Όταν o Τιτανικός απέπλευσε στις 10 Απριλίου του 1912, ήταν το μεγαλύτερο επιβατηγό πλοίο σε υπηρεσία και θεωρούνταν «αβύθιστος».
Μόλις τέσσερις ημέρες αργότερα, το παρθενικό ταξίδι του Τιτανικού μετατράπηκε σε διεθνή τραγωδία, όταν το πλοίο προσέκρουσε σε παγόβουνο στον Βόρειο Ατλαντικό στις 23:40 της 14ης Απριλίου. Βυθίστηκε σε λιγότερο από τρεις ώρες.
Το πλοίο δεν διέθετε αρκετές σωσίβιες λέμβους για τους περίπου 2.220 επιβαίνοντες. Περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και ο Τιτανικός έγινε το πιο διάσημο ναυάγιο στην ιστορία. Οι επιζώντες ήταν λίγο περισσότεροι από 700. πολυτελές υπερωκεάνιο μετέφερε μέλη μερικών από τις πιο ισχυρές και εύπορες αμερικανικές οικογένειες. Ο μεγιστάνας επιχειρηματίας και επενδυτής Τζον Τζέικομπ Άστορ IV, ο πλουσιότερος επιβάτης του πλοίου, έβαλε την έγκυο σύζυγό του σε μια σωσίβια λέμβο. Πνίγηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 15ης Απριλίου, σύμφωνα με το Biography.com. Ο Ίσιντορ Στράους, συνιδιοκτήτης των πολυκαταστημάτων Macy's, και η σύζυγός του Άιντα χάθηκαν, εμπνέοντας τη σκηνή στην ταινία «Τιτανικός» με το ηλικιωμένο ζευγάρι που επιλέγει να πεθάνει αγκαλιασμένο στο κρεβάτι του. Ο επιχειρηματίας Μπέντζαμιν Γκούγκενχαϊμ έχασε επίσης τη ζωή του στο ναυάγιο.
Ο Τιτανικός ενώ αποπλέει από το Σαουθάμπτον της Αγγλίας στις 10 Απριλίου 1912, ξεκινώντας το μοιραίο ταξίδι τουAP Photo
Από τους 329 επιβάτες της πρώτης θέσης που επέβαιναν στο πλοίο, επέζησαν 199. Από τους 995 επιβάτες της δεύτερης και τρίτης θέσης, επέζησαν οι 293. Και από τα 899 μέλη του πληρώματος, υπήρξαν 214 επιζώντες. Οι έρευνες της εποχής ανέφεραν διάφορους παράγοντες που συνέβαλαν στην τραγωδία: Ο καπετάνιος Έντουαρντ Σμιθ λέγεται ότι πήγαινε πολύ γρήγορα, σε επικίνδυνα νερά∙ οι αρχικές επιθεωρήσεις του πλοίου είχαν γίνει πολύ βιαστικά∙ δεν υπήρχε επαρκής χώρος στις σωσίβιες λέμβους∙ και ένα κοντινό πλοίο απέτυχε να βοηθήσει.
Ο Τιτανικός, η κατασκευή του οποίου υπολογίζεται ότι κόστισε 7,5 εκατομμύρια δολάρια, είχε μήκος 269 μέτρα και ζύγιζε 46.328 τόνους. Η μέγιστη ταχύτητά του ήταν 23 κόμβοι.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών έγιναν προσπάθειες για τον εντοπισμό του πλοίου, αλλά τα συντρίμμια δεν ανακαλύφθηκαν μέχρι το 1985.
Ο Μπάλαρντ δεν τα κατάφερε στην πρώτη του προσπάθεια το 1977. Η επιτυχημένη ανακάλυψη του 1985 έγινε με τη χρήση του υποβρύχιου ελκήθρου Αργώ, το οποίο ήταν εξοπλισμένο με μια κάμερα που μπορούσε να μεταδίδει ζωντανές εικόνες. Ο Μπάλαρντ, σε συνεργασία με το Γαλλικό Ερευνητικό Ινστιτούτο για την Εκμετάλλευση της Θάλασσας, ανακάλυψε τα συντρίμμια του Τιτανικού ενώ συμμετείχε σε μια μυστική στρατιωτική αποστολή των ΗΠΑ για την εξερεύνηση δύο ναυαγίων πυρηνικών υποβρυχίων.
Αν και ποτέ δεν του δόθηκε ρητά η άδεια να ψάξει για το περιβόητο ναυάγιο, ο Μπάλαρντ ισχυρίζεται ότι του είπαν πως μπορούσε να κάνει σχεδόν ό,τι ήθελε μόλις έβρισκε τα πυρηνικά υποβρύχια.
Το ναυάγιο βρίσκεται σπασμένο στα δύο, στον πυθμένα του ωκεανού, περίπου 3.962 μέτρα κάτω από την επιφάνεια, νοτιοανατολικά της καναδικής Νέας Γης (Newfoundland).
Το 1986, ο Μπάλαρντ με μια ομάδα από το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole πραγματοποίησαν το πρώτο ταξίδι για να δουν από κοντά το βυθισμένο σκάφος χρησιμοποιώντας το υποβρύχιο τριών ατόμων Άλβιν και το τηλεχειριζόμενο όχημα Τζέισον Τζούνορ. Πλάνα από εκείνη την αποστολή δόθηκαν στη δημοσιότητα μόλις φέτος, με το παρακάτω βίντεο:
Περισσότερο από έναν αιώνα από το ναυάγιο του πλοίου, οι ερευνητές και οι ιστορικοί εξακολουθούν να γοητεύονται από την ιστορία του.
Μια ομάδα από τους ερευνητές βαθέων υδάτων Magellan και τους κινηματογραφιστές της Atlantic Productions χρησιμοποίησαν πρόσφατα τις δυνατότητες της χαρτογράφησης βαθέων υδάτων για να δημιουργήσουν για πρώτη φορά ένα «ψηφιακό δίδυμο» του ναυαγίου του Τιτανικού.
Κάθε χιλιοστό του πεδίου όπου βρίσκονται τα συντρίμμια, το οποίο έχει μήκος περίπου πέντε χιλιόμετρα, χαρτογραφήθηκε με κάθε λεπτομέρεια. Το τελικό ψηφιακό αντίγραφο κατάφερε να αποτυπώσει ολόκληρο το ναυάγιο, συμπεριλαμβανομένων των τμημάτων της πλώρης και της πρύμνης που είχαν διαχωριστεί κατά τη βύθιση το 1912.
Το ναυάγιο προσελκύει και ερασιτέχνες εξερευνητές. Η OceanGate, η εταιρεία που βρίσκεται στο επίκεντρο της τρέχουσας διεθνούς έρευνας για το εξαφανισμένο υποβρύχιο που κατευθυνόταν προς το ναυάγιο, προσφέρει αποστολές με πλήρωμα για τη διεξαγωγή επιστημονικών και τεχνολογικών ερευνών στον Τιτανικό.
Η αποστολή για την εξερεύνηση του ναυαγίου του Τιτανικού κοστίζει στους επιβάτες «από 250.000 δολάρια», σύμφωνα με παλαιότερη καταχώριση στον ιστότοπο της εταιρείας.