Είτε ως θρύλος είτε ως γεγονός η κήρυξη της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα κατέχει σημαντική θέση στην ελληνική δημόσια ιστορία και αποτελεί αντικείμενο ιδεολογικής αντιπαράθεσης. Διδασκόταν ως γεγονός στα ελληνικά σχολεία μέχρι το 1982, αλλά έχει απαλειφθεί από τα νεώτερα βιβλία ιστορίας, στα οποία η 25η Μαρτίου αναφέρεται απλώς ως η καθιερωμένη ημερομηνία εορτασμού της επετείου της επανάστασης. Ως ημέρα έναρξης της επανάστασης είχε οριστεί από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη "ως ευαγγελιζομένη την πολιτικήν λύτρωσιν του ελληνικού έθνους η 25η Μαρτίου, εορτή του Ευαγγελισμού για τους Ορθοδόξους. Οι συγκεντρωμένοι στη συνέλευση της Βοστίτσας πρόκριτοι της Πελοποννήσου εξέτασαν ως εναλλακτικές ημερομηνίες κήρυξης της Επανάστασης την 23 Απριλίου και την 21 Μαΐου, εορτές του Αγίου Γεωργίου και των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης αντίστοιχα, σε περίπτωση που δεν είχαν πληροφορηθεί τις διαθέσεις της Ρωσίας, αλλά κατέληξαν στην 25η Μαρτίου, εκτός εάν λάμβαναν πρόσκληση μετάβασης στην Τριπολιτσά.
Η σύσκεψη στην Αγία Λαύρα
Στις 10 ή 13 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε στην Αγία Λαύρα σημαντική σύσκεψη, παρουσία του Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανού. Με βάση τα όσα αναφέρονται στα απομνημονεύματα του Π. Π. Γερμανού, η πλειονότητα των ιστορικών υποστηρίζει πως στη σύσκεψη αυτή δεν πάρθηκε καμία απόφαση σχετικά με την έναρξη της επανάστασης. Άλλοι ιστορικοί υποστηρίζουν το αντίθετο, βασιζόμενοι σε μαρτυρίες από οικογενειακά αρχεία αγωνιστών του 21, που αναφέρουν ότι στις 17 Μαρτίου, ημέρα εορτής του Αγίου Αλεξίου, πολιούχου των Καλαβρύτων, τελέστηκε δοξολογία και ακολούθησε ορκωμοσία των αγωνιστών. Την κήρυξη της επανάστασης στις 17 Μαρτίου αναφέρει και ο Ι. Κωλέττης το 1835, ενώ θεωρεί ότι η Επανάσταση γενικεύτηκε την 25 Μαρτίου την οποία και θεωρεί ημέρα αναγέννησης της Ελλάδος. Η δοξολογία, της 17ης Μαρτίου καταγράφεται και από ανώνυμο συγγραφέα το 1850, ο οποίος ταυτόχρονα παραθέτει και άλλο έντυπο όπου επίσης αναφέρεται η σκηνή στην Αγία Λαύρα υπό τον Γερμανό.Ο ιστοριοδίφης Δημήτριος Καμπούρογλου που μελέτησε τα απομνημονεύματα και τα χειρόγραφα του Πατρών Γερμανού πίστευε ότι οι σχετικές αναφορές "δεν μπορούν να θεωρηθούν απίθανες". Καθώς το μυστικό της επανάστασης διέρρευσε, οι επαναστατικές κινήσεις άρχισαν νωρίτερα. Από τις 14 έως τις 20 Μαρτίου έλαβαν χώρα σε διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου επιθέσεις εναντίον Τούρκων με σκοπό να παραμεριστούν οι δισταγμοί κάποιων προκρίτων. Στις 21 Μαρτίου 600 άνδρες επιτέθηκαν στους πύργους των Καλαβρυτινών Τούρκων, οι οποίοι παραδόθηκαν μετά από σύντομη αντίσταση. Μετά από πλήθος μικρών επαναστατικών επιτυχιών ο Παλαιών Πατρών Γερμανός φαίνεται ότι ανέλαβε και στρατιωτικά καθήκοντα "χωρίς να παραμελήσει ουδέν των ιεραρχικών αυτού καθηκόντων και μπήκε στην Πάτρα είτε στις 25 Μαρτίου σύμφωνα με τον Αμβρόσιο Φραντζή, τον Πουκεβίλ και τον G. Finlay, είτε στις 22 Μαρτίου σύμφωνα με τον Αναστάσιο Γούδα και τον Σπ. Τρικούπη