Κτίρια με μεγάλη ιστορική και πολιτιστική αξία βρίσκονται αντιμέτωπα με τις φθορές του χρόνου. Κτίρια, στα οποία διέμεναν μεγάλες προσωπικότητες και θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως πολιτιστικά και πνευματικά κέντρα ή ως μουσεία παραμένουν έρμαια, ακόμη και σε περιπτώσεις που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα.
Το πατρικό της Μαρίας Κάλλας στο Νεοχώριο
Το πατρικό σπίτι της Μαρίας Κάλλας βρισκόταν στην πλέον περίοπτη θέση στο μικρό χωριό Νεοχώρι της Ιθώμης στη Μεσσηνία. Αυτό το σπίτι ήταν του πατέρα της, ο οποίος διατηρούσε φαρμακείο στον Μελιγαλά. Όταν έφυγε το ζεύγος για την Αμερική (1923), η μητέρα της ήταν ήδη έγκυος στη Μαρία. Οι σεισμοί και η εγκατάλειψη έχουν προκαλέσει ζημιές στο σπίτι, το οποίο είχε εγκαταλειφθεί στη μοίρα του. Οι τοπικές αρχές είχαν υποβάλλει στο παρελθόν αίτημα προς το υπουργείο Πολιτισμού να κηρυχθεί το σπίτι διατηρητέο εξαιτίας της μεγάλης ιστορικής του αξίας.
Το σπίτι περιήλθε στην κατοχή του Δήμου Οιχαλίας πριν από λίγα χρόνια, αφού αγοράστηκε από τους κληρονόμους. Πριν από λίγες ημέρες ο Δήμος Οιχαλίας προχώρησε στη διακήρυξη διαγωνισμού για την επιλογή εταιρείας που θα αναλάβει να “τρέξει” διαδικτυακή καμπάνια μικροχρηματοδότησης (crowdfunding) με στόχο να συγκεντρωθούν τα απαιτούμενα χρήματα για την αναστήλωση και αποκατάσταση του πατρικού της Μαρίας Κάλλας, ώστε ο χώρος να λειτουργήσει ως πολιτιστικό και πνευματικό κέντρο για την περιοχή.
Το σπίτι του Νίκου Καζαντζάκη στο Ηράκλειο
Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1883. Το σπίτι της οικογένειας ήταν στη σημερινή οδό Νίκου Καζαντζάκη. Τότε ήταν ένα σοκάκι στη συνοικία, την οποία οι ντόπιοι ονόμαζαν «Αγίου Ιωάννη Μακελά». Το σπίτι καταστράφηκε από βομβαρδισμό στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
Στο σημείο είχε τοποθετηθεί αναμνηστική πλάκα, αλλά δεν ευδοκίμησε ποτέ κάποιο σχέδιο ανακατασκευής του σπιτιού. Σήμερα, το σημείο που βρισκόταν το σπίτι έχει μετατραπεί σε ιδιωτικό πάρκινγκ.
Το σπίτι του Κωστή Παλαμά στην Πλάκα
Το σπίτι στην οδό Κορίνθου 241 της Πάτρας, ένα διώροφο νεοκλασικό του 1840, όπου γεννήθηκε ο ποιητής Κωστής Παλαμάς, εγκαινιάζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, το Σάββατο 13 Ιανουαρίου 2018. Ως ημέρα για τα επίσημα εγκαίνια επιλέχθηκε η ημερομηνία γέννησης του μεγάλου ποιητή, ο οποίος γεννήθηκε στην Πάτρα στις 13 Ιανουαρίου 1859.
Την ίδια στιγμή, το διώροφο νεοκλασικό στην Πλάκα δεν έχει την ίδια τύχη... Στο σπίτι αυτό πέθανε ο Κωστής Παλαμάς, στις 27 Φεβρουαρίου 1943. Το σπίτι, στο οποίο ο ποιητής πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του και έγραψε μεγάλο κομμάτι του έργου του, έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο, μα τίποτα τέτοιο δεν φαίνεται από την σημερινή του κατάσταση.
"H τελευταία οικία του μεγάλου ποιητή ανήκει σε ιδιώτη, δεν έχει αγοραστεί μέχρι και σήμερα είτε από το κράτος, είτε από κάποιον ιδιώτη - χορηγό για να μπορέσουμε να το μετατρέψουμε σε μουσείο και βέβαια Κέντρο Έρευνας και Μελέτης του έργου και της εποχής του μεγάλου μας ποιητή" είχε δηλώσει στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο ομότιμος καθηγητής της μεταβυζαντινής και νεότερης ελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και γενικός γραμματέας του Ιδρύματος Κ.Παλαμάς, Κωνσταντίνος Κασίνης.
Το σπίτι του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη
Στα Εξάρχεια ζούσε ο ποιητής Ναπολέων Λαπαθιώτης (1893-1943). Η παλιά μονοκατοικία στη συμβολή των οδών Οικονόμου και Κουντουριώτη, όπου έμενε ο ποιητής είναι ερειπωμένη. Η Οικία Λαπαθιώτη κηρύχθηκε το 1984 από το Υπουργείο Πολιτισμού διατηρητέο ιστορικό και αρχιτεκτονικό μνημείο των νεότερων χρόνων.
Ο ποιητής Γιώργος Ιωάννου περιγράφει με λεπτομέρειες το σπίτι του Λαπαθιώτη (περιοδ. "Λέξη", τεύχος 33, Μαρτ.-Απρ. 1984), ως εξής: "Είναι σπίτι δίπατο, με ισόγειο από τη μεριά της οδού Οικονόμου. Είναι τεράστιο, έχει στέγη με αέτωμα και από πίσω μεριά κήπο. Στο τζαμικιάνι, όπου καταλήγει η σκάλα, σώζονται ακόμη μικρά χρωματιστά τζάμια, που τόσο συνηθίζονταν τότε στα αρχοντικά. Η είσοδος είναι από την Κουντουριώτου, αλλά η πρόσοψη με το μπαλκόνι από την Οικονόμου. Τα πάντα ξεφτισμένα και ο σοβάς πεσμένος ολότελα και περίεργα. Εν τούτοις, το σπίτι δεν μοιάζει για ετοιμόρροπο. Κάτω από το σοβά υπήρχαν χοντροί τοίχοι φτιαγμένοι με μεγάλες πέτρες, που τώρα προβάλλουν...".
Το σπίτι του Μενέλαου Λουντέμη
Το 2015 κατεδαφίστηκε το σπίτι του λογοτέχνη Μενέλαου Λουντέμη, στον Εξαπλάτανο Αλμωπίας, με απόφαση των κληρονόμων και αφού ο Δήμος Πέλλας το έκρινε κατεδαφιστέο. Το 1985 είχε εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα που χαρακτήριζε το σπίτι διατηρητέο, όμως πέρασαν 30 χρόνια με πλήρη αδιαφορία, με αποτέλεσμα το σπίτι να κριθεί μη επισκευάσιμο. Τη θλίψη της για την κατεδάφιση του σπιτιού είχε εκφράζει μέσω του ΑΠΕ - ΜΠΕ η δισεγγονή του Μενέλαου Λουντέμη, δικηγόρος και εκπρόσωπος των κληρονόμων, Μαρία Σταυρίδου, που είχε δηλώσει προ ετών ότι οι συγγενείς της από την πλευρά της προγιαγιάς της, Ζαφειρώς, δεν επιθυμούσαν κανένα αντάλλαγμα σε περίπτωση δωρεάς του ακινήτου στο δήμο.
"Θλίβομαι διότι μπήκαμε σε μια διαδικασία κατεδάφισης και ανακατασκευής του διατηρητέου. Είχα μεγάλο προσωπικό ενδιαφέρον για να μην προχωρήσει η κατεδάφιση. Είχα ξεκινήσει προσωπικά τη διαδικασία της δωρεάς για το μερίδιο μίας πλευράς των κληρονόμων. Ήρθα επανειλημμένα σε επαφή και με δημάρχους και με τον πρώην νομάρχη και πρόσφατα με το υπουργείο πολιτισμού με προσωπικό κόστος. Δυστυχώς η πολιτεία δεν έδειξε το αναμενόμενο ενδιαφέρον", αναφέρει χαρακτηριστικά και τονίζει ότι η αποκατάσταση της οικίας θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την ανάδειξη της περιοχής σε τουριστικό προορισμό, δεδομένου ότι σε κάθε περίπτωση αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά για τον τόπο.
Το σπίτι του Γιάννη Σκαρίμπα
Το 2003 κατεδαφίστηκε το σπίτι, όπου έζησε τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του ο λογοτέχνης - ποιητής, Γιάννης Σκαρίμπας. Δείχνοντας την αδράνεια του κράτους και των φορέων του για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης. Η Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών και ο σύλλογος «Φίλοι του Γιάννη Σκαρίμπα» με αιτήσεις τους ζητούσαν την κήρυξη του ακινήτου ως διατηρητέου και την αξιοποίησή του ως Μουσείου Σκαρίμπα.
Με εντολή του υπουργού Πολιτισμού αποστέλλεται έγγραφο από την Α' Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων προς το Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής, την Πολεοδομία του Δήμου και το Δήμο Χαλκιδέων γενικότερα, με το οποίο ζητείται η διακοπή κάθε εργασίας κατεδάφισης. Μία μέρα μετά όμως, κι ενώ το Αστυνομικό Τμήμα όφειλε να διακόψει τις εργασίες και να τοιχοκολλήσει το έγγραφο διακοπής, το κτίριο κατεδαφίστηκε.
Πηγή: enikos.gr