωριό δόθηκε, όταν αυτό καταστράφηκε μερικώς από σεισμό και οι κάτοικοι έδωσαν τον αρχαιολογικό χώρο με αντάλλαγμα ένα νέο χωριό. Έτσι, το 1892 η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή ξεκίνησε ανασκαφές μεγάλης κλίμακας.
Κάτω από τα κελάρια των σπιτιών βρέθηκαν τα θεμέλια του ναού. Το 1913, οι αρχαιολόγοι κατάφεραν να διαπεράσουν το βραχώδες υπόστρωμα του τόπου. Αυτό που περίμεναν να ανακαλύψουν ήταν μια μεγάλη ρωγμή στον βράχο, από όπου θα έπρεπε να αναδύονται οι μεθυστικές αναθυμιάσεις. Ήλπιζαν επίσης να βρουν και την πηγή του εσωτερικού ναού. Μ’ αυτό το τρόπο θα αποδεικνύονταν οι αρχαίες αναφορές.
Τελικά, βρήκαν μονάχα ένα βρώμικο δάπεδο.
Ακολούθησε μεγάλος διχασμός, αφού οι αρχαίες αναφορές είχαν διαψευστεί. Όταν γεωλόγοι μαζί με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό ανέλυσαν τα στοιχεία του εδάφους αλλά και του νερού, τα αποτελέσματα έθεσαν νέες βάσεις στις έρευνες.
Την άνοιξη του 1996, ο αρχαιολόγος Τζον Χέιλ και ο γεωλόγος Γέλε ντε Μπουργκ, άρχισαν να ερευνούν τις βραχώδεις περιοχές γύρω από τους Δελφούς. Μια δεκαετία πριν, ο ντε Μπουργκ είχε βρει ίχνη της ρωγμής που «ευθυνόταν» για τους θρυλικούς χρησμούς. Θέλησαν να τεκμηριώσουν την ύπαρξη αυτού του ρήγματος, με αποτέλεσμα να γινόταν αποδεκτή την αλήθεια για το Δελφικό μαντείο.
Ο Ντε Μπούργκ, τη δεκαετία του 1980, στο πλαίσιο μιας άλλης εργασίας ανακάλυψε τυχαία τη αρχή ενός ρήγματος. Αναγκάστηκε να περπατήσει χιλιόμετρα για να ακολουθήσει τη διαδρομή του. Στη συνέχεια, συνέκρινε τα ευρήματα με δορυφορικές φωτογραφίες που επιβεβαίωσαν τις υποψίες του.
Το ρήγμα συνεχιζόταν ανατολικά κάτω από το χωριό των Δελφών και είχε κατεύθυνση την Κόρινθο. Με αυτήν την ανακάλυψη, δόθηκε ξανά ζωή στις θεωρίες για το «μεθυστικό αέριο». Επιβεβαιώθηκε ότι όλη η περιοχή ήταν εκτεθειμένη σε εκπομπές αερίων μέσω ρηγμάτων που συνδέονταν με σεισμούς. Επιπλέον, στον πυθμένα της θάλασσας βρέθηκαν κρατήρες. Η μεγάλη αυτή ρωγμή που ανακαλύφθηκε, ήταν αυτή που βοηθούσε τα αέρια να ανέλθουν από τον βυθό στην επιφάνεια.
Πηγή εικόνας: hellatoday.gr
Η Πυθία δεν ήταν ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, όπως πολλοί λανθασμένα πιστεύουν.
Η λέξη «Πυθία προέρχεται από το αρχαίο ρήμα πυνθάνομαι, που σημαίνει πληροφορούμαι. Άλλοι πιστεύουν ότι προέρχεται από το «Πύθων», το όνομα ενός ερπετού, φιδιού ή «δράκου» που σκότωσε κατά τη μυθολογία ο Απόλλωνας για να κυριεύσει το χώρο του μαντείου στους Δελφούς. Μέχρι τότε το μαντείο ήταν το κέντρο της χθόνιας λατρείας της Γαίας.
Πυθία ονομαζόταν η εκάστοτε Πρωθιέρεια του Θεού Απόλλωνα στο Μαντείο των Δελφών. Η Πυθία εκλεγόταν από τις ευγενικής καταγωγής παρθένες των Δελφών. Θα έπρεπε να είναι μια γυναίκα πιστή και αφοσιωμένη στη λατρεία του Απόλλωνος. Σύμφωνα με ελληνική μυθολογία, η πρώτη Πυθία του Μαντείου ήταν η Φημονόη. Αργότερα, όμως, αποφασίστηκε να είναι ηλικίας πάνω από 50 χρόνων.
Η Πυθία ήταν η γυναίκα που αποτελούσε το διάμεσο μεταξύ θεού και πιστών. Θα έπρεπε όχι μόνο να πιστεύει πως επικοινωνεί με τον θεό, αλλά να πείθει και τους άλλους. Ευρισκόμενη σε έκσταση, μετέφερε τη χρησμοδότηση του Θεού προς τον ενδιαφερόμενο. Ο χρησμός δινόταν συνήθως λακωνικά, δυσνόητα και αινιγματικά. Ο καθένας θα μπορούσε να ερμηνεύσει τον χρησμό όπως θα ήθελε.
Αρχικά οι χρησμοί δίνονταν μία φορά τον χρόνο, στις 7 Φεβρουάριου. Αργότερα, η Πυθία χρησμοδοτούσε στις 7 κάθε μήνα, εκτός από τους χειμερινούς μήνες. Σύμφωνα με το μύθο, τους χειμερινούς μήνες ο Απόλλων έλειπε στους Υποβόρειους ή στην κοιλάδα των Τεμπών.
Διαδικασία χρησμοδότησης
Πριν τη χρησμοδότηση, η Πυθία εξαγνιζόταν με νερό της Κασταλίας πηγής. Το ίδιο ίδιο και ο ναός, οι ιερείς, το προσωπικό του ιερού και οι προσκυνητές. Σύμφωνα με τον μύθο, η πηγή της χάριζε ποιητική και προφητική έμπνευση. Η κατεξοχήν όμως προφητική πηγή ήταν η Κασσοτίς, η οποία ανάβλυζε μέσα στο άδυτο του ναού.
Η Πυθία, λοιπόν, πλενόταν, έπινε νερό από την Καστάλια πηγή, μασούσε φύλλα δάφνης και ανέβαινε σε έναν τρίποδα. Από τη βάση του τρίποδα, έβγαιναν αναθυμιάσεις. Υποστηρίζεται ότι το φυτό της Πυθίας ήταν η πικροδάφνη.
Η Πυθία έφτανε σε κατάσταση έκστασης και έβγαζε ασυνάρτητες κραυγές και λόγους. Οι ιερείς του μαντείου μετέτρεπαν τα άναρθρα αυτά λόγια σε έμμετρους χρησμούς, πάντα με διφορούμενη σημασία. Ο χρησμός π.χ. για τα ξύλινα τείχη, που θα έσωζαν την Αθήνα από τον Ξέρξη, από άλλους ερμηνεύτηκε ως καταφυγή στην Ακρόπολη και από άλλους ως ναυμαχία, επειδή τα καράβια ήταν ξύλινα. Σε άλλη περίπτωση, ο χρησμός για πλούσιο μέλλοντα πατέρα, ο οποίος είχε ρωτήσει το μαντείο ποίου γένους παιδί θα αποκτούσε, ήταν «άρρεν ου θήλυ» ολοσχερώς διφορούμενος, ανάλογα με το πού θα τοποθετούνταν ένα κόμμα: «Άρρεν, ου θήλυ» (αγόρι, όχι κορίτσι) και «Άρρεν ου, θήλυ» (Αγόρι όχι, κορίτσι).
Πηγή εικόνας: ancientgreekceramics.grΘεωρίες
Η πιο διαδεδομένη θεωρία είναι αυτή των «μεθυστικών αναθυμιάσεων». Μέσω του ρήγματος των βράχων κάτω από το ναό αναδύονταν αέρια μεθανίου και αιθυλενίου. Τα αέρια αυτά κατευθύνονταν προς το κέντρο, όπου καθόταν η Πυθία.
Πιστεύεται ότι λόγω του ύψους της αίθουσας. της έλλειψης οξυγόνου αλλά και του περιορισμένου εξαερισμού ενισχυόταν το φαινόμενο των αερίων. Έτσι, η Πυθία είχε συμπτώματα έκστασης.
Η οσμή αιθυλενίου σε μικρή δόση μπορεί να προκαλέσει έκσταση και φρενήρεις καταστάσεις. Σύμφωνα με πειράματα, όταν η δόση ξεπερνάει το 20% πιθανόν να προκαλέσει αναισθησία. Μία μικρότερη δόση δίνει στον ασθενή την ικανότητα να σηκωθεί και να απαντήσει σε ερωτήσεις με αλλαγμένη φωνή. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξαν σπασμοί και απώλεια μνήμης. Τα συμπτώματα αυτά συμφωνούν με τις αφηγήσεις του Πλούταρχου για την Πυθία.
Υπάρχουν, όμως, διαμάχες σχετικά με τη θεωρία αυτή. Κάποιοι επιστήμονες την απορρίπτουν εξ ολοκλήρου. Πολλοί υποστηρίζουν ότι άλλα αέρια, για παράδειγμα το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο, είναι αυτά που ευθύνονταν για τις παραισθητικές καταστάσεις.
Σε όλες τις περιπτώσεις όμως, η απάντηση σχετικά με τους χρησμούς της Πυθία φαίνεται πως βρίσκεται στην δομή του ναού και στη γεωγραφική του θέση.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο:
Πυθία. Ανακτήθηκε από wikipedia.gr
Μεγάλη ανασκαφή των Δελφών. Ανακτήθηκε από wikipedia.gr
Η νέα θεωρία των επιστημόνων για το πώς η Πυθία έλεγε τους χρησμούς. Από πού ερχόταν το αέριο που την έκανε απόκοσμη και ποια μέθοδο τεκμηρίωσης ακολούθησαν οι επιστήμονες. Ανακτήθηκε από mixanitouxronou.gr