Η διαφημιστική γοητεία της Αλίκης Βουγιουκλάκη!

Τι γνώριζαν οι μύστες της διαφήμισης και χρησιμοποίησαν από το παρελθόν αστραφτερά ονόματα του καλλιτεχνικού χώρου, όπως την Αλίκη Βουγιουκλάκη, για να διαφημίσουν καλύτερα το προϊόν τους!..

Η Αλίκη Βουγιουκλάκης διαφημίζει το έτος 1960 τη μπίρα Φιξ, που ήταν η πιο δροσερή απόλαυση των Ελλήνων στη δεκαετία αυτή – και όχι μόνον!..

ΕΙΝΑΙ γνωστόν, ότι η διαφήμιση, στο χώρο του εμπορίου, κατά βάση είναι μία ανακοίνωση στα πλαίσια της εμπορικής ή άλλου είδους επαγγελματικής δραστηριότητας, με στόχο την προώθηση της διάθεσης αγαθών ή υπηρεσιών, που αποβλέπει στον επηρεασμό του αγοραστικού κοινού, ώστε οι καταναλωτές να πεισθούν για την αγορά ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας.
Λένε πως τα πρώτα ίχνη της διαφήμισης βρίσκονται στην αρχαιότητα, κατά την οποία τη διαφήμιση αναλάμβαναν οι κήρυκες στους δημόσιους χώρους. Μέσα στο βιβλίο μας «Οι Ελληνίδες της αρχαιότητας» αποδεικνύουμε πως πρώτος ο Σωκράτης ήταν εκείνος που έδωσε με την παρουσία του έμφαση στη δύναμη της διαφήμισης. (Δείτε μέσα στην ιστοσελίδα μας το θέμα «Ώστε ο Σωκράτης ήταν ο πρώτος διαφημιστής του … γυναικείου κάλλους;», που βρίσκεται στην κατηγορία «Αποκαλύψεις»)
Αλλά και στο μεσαίωνα επικρατούσε το ίδιο σύστημα διαφήμισης. Με την εμφάνιση της τυπογραφίας και την αλλαγή των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών, ο τομέας της διαφήμισης παρουσίασε μεγάλη ανάπτυξη. Η βιομηχανική επανάσταση, που αρχίζει από το τέλος του 18ου αιώνα, συντέλεσε στην επινόηση και νέων μέσων διαφήμισης, όπως οι παραστάσεις με κρεμασμένες πινακίδες και αφίσες, καθώς και σε έντυπα. Τον 20ό αι. αρχίζει η ευρεία μετάδοση διαφημίσεων στο ραδιόφωνο, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, ενώ αρχίζουν να εμφανίζονται υπαίθριες διαφημίσεις και οι φωτεινές επιγραφές. Στα τέλη του 20ού αι. οι διαφημίσεις αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους στο διαδίκτυο.
Σήμερα έχει δημιουργηθεί μια πανίσχυρη τεχνική διαφήμισης με όλα τα μέσα επικοινωνίας, γιατί η διαφήμιση αποτελεί απαραίτητο φορέα της παραγωγικής και εμπορικής δραστηριότητας στην καταναλωτική κοινωνία.

Η Σύγχρονη διαφήμιση και τα διαφημιστικά μέσα.

Για να οργανωθεί σωστά η σύγχρονη διαφήμιση, όπως λένε τουλάχιστον οι εγκυκλοπαίδειες, λαμβάνονται υπόψη τα διαφημιστικά μηνύματα, οι μορφές της διαφημιστικής εξόρμησης, το αγοραστικό κοινό, τα μέσα διαφήμισης και τα κονδύλια που διαθέτονται για το σκοπό αυτό.
Στην Ελλάδα η διαφήμιση αναπτύχθηκε πολύ μετά το β' παγκόσμιο πόλεμο. Αναπτύχθηκαν σημαντικές ελληνικές εταιρείες και η αύξηση της διαφημιστικής δαπάνης συνεχώς μεγαλώνει.
Η σύγχρονη διαφήμιση παίζει βασικό ρόλο στην εθνική οικονομία. Στις περισσότερο αναπτυγμένες χώρες διαθέτονται σημαντικότατα κεφάλαια για τον τομέα της διαφήμισης και οι δαπάνες για το σκοπό αυτόν αυξάνονται με μεγαλύτερο ρυθμό από το ρυθμό αύξησης του εισοδήματος. Αυτό προκύπτει από τη μεγαλύτερη ποικιλία των διαθέσιμων αγαθών, τα οποία δεν είναι συνήθως είδη διατροφής και πρώτης ανάγκης, αλλά είδη πολυτελείας. Αλλά και στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες τα κονδύλια που διαθέτονται για διαφημίσεις συνεχώς αυξάνονται.
Εκτός από τις επιχειρήσεις κάθε κλάδου της παραγωγής, οι οποίες δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον και προσοχή για τη φροντισμένη οργάνωση της διαφήμισης, η διαφήμιση τείνει να επεκταθεί στην κοινωνική ζωή, ακόμη και στους τομείς της εθνικής οικονομίας.

Ποιες είναι οι αρνητικές μορφές διαφήμισης;

Τρεις είναι οι αρνητικές μορφές διαφήμισης:
α) Παραπλανητική διαφήμιση. Θεωρείται η διαφήμιση όταν η πειστικότητά της βασίζεται στη μαρτυρία προσώπων στα οποία αποδίδεται ανύπαρκτη επιστημονική ιδιότητα, ειδικότητα ή αυθεντία, ή τα οποία δεν έχουν επιτρέψει εγγράφως τη χρήση της μαρτυρίας τους στη διαφήμιση, όταν εμφανίζεται με τη μορφή δημοσιογραφικής έρευνας, σχολίου, επιστημονικής ανακοίνωσης, χωρίς να δηλώνεται ρητά και ευδιάκριτα ότι πρόκειται για διαφήμιση, όταν χρησιμοποιούνται επιστημονικοί όροι ή άλλα στοιχεία με σκοπό να αποκτήσει επιστημονικό χαρακτήρα χωρίς να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. 
β) Αθέμιτη διαφήμιση. Θεωρείται η διαφήμιση όταν έχει στόχο ή πιθανό αποτέλεσμα την πρόκληση ή εκμετάλλευση αισθημάτων φόβου και προλήψεων, όταν διακρίνει μειωτικά κοινωνικές ομάδες (με βάση το φύλο, τη φυλή, το θρήσκευμα, την καταγωγή, τις πεποιθήσεις κ.ά.), όταν δημιουργεί την εικόνα υπερβολικά δελεαστικής προσφοράς, όταν προβάλλει έμμεσα προϊόντα διαφορετικά από εκείνα που αποτελούν το εμφανές περιεχόμενο του διαφημιστικού μηνύματος κ.ά. 
γ) Συγκριτική διαφήμιση. Είναι η διαφήμιση όταν προσδιορίζει άμεσα ή έμμεσα την ταυτότητα συγκεκριμένου ανταγωνιστή ή αντίστοιχων αγαθών ή υπηρεσιών. Αυτού του είδους η διαφήμιση επιτρέπεται εφόσον συγκρίνονται με αντικειμενικό τρόπο και αμεροληψία χαρακτηριστικά ανταγωνιστικών αγαθών, όταν δεν προκαλεί σύγχυση, όταν δεν είναι υποτιμητική, δυσφημιστική ή περιφρονητική, όταν δεν προσπαθεί να επωφεληθεί από τη φήμη του ανταγωνιστή. 
Στο ερώτημα: "τι είναι η λεγόμενη άμεση διαφήμιση", θα λέγαμε ότι έτσι ονομάζεται η διαφήμιση όταν το διαφημιστικό μήνυμα μεταδίδεται απευθείας στον καταναλωτή μέσω τηλεφώνου, φαξ (τηλεομοιοτυπίας), ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή άλλου ηλεκτρονικού μέσου επικοινωνίας. Η άμεση διαφήμιση επιτρέπεται μόνο κατόπιν ρητής συναίνεσης του ίδιου του καταναλωτή, όταν ο διαφημιζόμενος χρησιμοποιεί προσωπικά στοιχεία του καταναλωτή (αριθμός τηλεφώνου, ηλεκτρονική διεύθυνση κ.ά.) που τα γνωρίζει από προηγούμενες συναλλαγές μαζί του ή όταν είναι δημοσιευμένα στοιχεία και όταν η διαφήμιση γίνεται με τρόπο που να μην προσβάλλει την ιδιωτική ζωή του καταναλωτή.

Και μόνο το πρόσωπο της Αλίκης ήταν αρκετό για να μαγνητίσει όχι μόνο τους διαφημιστές, αλλά, πρωτίστως, τους καλλιτεχνικούς παραγωγούς, που με κάθε τρόπο επιχειρούσαν μια συνεργασία μαζί της!...

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα της διαφήμισης;

Θέλετε πως η σύγχρονη διαφήμιση διευκόλυνε την ποιοτική και ποσοτική τυποποίηση των προϊόντων, συνέβαλε στην επικράτηση νέων παραγωγικών μεθόδων και συντέλεσε στην προσφορά καλής ποιότητας αγαθών, εφόσον τα προϊόντα έχουν το σήμα του κατασκευαστή και αν δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του αγοραστικού κοινού, ο κατασκευαστής χάνει το κύρος του. Συμβάλλει επίσης στη διάδοση νέων προϊόντων και στην καλυτέρευση του τρόπου ζωής.
Εκτός αυτών, καλύπτει μεγάλο ποσοστό του κόστους των εφημερίδων και περιοδικών, με συνέπεια να πωλούνται σε χαμηλότερη τιμή και έτσι να είναι προσιτά και στα ασθενέστερα οικονομικώς στρώματα.
Η διαφήμιση όμως δεν είναι απαλλαγμένη από μειονεκτήματα, όπως π.χ. οι φανταστικές διαφορές μεταξύ προϊόντων στην πραγματικότητα όμοιων, η επιβάρυνση της τιμής πώλησής τους για να καλυφθούν τα διαφημιστικά έξοδα, η επιβολή της διαφήμισης στην ελευθερία του τύπου κ.ά.
Οι ψυχολογικές επίσης επιπτώσεις της διαφήμισης είναι σημαντικές στην όλη γενικά συμπεριφορά του καταναλωτή. Γι' αυτό δικαιολογημένα ο μεγάλος Αμερικανός διαφημιστής Ντίχτερ ονόμασε τα διαφημιστικά γραφεία «εργαστήρια ψυχολογίας».
Με την ανάπτυξη της ιδιωτικής ραδιοτηλεόρασης επήλθε δραματική ανακατανομή των διαφημιστικών κονδυλίων, από τα οποία χρηματοδοτούνται οι ιδιωτικοί σταθμοί. Στην πράξη, μάλιστα, καταργήθηκε ο ανώτατος προβλεπόμενος χρόνος για διαφήμιση ανά ώρα εκπομπής, με αποτέλεσμα να παρατηρείται σε πολλές περιπτώσεις ασύδοτη χρήση του διαφημιστικού χρόνου. Αυτό, σε συνάρτηση με το περιεχόμενο πολλών διαφημίσεων, έχει οδηγήσει την πολιτεία να εισηγηθεί –διά του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης– τη θέσπιση σχετικού Κώδικα Δεοντολογίας, ενώ παράλληλα έχουν ψηφιστεί και σχετικοί νόμοι για την προστασία του καταναλωτή από αρνητικές μορφές διαφήμισης. (Δείτε περισσότερα μέσα στην εγκυκλοπαίδεια «Μαλλιάρης-παιδεία»)

Και η Αλίκη Βουγιουκλάκη;

Η Αλίκη Βουγιουκλάκη, ως μία εθνική σταρ, που ακτινοβολούσε για μισό αιώνα στον χώρο του Κινηματογράφου και του Θεάτρου (αργότερα και στην Τηλεόραση) ήταν το πρόσωπο που τράβαγε σα μαγνήτης τους διαφημιστές, άσχετα αν η Αλίκη δεν ήταν και τόσο εύκολη στο να υιοθετεί προτάσεις για διαφημίσεις λόγω των πολλών ασχολιών της.
Ωστόσο το 1960, όταν άρχισε πλέον να μεσουρανεί στο καλλιτεχνικό στερέωμα, την είδαμε να διαφημίζει τη μπίρα «Φιξ», η οποία ήταν ή πιο δροσερή απόλαυση των Ελλήνων στη δεκαετία αυτή – και όχι μόνον!..
Έκτοτε και μόνο το πρόσωπο της Αλίκης ήταν αρκετό για να μαγνητίσει όχι μόνο τους διαφημιστές, αλλά, πρωτίστως, τους καλλιτεχνικούς παραγωγούς, που με κάθε τρόπο επιχειρούσαν μια συνεργασία μαζί της!