Η ελληνική ταινία ενίσχυσε τη θέση της διεθνώς κατά τη χρονιά που πέρασε. Η εξωστρέφειά της, που είναι επιδίωξη και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, την χαρακτήρισε σημαντικά κι είχε ως αποτέλεσμα τη διαρκή ελληνική παρουσία σε διεθνείς φεστιβαλικές διοργανώσεις.
Αν στο εσωτερικό η ταινία «Ευτυχία» των 670.000 θεατών καλλιέργησε υψηλές προσδοκίες για έναν ποιοτικό ελληνικό κινηματογράφο με την καλλιτεχνική και εμπορική του πλευρά σε ισορροπία, στο εξωτερικό τα «Μήλα» ανέδειξαν μια σύγχρονη οικουμενική θεματική που τον ξεχωρίζει. Η ανταπόκριση που βρήκαν τα «Μήλα» -κρίνοντας και από την απόφαση της διάσημης Κέιτ Μπλάνσετ να στηρίξει ως executive producer την ταινία και τους συντελεστές της εν όψει των Όσκαρ- είναι, επίσης, ενδεικτική της εμπιστοσύνης των ξένων και προς το έμψυχο δυναμικό του κινηματογράφου μας.
«Εδώ και χρόνια υπάρχει μια παρεξήγηση ότι ο ελληνικός κινηματογράφος είναι ο φτωχός συγγενής τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της χώρας και ότι η εμβέλειά του είναι περιορισμένη και εξαντλείται μέσα στην κλειστή κοινότητά του. Η πραγματική εμβέλεια, όμως, της ελληνικής ταινίας διαψεύδει τις δοξασίες αυτές και τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η δυναμική των Ελλήνων κινηματογραφιστών αναγνωρίζεται στο εξωτερικό και θέτει τις βάσεις για να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους με το ελληνικό κοινό», σημειώνει ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΚΚ, κ. Μάρκος Χολέβας.
Το 2020, παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια που προκάλεσε η πρωτοφανής και συνεχιζόμενη υγειονομική κρίση, ήταν καλή χρονιά για την ελληνική ταινία όλων των κατηγοριών (μυθοπλασίας μεγάλου και μικρού μήκους, αλλά και ντοκιμαντέρ) πέραν των εθνικών μας συνόρων.
• Είχαμε συμμετοχές και διακρίσεις σε Φεστιβάλ, θετικά σχόλια στον διεθνή ειδικό Τύπο, αλλά και θετική απόκριση από τη διεθνή διανομή -που είναι ενθαρρυντική αν λάβουμε υπόψη τις ραγδαίες διαρθρωτικές αλλαγές που φέρνει η ψηφιακή τεχνολογία παγκοσμίως.
• Σημαντική ήταν, επίσης, η παρουσία των Ελλήνων παραγωγών και δημιουργών στα τμήματα των Αγορών ευρωπαϊκών κινηματογραφικών Φεστιβάλ, αλλά και σε διεθνή προγράμματα όπου αναπτύσσονται κινηματογραφικά σχέδια. Εκεί διευρύνεται ο κύκλος των σύγχρονων συμπαραγωγών, δημιουργώντας παράλληλα την κοινή ευρωπαϊκή κινηματογραφική ταυτότητα.
• Σημαντική ήταν τέλος και η στήριξη της ελληνικής κινηματογραφίας στο πλαίσιο των διεθνών συμπαραγωγών. Συγκεκριμένα, κατά τη διετία 2019-2020, η χρηματοδότηση από τους ξένους συμπαραγωγούς σε 10 κινηματογραφικά έργα μεγάλου μήκους ελληνικής πρωτοβουλίας (7 μυθοπλασίας και 3 ντοκιμαντέρ) ανήλθε σε 3.463.661 ευρώ. Η χρηματοδότηση του ΕΚΚ, βάσει των δυνατοτήτων του, στα συγκεκριμένα έργα ήταν 1.043.000 ευρώ.
Τα παραπάνω συμπεράσματα για τη θέση της ελληνικής ταινίας στο διεθνές οπτικοακουστικό τοπίο προκύπτουν από τα εξής:
Success story μεγάλου μήκους
Η ελληνική ταινία ήταν και το 2020 ένα success story του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού διεθνώς. Τα «Μήλα» του Χρήστου Νίκου –με παραγωγό τη Boo Productions και συμπαραγωγό το ΕΚΚ- έφεραν μια ευρωπαϊκή συμπαραγωγή, με δεσπόζουσα την ελληνική της ταυτότητα της, ανάμεσα στις πολυσυζητημένες μη αγγλόφωνες που επιδιώκουν να είναι υποψήφιες για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας, τον ερχόμενο Απρίλιο. Η επιτυχία της ταινίας -που ως γνωστόν είναι η πρόταση της Ελλάδος για το συγκεκριμένο Όσκαρ- μετριέται υπολογίζοντας και τις 18 συμμετοχές της σε ξένα Φεστιβάλ, με κορυφαίο αυτό της Βενετίας.
Το βραβείο σεναρίου (στον Χρήστο Νίκου και τον Σταύρο Ράπτη) στο Φεστιβάλ του Σικάγου ήταν μια σημαντική διάκριση. Τα ελληνικά «Μήλα», τέλος, θα φτάσουν παντού, αφού έχουν εξασφαλίσει διανομή (σε αίθουσες ή σε πλατφόρμες) σε Ευρώπη, Βόρειο Αμερική, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία, Ασία.
Συνολικά, τη χρονιά που πέρασε, 19 ελληνικές παραγωγές μεγάλου μήκους, της περιόδου 2019 και 2020, συμμετείχαν σε Φεστιβάλ του εξωτερικού -το ΕΚΚ είναι συμπαραγωγός τους, ή υποστηρίζει οικονομικά την προώθησή τους. Η περιγραφή που ακολουθεί είναι ενδεικτική της φεστιβαλικής διαδρομής τους.
Πρόκειται για τις ταινίες: Μήλα (18 Φεστιβάλ, 7 βραβεία, διανομή), «Μικρά όμορφα άλογα» (8 Φεστιβάλ, διανομή), «Άλυτη» (13 Φεστιβάλ, διανομή), «Η αναζήτηση της Λώρα Ντουράντ» (7 Φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), «Cosmic Candy» (6 Φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), «Digger» (16 Φεστιβάλ, 3 βραβεία, διανομή), «Ο ράφτης» (4 Φεστιβάλ, διανομή), «Απόστρατος» (4 Φεστιβάλ, διανομή), «Ντάνιελ 16» (6 Φεστιβάλ), «Πράσινη θάλασσα» (2 Φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), «Ελεύθερο θέμα» (2 Φεστιβάλ, 1 βραβείο), «Πολιορκία στην οδό Λιπέρτη» (3 Φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), «Η ανάκριση» (3 Φεστιβάλ, 1 βραβείο), «Το θολάμι» (1 Φεστιβάλ), «Η μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς» (1 Φεστιβάλ), «Παρί» (19 Φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), «Ένας ήσυχος άνθρωπος» (3 Φεστιβάλ), «Sisters apart» (16 Φεστιβάλ, 1 βραβείο), «Kala Azar» (22 Φεστιβάλ, 2 βραβεία).
Ο κατάλογος των ελληνικών συμμετοχών και διακρίσεων σε ξένα Φεστιβάλ είναι μακρύτερος, καθώς αυτά επιλέγουν στα προγράμματά τους και ταινίες παλιότερης παραγωγής. Το ίδιο ισχύει και για τη διεθνή διανομή. Για παράδειγμα, η ταινία ο «Γιος της Σοφίας» (παραγωγής 2017, βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ της Τραϊμπέκα) που προσφάτως τιμήθηκε με το Young Audience Award στο διαδικτυακό Φεστιβάλ της ARTE και κατόπιν βρήκε διανομή στην πλατφόρμα ArteKino, η οποία έχει κοινό σε 50 χώρες.
Success story μικρού μήκους
Το εκτόπισμα της ελληνικής ταινίας μικρού μήκους γίνεται ολοένα και πιο αισθητό τα τελευταία χρόνια στα μεγάλα διεθνή Φεστιβάλ. Ο Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες πριν από δύο χρόνια, στην ταινία «Η απόσταση ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς» του Βασίλη Κεκάτου, ήταν μια μεγάλη ελληνική επιτυχία, που είχε συνέχεια. Πέρυσι, στο ίδιο Φεστιβάλ, στο διαγωνιστικό πρόγραμμά του επιλέχτηκε το «Motorway 65» της Εύης Καλογηροπούλου.
Στο Φεστιβάλ του Κλερμόν Φεράν, που είναι το σημαντικότερο για ταινίες μικρού μήκους διεθνώς, η ταινία «Όλες οι φωτιές η φωτιά» του Ευθύμη Kosemund Σανίδη τιμήθηκε με το Μεγάλο Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής. Σημειωτέον ότι στο διεθνές διαγωνιστικό της φετινής διοργάνωσης του Κλερμόν Φεράν (26 Ιανουαρίου έως 6 Φεβρουαρίου) θα συμμετέχει η ταινία «Απόδραση» από τον εύθραυστο πλανήτη του Θανάση Τσιμπίνη.
Μεγάλη ελληνική επιτυχία πέρυσι ήταν και η «Bella» της Θέλγιας Πετράκη. Διακρίθηκε στο Vision du Reel (Ειδική Μνεία) και στο Φεστιβάλ του Όμπερχάουζεν (Βραβείο E-Flux) ενώ το online περιοδικό Close-Up την ανέβασε στην κορυφή της λίστας του με τις καλύτερες ταινίες μικρού μήκους του 2020 (στην ίδια λίστα, σε χαμηλότερη θέση, βρέθηκε και η «Απόδραση από τον εύθραυστο πλανήτη»).
Πορεία σε δεκάδες Φεστιβάλ κατά το 2020 έκανε και η ταινία «Ηλεκτρικός κύκνος» της Κωνσταντίνας Κοτζαμάνη, μετά την πρεμιέρα της στη Μόστρα της Βενετίας τον Σεπτέμβριο του 2019.
Συνολικά, κατά τη χρονιά που πέρασε, 14 ταινίες μικρού μήκους, της περιόδου 2019 και 2020, συμμετείχαν σε Φεστιβάλ του εξωτερικού -το ΕΚΚ είναι συμπαραγωγός τους, ή υποστηρίζει οικονομικά την προώθησή τους. Η περιγραφή που ακολουθεί είναι ενδεικτική της φεστιβαλικής διαδρομής τους.
Πρόκειται για τις ταινίες: «Όλες οι φωτιές η φωτιά» (31 Φεστιβάλ, 3 βραβεία), «Bella» (14 Φεστιβάλ, 3 βραβεία), «Ηλεκτρικός κύκνος» (55 Φεστιβάλ, 18 βραβεία), «Πρώτος έρωτας» (11 Φεστιβάλ, 4 βραβεία), «Ρουζ» (12 Φεστιβάλ), «Marie» (7 Φεστιβάλ, 4 βραβεία), «Απόδραση από τον εύθραυστο πλανήτη» (4 Φεστιβάλ, 1 βραβείο), «Hansel» (12 Φεστιβάλ, 3 βραβεία), «Identity» (13 Φεστιβάλ), «Στα βήματά της» (1 Φεστιβάλ), «Motorway 65» (5 Φεστιβάλ), «Mare Nostrum» (11 Φεστιβάλ, 2 βραβεία), «Route 3» (19 Φεστιβάλ), «Καρτ Ποστάλ από το τέλος του κόσμου» (48 Φεστιβάλ, 9 βραβεία).
Οι ταινίες «Καρτ Ποστάλ από το τέλος του κόσμου», «Index» (ανεξάρτητη ελληνο-σουηδική παραγωγή του 2019) και «Ο μήνας με τις Κυριακές» (επίσης ανεξάρτητη παραγωγή) συμμετέχουν στη διαδικασία ανάδειξης των υποψηφίων για τα Όσκαρ στην κατηγορία της μυθοπλασίας Μικρού Μήκους.
Το ελληνικό ντοκιμαντέρ ταξιδεύει
Επτά ελληνικά ντοκιμαντέρ -με συμπαραγωγό το ΕΚΚ ή οικονομικό υποστηρικτή της προωθητικής καμπάνιας τους- συμμετείχαν πέρυσι σε Φεστιβάλ του εξωτερικού αλλά και σε διεθνή του εσωτερικού. Πρόκειται για τις ταινίες: «1000m2 χρόνου», «Les Bus», «Εξπρές Σκοπελίτης», «Ο τέταρτος χαρακτήρας», «Μάρκος», «Sundays», «Η μεταφορά».
Σε Αγορές των Φεστιβάλ και σε εργαστήρια
Σημαντικές δράσεις, που ενισχύουν την εξωστρέφεια της ελληνικής παραγωγής, είναι και οι συμμετοχές κινηματογραφικών σχεδίων στα τμήματα των Αγορών των Φεστιβάλ, που διευρύνουν όλο και περισσότερο τον ρόλο τους στο σύγχρονο οπτικοακουστικό.
• Στις Κάννες ταξίδεψαν 5 υπό εξέλιξη σχέδια -μέσω του προγράμματος Thessaloniki Goes to Cannes, για το οποίο συνεργάζονται το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Οι μυθοπλασίες: «Dog» της Γιάννας Αμερικάνου (υποστηριζόμενη από το ΕΚΚ), «Πράσινη θάλασσα» της Αγγελικής Αντωνίου (συμπαραγωγή του ΕΚΚ, που ολοκληρώθηκε και ήδη προβλήθηκε σε Φεστιβάλ). Τα ντοκιμαντέρ: «Esperanto» του Στρατή Χατζηελενούδα (υποστηριζόμενο από το ΕΚΚ), «Made in Vain» του Μιχάλη Κλιούμη (υποστηριζόμενο από το ΕΚΚ) και η ελληνο-ισπανική συμπαραγωγή «If it’s not OK it’s not the End».
• Στο L’ Atelier της Cinefondation των Καννών επιλέχθηκαν το «Animal», η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της Σοφίας Εξάρχου και το τουρκικό σχέδιο «Balkaya», που έχει συμπαραγωγό την ελληνική «Horsefly Films» και υποστηρικτή το ΕΚΚ.
• Στο σημαντικό εργαστήριο Feature Lab 2020 του Torino Film Lab επιλέχθηκε το σχέδιο «Το φως που μένει» (για την πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Ευθύμη Kosemund Σανίδη, σε παραγωγή της Horsefly Films). Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν κάθε χρόνο 10 σχέδια ανερχόμενων σκηνοθετών από όλο τον κόσμο.
• Στο πρόγραμμα TFL Next του Torino Film Lamb επιλέχθηκε το «Souvenir» του Θάνου Ψυχογιού (παραγωγής Bad Crowd με την υποστήριξη του ΕΚΚ)
• Στο Venice Gap - Financing Market του Φεστιβάλ Βενετίας επιλέχθηκε το «Iris» της Μυρσίνης Αριστείδου.
• Στο ολλανδικό Cinekid Script Lab επιλέχθηκε για πρώτη φορά για να συμμετέχει ελληνικό σχέδιο, το «Ένα κορίτσι που το λένε Δία» του Νίκου Νταγιάντα
• Στο Works in Progress του Φεστιβάλ του Σεράγεβο βραβεύτηκαν ο παραγωγός Βασίλης Χρυσανθακόπουλος για το «Ευαγγέλιο του Κίμωνα» και η Ζακλίν Λέντζου για το σχέδιο της ταινίας «Σελήνη, 66 ερωτήσεις». Και τα δύο είναι μυθοπλασίες μεγάλου μήκους υποστηριζόμενες από το ΕΚΚ.
• Στο CineMart του 50ου Διεθνούς Φεστιβάλ του Ρόττερνταμ επιλέχθηκαν το «Cora» της Εύης Καλογηροπούλου (παραγωγή της Neda Film) και το Novak του Χάρη Λαγκούση (παραγωγή Heretic)
•
Στο πρόγραμμα First Film First του Ινστιτούτου Goethe -μια διεθνής πρωτοβουλία, με σκοπό την υποστήριξη νέων σκηνοθετών για να αναπτύξουν την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία τους, στην οποία το ΕΚΚ συμμετέχει ως εταίρος- επιλέχθηκε το «Glory B» του Κωνσταντίνου Αντωνόπουλου (παραγωγή της Faliro House). Το ίδιο σχέδιο θα συμμετέχει σε λίγο καιρό και στο Co-Production Market 2021 της Berlinale. Στο Official Project Selection της Berlinale θα ταξιδέψει, επίσης, άλλο ένα ελληνικό σχέδιο, το «Αποκλονίστηκε η ψυχή μου» του Σύλλα Τζουμέρκα (παραγωγή της Homemade Films).