Καθώς ο πληθυσμός της Ελλάδος λόγω υπογεννητικότητας βρίσκεται σε συνεχή πτώση, η οικονομική, στρατιωτική και γεωπολιτική επιρροή της κοινωνίας μας τείνει να υποχωρήσει μαζί του. Για όλους όσους ασχολούνται με τη στρατηγική και ασφάλεια, ο ανθρώπινος πόρος εξακολουθεί να έχει την υψίστη σημασία. Όλο και περισσότερο επηρεάζει η δημογραφική τάση την χώρα μας, αφού πλέον οι θάνατοι υπερβαίνουν τις γεννήσεις. Ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα που επιτείνει την κατάσταση είναι και η “διαρροή νέων μυαλών” στο εξωτερικό για ανεύρεση καλλίτερης τύχης.
Κατά μίαν έννοια, η διάγνωση του προβλήματος είναι αναμφισβήτητη, και τα δημογραφικά δεινά αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους στην καθημερινότητα μας. Η πρόβλεψή φαίνεται να παρουσιάζει ένα μέλλον, όπου η γέρικη κοινωνία μας θα γίνεται περισσότερο εσωστρεφής, αμφισβητήσιμη και μάλλον ελλιπής σε πόρους. Εννοείται ότι η δημογραφική πτώση, μας καθιστά περισσότερο συντηρητικούς στις διεθνείς υποθέσεις.
Αυτή είναι μια εκτίμηση, ή μήπως δεν είναι; Όταν αποκτούμε λιγότερους πόρους, είναι φυσικό να συμπεριφερόμαστε ως σύζυγος που ανέχεται τα πάντα αφού δεν έχει τη δυνατότητα να επιβληθεί η να πάει πουθενά. Αποφεύγουμε την όποια περιπέτεια που μπορεί να αποστραγγίσει και τους λιγοστούς μας πόρους. Ταυτόχρονα, όμως, με αυτή την κατευναστική μας συμπεριφορά κινδυνεύουμε να χάσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα ή και τα ιδεώδη μας, όταν συναντάμε έναν ανταγωνιστή του οποίου το πνεύμα της εθνικής του ισχύος δεν έχει υποχωρήσει καθώς δημογραφικά ευδοκιμεί και δεν βρίσκεται όπως εμείς σε ελεύθερη πτώση.
Δεν είμαι ειδικός για να αναπτύξω τις σύγχρονες δημογραφικές τάσεις, όμως η διαφαινόμενη δημογραφική αναταραχή στην περιοχή μας, φαίνεται να κάνει τους Έλληνες ακόμα πιο κατευναστικούς από ότι ήμασταν ήδη, και τους Τούρκους περισσότερο επιθετικούς απ’ ότι ήταν. Θα μου πείτε, κανένας κανόνας δεν προειδοποιεί πώς μια κοινωνία θα αντιδράσει κάτω από το δημογραφικό άγχος. Υπάρχει μια σειρά μεταβλητών που θα μπορούσε να διαμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να ανταποκρίνεται η κάθε κοινωνία. Συνεπώς, μπορεί οι φθίνοντες πόροι να ωθήσουν παρά να αποθαρρύνουν τις απερίσκεπτες περιπέτειες.
Αξίζει σε αυτό το σημείο να επισημανθεί ότι υπάρχει κάποια στρατηγική λογική πίσω από την αναφερόμενη αγωνία. Ο Κλαούζεβιτς, σημειώνει ότι εάν πιστεύεις ότι η στρατηγική κατάσταση είναι τόσο καλή σήμερα τότε μπορεί να είναι μια καλή μέρα για να ξεκινήσεις έναν αγώνα κατά του αντιπάλου σου. Δεν πρέπει να περιμένετε μέχρι την επόμενη φορά διότι οι προοπτικές εξασφάλισης ορισμένων ή όλων των στόχων σας θα μειωθούν. Αυτός εκτιμώ, ότι είναι ο βασικός λόγος που εξηγεί το γιατί, η Τουρκία συνεχώς βρυχάται, έναντι της φθίνουσας Ελλάδος.
*Ο Δημήτρης Τσαϊλάς είναι Υπονάυαρχος ε.α. ΠΝ