Back to top

Έθιμα γάμου στην Μακεδονία

14/06/2018 - 14:17

 Οι παραδόσεις στην σύγχρονη εποχή που ζούμε θεωρούνται ξεπερασμένες, αλλά αν τις ανακαλύψουμε και αποκρυπτογραφήσουμε τα νοήματα τους θα μυηθούμε σε ένα κόσμο μαγείας όπου το λαϊκό και κλασσικό στοιχείο αποτελούν αέναη πηγή έμπνευσης. Η επιλογή ενός παραδοσιακού γάμου είναι μια επιλογή που δηλώνει ρομαντισμό και αγάπη για την πολιτισμική ιστορία του τόπου μας. Ο παραδοσιακός μακεδονικός γάμος έχει πληθώρα εθίμων τα οποία κρατάνε καλά μέχρι και σήμερα.

Στον Μακεδονικό γάμο οι προετοιμασίες αρχίζουν μια εβδομάδα νωρίτερα. Το ζευγάρι από νωρίς ψάχνει για τα λεγόμενα «μπρατιμια» δηλαδή τους γνωστούς που θα βοηθήσουν σε όλες τις δουλειές, δηλαδή από την προετοιμασία του γάμου μέχρι την διασκέδαση. Ένα έθιμο που το συναντάμε στα  χωριά της ευρύτερης περιοχής της Μακεδονίας είναι η προετοιμασία των προικιών της νύφης. Η νύφη αφού τα συγκεντρώσει, τα εκθέτει στους συγγενείς και φίλους και ύστερα τα αποστέλλει στο σπίτι του γαμπρού. Τα προικιά ήταν κυρίως κεντητά σεντόνια, κουβέρτες, χειροποίητα σεμέν, κουρτίνες κοσμήματα και πολλές φορές οικιακά σκεύη.
 
Ξεχωριστή θέση στο παραδοσιακό μακεδονικό γάμο κατέχει το γαμήλιο γλέντι. Την παλαιά εποχή οι δύο οικογένειες είθισται να δια σκεδάζουν ξεχωριστά. Το γλέντι που γινόταν στο σπίτι ήταν πάντα με συνοδεία ποντιακής λύρας ή κλαρίνου. Όλοι οι συγγενείς και φίλοι του ζευγαριού χόρευαν και έπιναν ασταμάτητα και γευόντουσαν τα σπιτικά παραδοσιακά εδέσματα και γλυκά. Ο κουμπάρος συμμετείχε και στα δύο γλέντια εναλλάξ. Μάλιστα το βράδυ πριν από τα στέφανα τα «μπρατίμια» της νύφης πήγαιναν στο σπίτι του γαμπρού και προσπαθούσαν να του κλέψουν μια κότα, το ίδιο πράγμα προσπαθούσαν να κάνουν και τα «μπρατίμια» του γαμπρού. Ο ανταγωνισμός και ο εν λόγω πόλεμος των «μπρατιμιών» ήταν από τις πιο διασκεδαστικές στιγμές της όλης διαδικασίας του γάμου.
 
Όμορφα και διασκεδαστικά  έθιμα που κυριαρχούν μέχρι και σήμερα είναι η δοκιμή του νυφικού της νύφης από τρείς φίλες της ή αδελφές της (αν έχει). Επίσης η σημείωση των ονομάτων των ανύπαντρων φιλενάδων της  νύφης στο γοβάκι της ήταν (και είναι) ένα από τα πιο συμβολικά γαμήλια έθιμα, που έκαναν (και κάνουν) τις ελεύθερες κοπέλες να αγωνιούν! Οι αδέσμευτες φίλες της νύφης επωμίζονταν όχι μόνο τον στολισμό της νύφης αλλά και του γαμήλιου κρεβατιού. Ένα ακόμα διασκεδαστικό έθιμο ήταν το ασήμωμα των παπουτσιών της νύφης,  εδώ είθισται  η νύφη να παιδεύει τον κουμπάρο με το λεγόμενο ασήμωμα των παπουτσιών. Όταν η ίδια έκρινε ότι τα λεφτά που είχε ξοδέψει ο κουμπάρος ήταν αρκετά μόνο τότε ξεκινούσε μαζί του για την εκκλησία.
Από την μεριά του γαμπρού κυριαρχούσε  η ιδία ευχάριστη και παιχνιδιάρικη ατμόσφαιρα που κυριαρχούσε και στο σπίτι της νύφης. Αντίστοιχα οι φίλοι του γαμπρού έντυναν και ξύριζαν τον γαμπρό. Μάλιστα είθισται κατά την διάρκεια του ντυσίματος να τον τσιμπούν με βελόνες και παραμάνες και να τον πειράζουν λεκτικά, τονίζοντάς του τις δυσκολίες και τις υποχρεώσεις που φέρει ο γάμος.
 
Πριν η νύφη οδηγηθεί στην εκκλησία συνηθιζόταν να πετάει με δύναμη ένα ποτήρι κόκκινο κρασί στην εξώπορτα για καλοτυχία. Φυσικά οι χοροί και τα τραγούδια δεν μπορούσαν να λείπουν καθ όλη την διάρκεια της πομπής προς την εκκλησία αλλά και μετά το τέλος της στέψης. Τα γλέντια και οι χοροί κρατούσαν μέχρι και τις πρωινές ώρες της επομένης μέρας.
 
Πολλοί κάτοικοι από τα χωριά της Μακεδονίας έδιναν μεγάλη σημασία στα έθιμα  για αυτό και ακολουθούσαν κατά γράμμα όλες τις γαμήλιες παραδόσεις, άλλοι πάλι ακολουθούσαν όσες μπορούσαν και προσπαθούσαν με κάθε δυνατό τρόπο να ομορφύνουν την  ιερή αυτή στιγμή της ζωής τους.