Σε υψηλού ρίσκου παιγνίδι, που ανοίγει τον δρόμο για ανιστόρητες αξιώσεις των Αλβανών, τείνει να εξελιχθεί η διαδικασία των συνομιλιών που έχουν ξεκινήσει μεταξύ των δυο χωρών υπό μορφή αλληλένδετων πακέτων, καθώς τα Τίρανα, επιμένουν να θέτουν ζητήματα, που συνδέονται με την αναγνώριση του Τσάμικου Ζητήματος. Ο Αλβανός υπουργός εξωτερικών Ditmir Bushati έσπευσε να σχολιάσει τις δηλώσεις του Κ. Κοτζιά σε εκπομπή της ΕΡΤ1 με τις οποίες χαιρέτιζε ως κίνηση καλής θέλησης την απόφαση του Ε. Rama για την υλοποίηση της Συμφωνίας για την εύρεση ταυτοποίηση και ταφή των οστών των Ελλήνων πεσόντων του Αλβανικού Μετώπου. Η απόφαση της αλβανικής πλευράς, έχει πολλά κενά καθώς απλώς παραπέμπει σε… επιτροπές την έρευνα, ταυτοποίηση και περισυλλογή των οστών και αναθέτει τελικά στους Δήμους και Περιφέρειες της Αλβανίας να κρίνουν για την τύχη των νεκροταφείων, (ενώ φυσικά είναι ανενεργή, μέχρι να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης). Και όλα αυτά ενώ είναι γνωστό ότι ήδη από το 1985 ο πρωθυπουργός του καθεστώτος Enver Hoxha, Adil Carcani, είχε πραγματοποιήσει έρευνα και είχε ολοκληρωμένο φάκελο με όλα τα σημεία που υπάρχουν οστά Ελλήνων πεσόντων. Ο Αλβανός υπουργός εξωτερικών D. Bushati έσπευσε όμως να διευκρινίσει τις αλβανικές θέσεις δηλώνοντας ότι το θέμα των στρατιωτικών νεκροταφείων συνδέεται ευθέως με την άρση του Εμπολέμου που κατά την άποψη των Αλβανών ανοίγει τον δρόμο για την διευθέτηση των αξιώσεων για τις περιουσίες. (σ.σ. των Τσάμηδων). Ο Αλβανός υπουργός που εξήγησε ότι όλα αυτά τα ζητήματα περιλαμβάνονται στο πακέτο των εκκρεμοτήτων του Β. Παγκοσμίου Πολέμου, επέμεινε ότι θα πρέπει η άρση του εμπολέμου να γίνει με ισότιμο θεσμικά τρόπο με αυτόν που εξαγγέλθηκε. Σύμφωνα με πληροφορίες η aλβανική πλευρά για λόγους συμβολισμού και ουσίας επιμένει ότι το αντίστοιχο του Βασιλικού Διατάγματος με το οποίο κηρύχθηκε το Εμπόλεμο, είναι όχι το Προεδρικό Διάταγμα, αλλά η απόφαση της Βουλής. «Είναι σημαντικό η κατάργηση να γίνει με μια αντίστοιχή, σε ότι αφορά το νομικό πλαίσιο, πράξη, για να παράγει πρακτικά όλες εκείνες τις αναμενόμενες θετικές συνέπειες» είπε ο κ. Bushati. Σε ερώτηση για το πως θα επηρεάσει μια τέτοια λύση το Τσάμικο ζήτημα ο Bushati ήταν ξεκάθαρος: «είμαι οπαδός της πολιτικής μικρών αλλά αλλεπάλληλων βημάτων… Πιστεύω ακράδαντα ότι η κατάργηση του εμπολέμου θα προσφέρει θετικά αποτελέσματα, όχι μόνο πολιτικά και ψυχολογικά στις σχέσεις ανάμεσα στην Αλβανία και την Ελλάδα, αλλά και νομικές συνέπειες όσον αφορά την απόκτηση των περιουσιακών δικαιωμάτων. Τα πρακτικά θέματα για το πώς θα αποκτηθούν οι περιουσίες αυτές, εδώ θα είμαστε για να τα συζητήσουμε και να τα επιλύσουμε». Όπως πάντως αποκάλυψε η ιστοσελίδα tachydromos.org, το κείμενο της απόφασης της κυβέρνησης Rama για τα στρατιωτικά νεκροταφεία είναι σχεδόν το ίδιο με εκείνο που είχε εγκρίνει πριν σχεδόν επτά χρόνια και η κυβέρνηση Berisha… Ο κ. Rama όμως σε μια κίνηση που ενώ από πρώτη ματιά φαίνεται θετική, καθώς αφήνει ανοικτό τον αριθμό των νεκροταφείων που θα λειτουργήσουν και υπόσχεται απαλλοτριώσεις όπου βρεθούν οστά, επιδιώκει αφενός να αποδυναμώσει τον συμβολισμό της ύπαρξης μεγάλων και οργανωμένων νεκροταφείων που θα θυμίζουν την θυσία των Ελλήνων στρατιωτών, και συγχρόνως ερεθίζει τα εθνικιστικά και ανθελληνικά αντανακλαστικά, ώστε να είναι οι αντιδράσεις των «πολιτών» που θα εμποδίζουν την διαδικασία και όχι η αλβανική κυβέρνηση. Ήδη ένας γνωστός σχολιαστής ο Σ. Νγκέλια, υποστηρίζει ότι τα Γιάννενα είναι αλβανική πόλη υπό ελληνική κατοχή από το 1913, άρα δεν πρέπει να επιτραπούν τάφοι αυτού του σοβινιστικού στρατού στην Αλβανία. Όσο για το κόμμα των Τσάμηδων PDIU αντέδρασε έντονα δηλώνοντας ότι «δεν πολεμά του νεκρούς, αλλά οι νεκροί δεν μπορεί και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται από τους ζώντες για να ικανοποιήσουν εδαφικές απαιτήσεις και να νομιμοποιήσουν σοβινιστικές διεκδικήσεις».
Του Νίκου Μελέτη