Η μεγαλύτερη ποσότητα ηρωίνης παγκοσμίως, μεταφέρεται και διακινείται από τα χερσαία εδάφη, ξεκινώντας από τις χώρες παραγωγής (Αφγανιστάν, Τατζικιστάν και Πακιστάν), περνά μέσα από την Τουρκία και ακολουθεί τρεις εναλλακτικές διαδρομές, με προορισμό τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης.
Η νοτιότερη διαδρομή, παρά τις συνεχείς τροποποιήσεις της, έχει ως βασική κατεύθυνση την Ιταλία, είτε απευθείας μέσω Ελλάδας, είτε μέσω Βουλγαρίας- Σκοπίων- Αλβανίας- Ελλάδας. Ο ρόλος, όμως, της Τουρκίας αναφορικά με τη διαδρομή του οπίου και των παραγώγων του (μορφίνη, ηρωίνη) από το Αφγανιστάν στην ΕΕ είναι καταλυτικός, καθώς εκτιμάται ότι η μεγαλύτερη ποσότητα ηρωίνης με τελικό προορισμό χώρες της ΕΕ, προέρχεται από το Αφγανιστάν, με ενδιάμεσο σταθμό την Τουρκία.
Οι τουρκικές εγκληματικές οργανώσεις είναι αυτές, που ελέγχουν το μεγάλο μέρος του εμπορίου ηρωίνης στην Ευρώπη. Επίσης, καίριο σημείο διαμετακόμισης ηρωίνης αποτελεί και το Πακιστάν, με την εισαγωγή των ναρκωτικών ουσιών εντός της ΕΕ να πραγματοποιείται, είτε μέσω του «βαλκανικού δρομολογίου» (από το Αφγανιστάν και το Πακιστάν μέσω του Ιράν, της Τουρκίας και χωρών της νοτιοανατολικής Ευρώπης), είτε μέσω Αφρικής.
Σύμφωνα με το Συντονιστικό Οργανο Δίωξης Ναρκωτικών, κυρίαρχο ρόλο στη διακίνηση της ηρωίνης στην ΕΕ αποτελούν οι εξής εγκληματικές οργανώσεις:
- Τουρκικές: Ελέγχουν τις οδούς διακίνησης, μέσω της Τουρκίας και υποστηρίζονται από ένα τεράστιο δίκτυο επαφών κρατών, ιδίως εκείνων με μεγάλες κοινότητες της τουρκικής διασποράς. Οι συγκεκριμένες οργανώσεις συνεργάζονται με ιρανικές ομάδες, αλλά και με άλλες που εδρεύουν στην ΕΕ, καθώς και με ορισμένες που δραστηριοποιούνται κατά μήκος των οδών διακίνησης.
- Τουρκικές κουρδικής προέλευσης: Κυριαρχούν κατά μήκος της διαδρομής της Μαύρης Θάλασσας, χρησιμοποιώντας κυρίως φορτηγά οχήματα που ταξιδεύουν στην ΕΕ, μέσω Γεωργίας, Μολδαβίας ή Ουκρανίας και εισέρχονται στην Ευρώπη, μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Πολωνίας.
- Αλβανικές: Εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό στη διακίνηση ηρωίνης στην ΕΕ, μέσω της περιοχής των Βαλκανίων, συνεργαζόμενες με τις τουρκικές και πακιστανικές εγκληματικές ομάδες.
- Βουλγαρικές: Χρησιμοποιούνται για τη διευκόλυνση στη διακίνηση της ηρωίνης, μέσω της Βουλγαρίας, προς τις αγορές προορισμού.
- Γεωργιανές (μέσω Μαύρης Θάλασσας)
- Δυτικής Αφρικής
- Πακιστανικές
- Ισπανικές
- Μαροκινές
- Σερβικές
- Ολλανδικές
Οι διαδρομές της κοκαΐνης
Η Κολομβία αποτελεί τη σημαντικότερη χώρα προέλευσης κοκαΐνης στον κόσμο, ακολουθούμενη από το Περού και τη Βολιβία. Το μεγαλύτερο μέρος της κοκαΐνης που διακινείται στην ΕΕ, εισάγεται κατευθείαν από χώρες της Νότιας Αμερικής, όπως τη Βραζιλία, τη Βενεζουέλα, την Αργεντινή, ή μέσω της Κεντρικής Αμερικής, την περιοχή της Καραϊβικής, καθώς και της Δυτικής Αφρικής.
Οι «παραδοσιακοί» προορισμοί της κοκαΐνης από Κολομβία είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη και η Κεντρική Αμερική. Για τη διακίνηση της κοκαΐνης, η Βραζιλία αποτελεί βασικό σημείο αναχώρησης για τους ταχυμεταφορείς, που έχουν ως τελικό προορισμό απευθείας χώρες της ΕΕ. Οι μεταφορείς αναχωρούν από τη Βραζιλία και από άλλες χώρες της Νότιας Αμερικής ή ταξιδεύουν μέσω της Δυτικής Αφρικής ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για να φτάσουν στην ΕΕ.
Παράλληλα, σημαντικό ρόλο στη διακίνηση της κοκαΐνης διαδραματίζει η περιοχή της Καραϊβικής (transit) και ιδιαίτερα η Δομινικανή Δημοκρατία και η Τζαμάϊκα, που θεωρούνται βασικοί κόμβοι. Σημαντικές πύλες εισόδου της κοκαΐνης που διακινείται λαθραία από την Λατινική Αμερική προς την Ευρώπη, είτε απευθείας, είτε μέσω Δυτικής Αφρικής, φαίνεται ότι είναι το Βέλγιο, η Ολλανδία και τέλος χώρες της Ιβηρικής Χερσονήσου (Ισπανία- Πορτογαλία) και δευτερευόντως η Ελλάδα και η Ιταλία.
Στη διακίνηση της κοκαΐνης, εμπλέκονται οι εξής οργανωμένες εγκληματικές ομάδες:
- Κολομβιανές
- Βραζιλιάνικες
- Ιταλικές, οι οποίες αποτελούν το κλειδί για τη διακίνηση της κοκαΐνης στην ΕΕ και την κατανομή της σε διάφορα κράτη-μέλη.
- Αλβανικές, που, εκτός από τον καίριο ρόλο που έχουν στη διακίνηση κάνναβης-ηρωίνης, αυξάνεται συνεχώς η συμμετοχή τους στη διακίνηση της κοκαΐνης.
- Ολλανδικές, που συνεργάζονται με Νοτιοαφρικανούς εγκληματίες.
- Ισπανικές
- Μαροκινές, οι οποίες εμπλέκονται στη διακίνηση κοκαΐνης στην ΕΕ, μέσω της Δυτ. Αφρικής
- Νιγηριανές, που διακινούν την κοκαΐνη σε χώρες της ΕΕ, στηριζόμενοι σε υπηκόους της ΕΕ, οι οποίοι ταξιδεύουν ως μεταφορείς μέσω της Δυτικής Αφρικής.
- Σερβικές, μέσω της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων (αλλά με περιορισμένη συμμετοχή τους).
Επίσης, στη διακίνηση της κοκαΐνης, σημαντικός είναι και ο ρόλος της Αλβανίας, η οποία αποτελεί πλέον κομβικό σημείο και για την κοκαΐνη, με προορισμό την ευρωπαϊκή αγορά. Χρησιμοποιείται ως χώρα αποθήκευσης της κοκαΐνης, παράλληλα με τον παραδοσιακό ρόλο της στον «βαλκανικό άξονα», όσον αφορά τη διακίνηση ηρωίνης. Αποτελεί κατά κύριο λόγο ενδιάμεσο (transit) προορισμό διακίνησης κοκαΐνης, προερχόμενης από χώρες της Κεντρικής Αμερικής, μέσω άλλων ευρωπαϊκών ή βαλκανικών χωρών, με τελικό προορισμό την Ιταλία και την Ελλάδα.
Όσον αφορά τις εγκληματικές ομάδες, που δραστηριοποιούνται στη διακίνηση κοκαΐνης στη χώρα μας, προκύπτει ότι, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι Έλληνες, και ακολούθως οι Αλβανοί, αλλά και υπήκοοι Νιγηρίας. Η συνεργασία μεταξύ Ελλήνων και Αλβανών έχει ενισχυθεί κατά πολύ τα τελευταία χρόνια. Τα αλβανικά κυκλώματα διακίνησης επεκτείνονται με αυξανόμενους ρυθμούς στο εμπόριο κοκαΐνης.
Οι εγκληματικές ομάδες συνεργάζονται, με παρόμοιες, από την Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, με κύριο χαρακτηριστικό της δράσης αυτών, την ίδρυση εταιρειών «βιτρίνες», για τη διευκόλυνση διακίνησης των ναρκωτικών μαζί με τα εμπορεύματά τους, αλλά και τη νομιμοποίηση των εσόδων τους (ίδρυση εταιρειών, αγορά ακινήτων και μέσων μεταφοράς ή αποστολή χρηματικών ποσών σε υπεράκτιες εταιρίες). Οι τρόποι και τα μέσα που χρησιμοποιούνται στη διακίνηση-εισαγωγή κοκαΐνης στην Ελλάδα είναι φορτηγά οχήματα μέσω διεθνών θαλασσίων μεταφορών, αεροπορικώς (αποσκευές- ταχυδρομικά δέματα-ενδοσωματικά), λεωφορεία και Ι.Χ.Ε. αυτοκίνητα.
«Για την Ελληνική Αστυνομία έχει τεθεί ως πρωταρχικός στόχος η αντιμετώπιση του προβλήματος της διακίνησης ναρκωτικών», επισημαίνει στο ΑΠΕ- ΜΠΕ ο διευθυντής της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής, υποστράτηγος Χρήστος Παπαζαφείρης και προσθέτει:«Προς αυτή την κατεύθυνση η ΕΛ.ΑΣ, έχοντας υπόψη και την ευθύνη που της αναλογεί προς την κοινωνία, εφαρμόζει καινοτόμα προγράμματα και λαμβάνει στοχευμένα μέτρα. Στο πλαίσιο αυτό, βρίσκεται συνεχώς σε συνεργασία με συναρμόδιους φορείς και αρχές στη χώρα, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, προκειμένου να επιτευχθεί ο κοινός στόχος. Απώτερος στόχος μας και σταθερός, είναι η εξάλειψη της απειλής, της μάστιγας των ναρκωτικών, όσο αυτό είναι εφικτό, για την Ελληνική κοινωνία. Γι αυτό συνεχίζουμε τον αγώνα μας προς την καταπολέμηση όλων των εγκληματικών δραστηριοτήτων, με την αξιοποίηση κάθε πόρου, συμβάλλοντας και στην προσπάθεια που καταβάλλεται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο».