Σουμελά λεν την Παναγιά/ Σουµέλα λεν και σένα. [...] Εγώ Ποντιοπούλ είµαι, µατώνω, κι µατούµαι,/ σην Σουµελά το Μαναστήρ κλίσκουµαι και κοιµούµαι». Χιλιάδες προσκυνητές περιµένουν να ηχήσουν και πάλι οι καµπάνες και τα σήµαντρα της πιο «πονεµένης» µάνας της Ρωµιοσύνης, της «εξόριστης» Παναγίας του όρους Μελά του Πόντου. Στην Παναγία Σουµελά στην Τραπεζούντα, τον ∆εκαπενταύγουστο του 2010, ακούστηκαν για πρώτη φορά ύµνοι και ικεσίες ύστερα από 88 χρόνια.
Της Θείας Λειτουργίας προεξήρχε ο Οικουµενικός Πατριάρχης Βαρθολοµαίος, µε ενέργειες του οποίου κατέστη δυνατή αυτή η µοναδική για τον Ελληνισµό δυνατότητα και που διεκόπη λόγω πραγµατοποίησης αναστηλωτικών εργασιών.
Οι καμπάνες θα ηχήσουν ξανά
Η τελευταία Λειτουργία τελέστηκε τον Αύγουστο του 2015 και όλοι πλέον ελπίζουν πως η «καρδιά» του Ποντιακού Ελληνισµού θα αρχίσει να «χτυπάει» και πάλι και ο ήχος του κεµεντζέ θα ακουστεί ξανά. Η Παναγία Σουµελά περιµένει την… Ανάστασή της. Αυτή την ελπίδα θέλησε να ενισχύσει µε την παρουσία του στο ιστορικό Μοναστήρι και ο υφυπουργός Εξωτερικών, Μάρκος Μπόλαρης, µε την επίσκεψη που πραγµατοποίησε στις 14 Απριλίου, όπου είχε την ευκαιρία να περιηγηθεί στο εσωτερικό της µονής, να ενηµερωθεί για την πορεία των εργασιών αναστήλωσης και να διαπιστώσει τις προσπάθειες που καταβάλλει η τουρκική πλευρά ώστε να παραδοθεί το µοναστήρι το συντοµότερο δυνατό στους επισκέπτες.
Τον υφυπουργό Εξωτερικών συνόδευαν ο Ελληνας πρέσβης στην Αγκυρα, Πέτρος Μαυροειδής, η γενική πρόξενος στην Κωνσταντινούπολη, Γεωργία Σουλτανοπούλου, ενώ η ξενάγηση στο µοναστήρι έγινε από τον γενικό διευθυντή του υπουργείου Πολιτισµού και Τουρισµού της Τουρκίας. Το «Εθνος της Κυριακής» παρουσιάζει κατ’ αποκλειστικότητα φωτογραφίες από την επίσκεψη του Ελληνα υφυπουργού, καθώς και από τα έργα αναστήλωσης που πραγµατοποιούνται εδώ και δύο χρόνια από τις τουρκικές Αρχές. Αξίζει να σηµειωθεί ότι έπειτα από πολλά χρόνια Ελληνας πολιτικός επισκέπτεται την Παναγία Σουµελά, γεγονός που δεν πέρασε απαρατήρητο από τα τουρκικά ΜΜΕ, ενώ ο κ. Μπόλαρης ευχαρίστησε δηµόσια τον υπουργό Πολιτισµού της Τουρκίας που έδωσε την άδεια για την ξενάγηση στη µονή, τη στιγµή µάλιστα που πραγµατοποιούνται όλα αυτά τα έργα. Σύµφωνα µε τον υφυπουργό Εξωτερικών, οι τουρκικές Αρχές εξετάζουν το άνοιγµα του µοναστηριού µέχρι ενός σηµείου στο οποίο δεν θα υπάρχει επικινδυνότητα από πτώση βράχων, ωστόσο κύριο µέληµά τους είναι η ασφάλεια των προσκυνητών. Αυτό όµως δεν θα γίνει στις 18 Μαΐου, όπως είχε γραφτεί αρχικά.
Δημοφιλής προορισμός
«∆εν λέµε ηµεροµηνία γιατί όλα εξαρτώνται από τις εργασίες που γίνονται αυτήν τη στιγµή. Χρειάζεται µια σοβαρότητα σε αυτά τα ζητήµατα. Η τουρκική κυβέρνηση δεν έχει απολύτως κανένα συµφέρον µε το να παραµένει κλειστεί η µονή, αφού θεωρείται ένας από τους πιο δηµοφιλείς τουριστικούς προορισµούς» αναφέρει στο «Eθνος της Κυριακής» ο κ. Μπόλαρης. Ο τόπος που βρίσκεται το µοναστήρι, κυριολεκτικά κρεµασµένο σε ύψος 1.063 µ., είναι βραχώδης και υγρός. Χρειαζόταν, λοιπόν, να γίνουν κάποιες εργασίες στο φυσικό περιβάλλον αλλά και στα κτίσµατα της µονής που από το 1922 και µετά ήταν εκτεθειµένα στις φυσικές φθορές και αλλοιώσεις που επιφέρει η εγκατάλειψη.
Το υπουργείο Πολιτισµού και Τουρισµού της Τουρκίας κάνει πολλαπλές επεµβάσεις στο ιστορικό µοναστήρι, όπως µας εξηγεί ο κ. Μπόλαρης. Ενα από τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι υπεύθυνοι είναι ο υπερκείµενος βράχος από τον οποίο αποκολλώνται µεγάλα κοµµάτια και πέφτουν πάνω στη µονή. «Γι’ αυτό τον λόγο αρχικά, για να υπάρχει πρόσβαση στο µοναστήρι, έφτιαξαν έναν σιδερένιο διάδροµο, έτσι ώστε αν πέσει κοµµάτι από τον βράχο να µη σκοτωθεί κάποιος. Αυτό όµως ήταν ένα ηµίµετρο που έλαβαν οι τουρκικές Αρχές για την προστασία των προσκυνητών. Τα συνεργεία κάνουν σηµαντική δουλειά. Κόβουν πάνω από τον βράχο κοµµάτια που είναι επικίνδυνα. Eχουν κατεβάσει χιλιάδες τόνους βράχων για να το πετύχουν αυτό. Οι εργάτες κρέµονται µε σχοινιά από ψηλά, όπως οι αναρριχητές, οι οποίοι µε κοπίδι και µε σφυράκι κόβουν τις πέτρες και τις ανεβάζουν προς τα πάνω» τονίζει ο υφυπουργός Εξωτερικών.
Μάλιστα, σύµφωνα µε τον ίδιο, η απόδειξη ότι υπάρχει µεγάλη επικινδυνότητα πιστοποιείται από το γεγονός ότι τα κεραµίδια του µοναστηριού είναι σπασµένα σε αρκετά µεγάλη έκταση από τα κοµµάτια που πέφτουν από τον βράχο. «∆υστυχώς τα έργα αυτά δεν έχουν ακόµη ολοκληρωθεί, καθώς τα συνεργεία έχουν ακόµη δύο κοµµάτια βράχων που είναι προβληµατικά και πρέπει να τα αφαιρέσουν» σηµειώνει ο κ. Μπόλαρης. Και συνεχίζει: «Επίσης, µην ξεχνάµε ότι η εκκλησία στην Παναγία Σουµελά είναι σε σπήλαιο και έξω από αυτό βρίσκεται το Ιερό. Μέσα στο σπήλαιο ο βράχος “δακρύζει”, βγάζει νερό και αυτό έχει ως αποτέλεσµα να καταστρέφει την τοιχογραφία της.
Μέσα στο σπήλαιο έχουν στηθεί σκαλωσιές που δηµιουργούν διάδροµο ώστε να µπορούν οι συντηρητές να έχουν πρόσβαση σε όλα τα επίπεδα της αγιογραφίας. Είδαµε µε τα µάτια µας τη ζηµιά που γίνεται στην τοιχογραφία από την ανάβλυση του νερού, γι’ αυτό και χρειάζεται να ληφθούν όλα τα απαραίτητα µέσα για τη στεγανοποίηση του χώρου. Εκεί που επίσης είδαµε συνεργεία να εργάζονται ήταν έξω από το µοναστήρι, στην είσοδο, όπου υπάρχει το αρχαίο υδραγωγείο, δηλαδή στις καµάρες πάνω από τις οποίες κυλούσε το νερό για να φτάσει στις δεξαµενές, τις λεγόµενες στέρνες που αποθήκευαν το νερό. Φανταστείτε ότι το νερό ερχόταν σε αυτές τις καµάρες από 5 χιλιόµετρα µακριά. Οι καµάρες είχαν τεράστιο πρόβληµα γι’ αυτό και γίνονται έργα αναστήλωσης από τα τουρκικά συνεργεία για να µην καταρρεύσουν» προσθέτει.
Παρέµβαση αποκατάστασης έχει γίνει και στα περίπου 20 παρεκκλήσια που βρίσκονται µέσα στον παλιό χώρο της µονής. Βέβαια οι τουρκικές Αρχές δεν έχουν ασχοληθεί ακόµη µε το µεγάλο κτίριο της Μονής -αυτό που βλέπουµε όλοι στις φωτογραφίες-, το οποίο δεν έχει πατώµατα, πόρτες, παράθυρα, ενώ και τα κεραµίδια είναι επίσης σπασµένα. Αν και έχουν πολλά να γίνουν ακόµη στη Σουµελά, το µοναστήρι περιµένει µε αδηµονία τους πιστούς το συντοµότερο δυνατό. Εως τότε, αλλά και πάντα, θα έχει υπό τη σκέπη Της τους χριστιανούς…