Ο «κακός» του ελληνικού σινεμά, ο Ανέστης Βλάχος, 83 ετών σήμερα, μιλά για την οικογένεια και τους φίλους και ορίζει την… ευτυχία. «Αν ξεκινούσα τώρα, θα μάθαινα περισσότερα γράμματα!» λέειΑφησε το δικό του στίγμα στον ελληνικό κινηματογράφο. Ο «κακός», ο «σκληρός», ο «άγριος», ο «αδίστακτος»… Στην πραγματικότητα όμως είναι ακριβώς το αντίθετο. Καλός, μαλακός, ήρεμος, συγκαταβατικός. Ο Ανέστης Βλάχος. Παρά την ηλικία του -έκλεισε τα 83-, είναι ένας γοητευτικός άντρας, που στην ομιλία του διακρίνει κανείς εύκολα ένα απόσταγμα σοφίας.
Το βλέμμα του, ιδίως από το «προβληματικό» μάτι του, δεν είναι όπως στις ταινίες, υποχθόνιο, διαβολικό, διεστραμμένο, αλλά ένα βλέμμα καλοσύνης, γλυκύτητας και αρρενωπότητας. Ο Ανέστης είναι ακόμη γεμάτος τεστοστερόνη. Και θα είναι. Εχει θέληση για ζωή, απολαμβάνει κάθε ημέρα, χαίρεται τα παιδιά του και τα εγγόνια του, και δεν τακτοποιεί ποτέ όσα άτακτα συμβαίνουν μέσα του. Κι αυτά τα άτακτα του δίνουν ζωή, θάρρος, λεβεντιά. Οταν μιλάς μαζί του, δεν θεωρείς πως έχεις απέναντί σου έναν ηλικιωμένο άνθρωπο αλλά έναν ώριμο άντρα, γεμάτο αυτοπεποίθηση.
ΤΑ ΑΠΡΟΣΔΟΚΗΤΑ
Η πορεία της ζωής του είχε πολλά απροσδόκητα γεγονότα, ευχάριστα αλλά και δυσάρεστα. Απλά αλλά και σημαντικά. Πλέον ξέρει πως τίποτα από όσα του συνέβησαν δεν έγινε τυχαία.
Τίποτα δεν έγινε χωρίς σκέψη, χωρίς κόπο, χωρίς μόχθο, χωρίς πόνο. Στα δύσκολα της ζωής του ο Ανέστης ήξερε να εμπιστεύεται την αγάπη και την πρόνοια του Θεού. Πάντα προσευχόταν απλά, ανθρώπινα να του δίνει ο Θεός δύναμη και υπομονή. Και με την εσωτερική λεβεντιά που τον χαρακτηρίζει δεν αντιμετώπισε ποτέ κάτι με τη μίζερη αποδοχή, δεν ταύτισε τίποτε με τη μοιρολατρία, δεν παραιτήθηκε ποτέ από τη ζωή, αλλά με την καρδιά χριστιανού αντιμετώπισε όσα περνούσε.
Γεννήθηκε στη Δράμα το 1934 και μεγάλωσε φτωχικά. Η οικογένειά του είχε έρθει στην Ελλάδα από τη Μικρά Ασία. Οι αριστερές πεποιθήσεις του γεωργού πατέρα του έκαναν εκείνα τα χρόνια τη νεανική ζωή του δύσκολη. Θυμάται πάντα αστυνομικούς να τον κυνηγούν στα χωράφια κι αυτός να μην αφήνει από τα χέρια τις προκηρύξεις που του είχε δώσει να μοιράσει ο πατέρας του. Θυμάται ωστόσο να κάνει τον σταυρό του, όπως τον είχε μάθει η μάνα του, να ψιθυρίζει απλά λόγια στον Χριστό, όπως του έλεγε η γιαγιά του… Οταν ο πατέρας του σκοτώθηκε στο αλβανικό μέτωπο το 1940, αποφάσισε να έρθει στην Αθήνα. Από την εφηβεία του ήξερε πως ήθελε να γίνει ηθοποιός. Στην Καλλιθέα, όπου εγκαταστάθηκε, έψαχνε δουλειές του ποδαριού, ώστε να μαζέψει χρήματα για τη σχολή που τον ενδιέφερε. Και ήταν τόσο μεγάλη η επιθυμία του, που δεν δίστασε να προτείνει στους υπευθύνους της Σχολής Κινηματογράφου και Θεάτρου Σταυράκη να βάψει όλο το κτίριο, προκειμένου να φοιτήσει χωρίς να πληρώσει τα δίδακτρα. Κι έτσι κατάφερε να αρχίσει τις σπουδές του. Παράλληλα, δούλευε και σε οικοδομή, όπου εκεί είχε την ατυχία να χτυπήσει σε ένα καρφί το μάτι του και να το χάσει…
ΛΑΜΠΕΤΗ – ΧΟΡΝ
Η Ελλη Λαμπέτη και ο Δημήτρης Χορν ανέλαβαν τα έξοδα της νοσηλείας του και στη συνέχεια τον φιλοξένησαν στο σπίτι τους, ώσπου να αναρρώσει. Δεν το έβαλε κάτω, παρά την αλλαγή στη φυσιογνωμία του, παρά την περιορισμένη ικανότητα της όρασής του. Προσευχόταν ανελλιπώς. Αυτή η μικρή αλλά ουσιαστική αλλαγή στην όψη του, που του έδωσε το υποχθόνιο βλέμμα, του έστησε και μια μεγάλη καριέρα. Το ύφος του σκλήραινε όταν το ήθελε και με το τεράστιο υποκριτικό ταλέντο του υποδυόταν τον ρόλο του κακού… Ηξερε ο θεατής πως, όταν εμφανιζόταν ο Ανέστης, κάτι κακό, κάτι σατανικό θα ανέτρεπε το σκηνικό. Ο ένας ρόλος ακολουθούσε τον άλλον, πάντα ρόλοι κακού και αντισυμβατικού. Ο ίδιος ήρεμος, απλός, προσιτός, συγκαταβατικός, πίσω από τις κάμερες πολύ φιλικός και συνεργάσιμος. Θεωρεί πως, με τη βοήθεια του Θεού, «εκμεταλλεύτηκε» το πρόβλημα που του προκάλεσε το ατύχημά του με επιτυχία, αντί να μεμψιμοιρεί και να εγκαταλείψει το όνειρό του.
Είχε από νέος εμπεδώσει πως τα αρνητικά της ζωής δεν πρέπει να μας
διαλύουν, δεν τα έβαζε μέσα του, δεν τα άφηνε να γίνουν το κέντρο της ζωής του. Επέτρεπε μόνο να τον ωριμάζουν. Τα έβλεπε σαν ευκαιρίες για πνευματική ανάπτυξη. Και έκανε μια μεγάλη καριέρα. Ο «κακός» του ελληνικού κινηματογράφου.
Γύριζε τη μία ταινία μετά την άλλη, έκανε μεγάλες συνεργασίες, δημιούργησε σημαντικές φιλίες. Λατρεύει τον Χορν και τη Λαμπέτη, και παραδέχεται πως και οι δύο, που τότε ήταν ζευγάρι, του στάθηκαν σαν να ήταν ο μικρός αδελφός τους. Του έδωσαν τα πρώτα του κίνητρα, τον εμπιστεύτηκαν και του χάραξαν μια καλλιτεχνική πορεία. Ο Νίκος Ξανθόπουλος έγινε κουμπάρος του, ο Φούντας, ένας από τους καλύτερους φίλους του. Ο ανοιχτόκαρδος χαρακτήρας του κέρδιζε τις συναναστροφές του.
Σε κάποια περίοδο της ζωής του πολιτικοποιήθηκε και πολιτεύτηκε, οργάνωσε την πρώτη κλαδική των ηθοποιών. Δεν μετανιώνει για τον χρόνο που έχασε μαχόμενος για τα συνδικαλιστικά δικαιώματα και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, στενοχωριέται όμως που κανένας αγώνας δεν έχει την κατάλληλη, τη σωστή αποδοχή. Εμεινε ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, τονίζοντας πως «ο κοσμάκης με τον Αντρέα έφαγε ψωμί». Εχει κάνει δύο γάμους. Ο πρώτος, με την τραγουδίστρια Αναστασία Παπανδρώνη, με την οποία έχει αποκτήσει τον γιο του, τον Ηρακλή, και ο δεύτερος, με την ηθοποιό Μαρία Γαρίτση, που μαζί της απέκτησε την κόρη του, τη δημοσιογράφο Ελλη Βλάχου.
ΤΟ ΚΑΜΑΡΙ ΤΟΥ
Εχει εγγόνια και υπερηφανεύεται που ένα από αυτά, ο Ανέστης Βλάχος Τζούνιορ, του μοιάζει υπερβολικά και έχει κληρονομήσει, εκτός από τον δυναμισμό και τη λεβεντιά του, το πηγαίο υποκριτικό ταλέντο του. Είναι κι αυτός ένας σημαντικός ηθοποιός, με το ζιζάνιο της πολιτικής να «καίει» την ψυχή του. «Ο Ανέστης Βλάχος Τζούνιορ είναι σαν να βλέπω εμένα εκείνα τα χρόνια. Είναι δυναμικός, έχει ευρύτητα αντιλήψεων, αλλά έχει και ταπεινό φρόνημα. Πιστεύει πολύ και γι’ αυτό έχει τον Θεό μαζί του. Τον λατρεύω…» λέει.
Τον ρώτησα κάποια πράγματα και μου απάντησε με ευθύτητα. Χαμογελαστός, συναισθηματικός, με αυτογνωσία. Ουσιαστικός και γνήσιος. Μα, πάνω από όλα, χριστιανός. Εχει σχέδιο γραμμένο στην ψυχή του, που λέει: «Ολα καλά θα πάνε, όλα θα γίνουν, αρκεί να το ζητήσεις σε Εκείνον. Και Αυτός ξέρει…» Η αγάπη, η κατανόηση και η αλληλοβοήθεια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του και αυτά μεταγγίζει στα εγγόνια του. Κλείνοντας την κουβέντα μας, μου ψιθυρίζει: «Πού ‘σαι, Τάνια, να θυμάσαι πάντα: “Εν τω φωτί Σου οψόμεθα φως”…» Σε ευχαριστώ τόσο πολύ για τη διδακτική κουβέντα μας, Ανέστη Βλάχο.
Αν αρχίζατε από την αρχή, υπάρχει κάτι που θα αλλάζατε;
Αυτό που θα έκανα αν ξεκινούσα τώρα από την αρχή θα ήταν να μάθω περισσότερα γράμματα. Να σπουδάσω κάτι, να διαβάσω πολλά βιβλία. Να μπορώ να μιλάω όμορφα, να νιώθω μορφωμένος.
Επαιξαν ρόλο οι επιλογές των ρόλων σας;
Επαιξαν, ναι. Γνώρισα πολλούς απλοϊκούς ανθρώπους που με φοβούνταν και άλλους που μου έλεγαν να γίνω πιο καλός άνθρωπος. Επηρεάζουν πολύ οι ρόλοι.
Οι σχέσεις σας με τα υλικά αγαθά;
Καμία καλή σχέση με υλικά αγαθά… Μπα… Δεν με κυρίευσε ποτέ η μανία να αποκτήσω κάτι παραπάνω από το αναγκαίο. Πάντα ξεχώριζα το περιττό και δεν έδινα σημασία…
Την «πατήσατε» ποτέ επαγγελματικά;
Υπάρχει κανείς που δεν την έχει «πατήσει» έστω και μία φορά στη ζωή του; Οχι. Ο σκοπός όμως είναι να μαθαίνουμε από τα λάθη μας.
Υπερασπιστήκατε την άποψή σας δημόσια στο πολιτικό επίπεδο.
Στήριξα και ακόμη στηρίζω τις πολιτικές επιλογές μου. Είναι αποφάσεις δικές μου έπειτα από πολλή σκέψη και ψάξιμο. Είναι οι απόψεις μου που έχω τον τρόπο να τις δικαιολογώ.
Το μετανιώσατε ή είστε ικανοποιημένος;
Οχι. Δεν έχω μετανιώσει για καμία επιλογή μου. Για να τις κάνω, ήταν σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο, και έπρεπε να τις κάνω. Δεν θεωρώ πως έχω κάνει σφάλματα πολιτικά. Την κοινωνικότητα στήριζα. Το άδικο δεν το ήθελα ποτέ, αντίθετα από τους ρόλους μου…
Ποιος είναι ο ορισμός της ευτυχίας;
Ευτυχία… Ο Θεός μάς χαρίζει ευτυχία σε μικρές στιγμές. Η οικογενειακή αγάπη και η συνεύρεση είναι ευτυχία. Το χαμόγελο των αγαπημένων μου προσώπων είναι ευτυχία. Επειτα οι λίγοι καλοί φίλοι δίνουν και αυτοί στοιχεία ευτυχίας. Μα η μεγαλύτερη ευτυχία είναι η υγεία μας, που μας την επιτρέπει ο Θεός…
Πιστεύετε στον Θεό;
Πιστεύω πολύ. Προσεύχομαι δυνατά, παρακαλάω για όλο τον κόσμο. Είναι στήριγμα η πίστη…
Σας έσπρωξε κάτι σε πνευματική αναζήτηση; Και τι ήταν αυτό;
Σκέφτομαι συχνά τη ζωή μετά τον θάνατο. Την επάνω ζωή. Θέλω να διαβάζω γι’ αυτό. Ρωτάω και κανέναν παπά, να μου εξηγήσει… Είναι ο Παράδεισος… Πνευματική αναζήτηση…
Τι είναι αυτό που αντέχει στον χρόνο;
Οι ηθικές αξίες. Αγάπη, καλοσύνη, αλληλοβοήθεια, ανεκτικότητα, συγχωρητικότητα. Αυτές είναι που αντέχουν στον χρόνο, που δημιουργούν γερές βάσεις για οποιαδήποτε ανθρώπινη σχέση.
Αν σας πρότειναν να παίξετε πάλι στο θέατρο, θα δεχόσασταν;
Μα φυσικά! Το θέατρο είναι μεγάλη αγάπη. Είναι πρόκληση για μένα. Και, πίστεψέ με, θα τα καταφέρω μια χαρά. Είμαι ανοιχτός σε κάθε πρόταση… Μαθαίνω και εύκολα τους ρόλους…
*Συγγραφέας
Η ΚΑΤΑΝΤΙΑ ΜΑΣ!
Το βλέμμα του γλυκαίνει και γεμίζει νοσταλγία όταν θυμάται τις ελληνικές ταινίες του παλιού καλού κινηματογράφου. Αντίθετα, σκληραίνει, γεμίζει αγανάκτηση όταν επισημαίνει πως προβληματίζεται να κυκλοφορήσει στην πλατεία Βικτωρίας, όπου είναι η γειτονιά του, ενώ άλλοτε απολάμβανε τον πρωινό καφέ του συνομιλώντας χαρούμενα με κατοίκους της περιοχής. «Πώς καταντήσαμε!» μας λέει με πίκρα.