Back to top

Οι κατάφωρες παραβιάσεις της Συνθήκης της Λωζάνης στην Ίμβρο

05/07/2018 - 14:00

Το 1920, η Συνθήκη των Σεβρών παραχωρούσε την Ίμβρο και την Τένεδο στην Ελλάδα. Μετά όμως την ήττα των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και τη Μικρασιατική Καταστροφή, η Συνθήκη της Λωζάννης (1923) έδωσε τα δύο νησιά στην Τουρκία. Η ίδια συνθήκη εξαίρεσε τους Έλληνες κατοίκους των δύο νησιών από την ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε και προέβλεψε γι' αυτούς εκτενή αυτονομία, πράγμα όμως που στη συνέχεια καταπατήθηκε σε μεγάλο βαθμό.

Οι κατάφωρες παραβιάσεις της Συνθήκης της Λωζάνης.

Ο Νόμος 1151 του 1927 απαγόρευσε τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στα σχολεία. Η πρόβλεψη για ύπαρξη τοπικής αστυνομίας, ελεγχόμενης από την ελληνική μειονότητα στο νησί δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Τότε η Ίμβρος ονομάστηκε Gökçeada και έλαβε χώρα εκτεταμένος εποικισμός από την ενδοχώρα της Τουρκίας, με σκοπό την αλλοίωση της πληθυσμιακής σύνθεσης. ΟιΙδιοκτησίες Ελλήνων απαλλοτριώθηκαν με την επίκληση λόγων ασφαλείας σε εξευτελιστικές τιμές.
Η κλιμάκωση της έντασης στην Κύπρο τη δεκαετία του 1960 δυσκόλεψε ακόμα περισσότερο τις συνθηκες διαβίωσης των Ελλήνων στο νησί. Η εγκατάσταση μιας "ανοικτής φυλακής" (δίπλα στο χωριό Σχοινούδι) για βαρυποινίτες από το εσωτερικό της χώρας αύξησε τον τρόμο του ελληνικού πληθυσμού και επέτεινε το φαινόμενο της μετανάστευσης. Σήμερα οι Έλληνες στην Ίμβρο είναι στην πλειοψηφία τους γέροντες.


Οι Ίμβριοι που δεν έχουν την τουρκική υπηκοότητα δεν μπορούν να κληρονομήσουν περιουσία στην Ίμβρο. Επίσης κανένας ξένος υπήκοος (δηλαδή χωρίς τουρκική υπηκοότητα π.χ. Έλληνας, Ολλανδός, Αμερικανός κλπ.) δεν μπορεί να αγοράσει σπίτι στην Ίμβρο γιατί θεωρείται ολόκληρο το νησί παραμεθόριος περιοχή.
Όλοι αυτοί οι περιορισμοί αποτελούν εμπόδια για τους Έλληνες-Ίμβριους που θέλουν να επισκευάσουν η να κληρονομήσουν τα σπίτια τους. Με τον τρόπο αυτόοι περιουσίες των ελλήνων περνάνε στα χέρια του τουρκικού δημοσίου.

Η φυγή μόνη διέξοδος.

Κάτω από αυτές τις αντίξοες συνθήκες πολλοί ήταν εκείνοι που αναγκάσθηκαν να ξερριζωθούν και εγκατασταθούν στην Αθήνα και σε άλλα μέρη της Ελλάδος ή άλλοι να πορευθούν στα πέρατα του κόσμου: Δυτική Ευρώπη, Αμερική, Αυστραλία, ακόμη και στην Αφρική.
Στο χωριό Σχοινούδι - Dereköy (το οποίο ήταν το μεγαλύτερο χωριό της Ίμβρου) σήμερα κατοικούν λίγοι άνθρωποι, από αυτούς οι μισοί είναι Έλληνες και οι άλλοι μισοί είναι Κούρδοι. Η μεταφορά Κούρδων στο νησί ήταν στα πλαίσια της Τουρκικής πολικής για την επάνδρωση του νησιού.

Τα τελευταία χρόνια κάτι φαίνεται να αλλάζει.

Οι τούρκοι προχώρησαν στην ίδρυση τελωνείων στα δυο νησιά, μετατρέποντας τα σε σημεία εισόδου και εξόδου απο την Τουρκία.Οι απόδημοι Ίμβριοι, από όλο τον κόσμο, επιστρέφουν ολοένα και περισσότερο στον τόπο τους, δίνοντας χαρά στους λιγοστούς Έλληνες που ζουν μόνιμα στο νησί. Αναστηλώνονται παλιά οικήματα, σ`αυτό συνέβαλε και η ολοκλήρωση του κτηματολογίου, που «ξεκαθάρισε» το τοπίο με την απόκτηση τίτλων ιδιοκτησίας. Ανακαινίζονται πολλοί ναοί, μεταξύ αυτών και ο Μητροπολιτικός, όπως και εξωκκλήσια, με χρηματοδότηση ιδιωτών.
Όλες οι ταπεινές εκκλησίες στα Αγρίδια, στους Αγίους Θεοδώρους (σ.σ. γενέτειρα του Οικουμενικού Πατριάρχη), το Σχοινούδι, το Ευλάμπιο, την Παναγιά και το Γλυκύ λειτουργούν με δικό τους ιερέα, που μνημονεύει όλα τα ξερριζωμένα παιδιά της Ίμβρου.


Το 2013 επαναλειτούργησε μετά απο 49 χρόνια το δημοτικό σχολείο των Αγίων Θεοδώρων με τέσσερις μαθητές. Δυο χρόνια αργότερα το 2015 λειτούργησε ξανά το γυμνάσιο και το λύκειο της Ίμβρου. Την ίδια χρονιά επτά οικογένειες απο την Ελλάδα επέστρεψαν στο νησί.


«Οταν έφτασε το πλοίο στο νησί, δίσταζα να κατεβώ» περιγράφει με ειλικρίνεια ο 18χρονος Δημήτρης, που μετακόμισε το φθινόπωρο του 2015 μαζί με τον εκπαιδευτικό πατέρα του στην Ιμβρο, την οποία έως τότε δεν γνώριζε. Η προσαρμογή ήταν μεν δύσκολη, αλλά υπάρχουν πολλά σημεία που σταδιακά «κέρδισαν» τον Λαρισαίο έφηβο. «Ηταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που βρέθηκα τόσο κοντά στη φύση, η ηρεμία της βοηθάει να σκεφτείς, τι θέλεις, τι χρειάζεσαι. Εμαθα να αντιμετωπίζω τους φόβους μου και να τους ξεπερνώ, άρχισα να αξιοποιώ τις ευκαιρίες που μου προσφέρονται, ενώ κατέληξα τι θέλω να κάνω μετά το σχολείο».

Ο Καλύτερος διαφημιστής της Ίμβρου είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος σε κάθε ευκαιρία προτρέπει:


"Ελάτε να γεμίσουν τα πνευμόνια σας από το καθαρό οξυγόνο του βορειοανατολικού Αιγαίου. Να δήτε την νύκτα τα άστρα μέσα στον καθαρό Ιμβριώτικο ουρανό. Να κολυμβήσετε στον Κέφαλο κι όσοι τους αρέσει να κάμουν εκεί ακόμα και σέρφιγκ! Να περπατήσετε στην εξοχή, να πιήτε δροσερό νερό στη Σπηλιά, να προσκυνήσετε στα εξωκκλήσια μας, πολλά από τα οποία έχουν ήδη αναστηλωθή."
Το καλοκαίρι η Ίμβρος ξαναζωντανεύει. Γίνονται πόλος έλξης πολλών ελλήνων επισκεπτών που επιστρέφουν στα πατρογονικά εδάφη σε μια προσπάθεια επανασύνδεσης με τις ρίζες τους. Τα πανηγύρια του Δεκαπενταυγούστου είναι μοναδικά σ,αυτόν τον τόπο.
"Η Ίμβρος είναι το φως του Αιγαίου και τα φωτεινά πρόσωπα των Ρωμιών», λέει Ο  Ίμβριος,  καθηγητής Δεληκωνσταντής.