Ένας μήνας πέρασε από το σιδηροδρομικό δυστύχημα που σημειώθηκε κοντά στον οικισμό Ευαγγελισμός Τεμπών Λάρισας. Σε αυτήν την περιοχή σημειώθηκε η σφοδρή μετωπική σύγκρουση μιας επιβατικής αμαξοστοιχίας της εταιρείας Hellenic Train με μια εμπορική αμαξοστοιχία.
Η επιβατική αμαξοστοιχία IC62, με μηχανή ηλεκτροκίνησης Siemens Mobility 120-022 η οποία επρόκειτο να αναχωρήσει από την Αθήνα για τη Θεσσαλονίκη στις 19:22 μεταφέροντας περίπου 350 επιβάτες, ξεκίνησε με μικρή χρονική καθυστέρηση. Πολλοί από τους επιβαίνοντες ήταν φοιτητές που επέστρεφαν στη Θεσσαλονίκη μετά από το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας.
Η αμαξοστοιχία IC62 κατέφθασε στη Λάρισα με καθυστέρηση λόγω ενός περιστατικού που προηγήθηκε στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Παλαιοφαρσάλου -που είναι σιδηροδρομικός σταθμός στο Σταυρό Λαρίσης- και αποχώρησε από τον σταθμό της Λάρισας στις 23:00, εισερχόμενη -λανθασμένα- στην γραμμή καθόδου. Ταυτόχρονα, η εμπορευματική αμαξοστοιχία 63503 πορευόταν από τη Θεσσαλονίκη στη Λάρισα στην ίδια, καθοδική γραμμή.
Ώρα 23:21
Η μετωπική σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών σημειώθηκε στις 23:21 της 28ης Φεβρουαρίου 2023. Το τμήμα όπου σημειώθηκε το ατύχημα, 27,3 χιλιόμετρα βόρεια της Λάρισας, ήταν διπλής τροχιάς όμως τα αυτόματα χειριστήρια είχαν καταστραφεί λόγω πυρκαγιάς το 2019, οπότε η μεταγωγή εξακολουθούσε να ελέγχεται χειροκίνητα.
Η επιβατική αμαξοστοιχία και η εμπορευματική αμαξοστοιχία συγκρούστηκαν μετωπικά στα μισά του δρόμου μεταξύ των Τεμπών και του Ευαγγελισμού, καθώς η επιβατική αμαξοστοιχία έβγαινε από τη σήραγγα κάτω από τον αυτoκινητόδρομο Ε75.
Το επιβατικό τρένο κινούταν με ταχύτητα 160 χλμ./ώρα, ενώ βρισκόταν στην αριστερή, μη προβλεπόμενη, σιδηροδρομική τροχιά, όπου πορευόταν και η εμπορική αμαξοστοιχία, με αντίθετη φορά κίνησης. Από την σύγκρουση, τα περισσότερα βαγόνια του επιβατικού τρένου εκτροχιάστηκαν, ενώ τη στιγμή της σύγκρουσης προκλήθηκε ακαριαία έκρηξη και πυρκαγιά που κατέκαψε τα δύο μπροστινά βαγόνια της επιβατικής αμαξοστοιχίας.
Από τη σφοδρή σύγκρουση, τα βαγόνια 1 και 2 της επιβατικής αμαξοστοιχίας κάηκαν ολοσχερώς, ενώ το ΕΚΑΒ Θεσσαλίας ανέφερε ότι 2 με 3 βαγόνια είχαν πολτοποιηθεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.
Ανέβαινε συνεχώς ο αριθμός των νεκρών και των τραυματιών
Τις πρώτες στιγμές της τραγωδίας επικρατούσε σύγχυση σχετικά με τις ανθρώπινες ζωές που «έφυγαν» τόσο άδικα. Η επίσημη πληροφόρηση έρχονταν από τους εκπροσώπους του Πυροσβεστικού Σώματος. Κάθε μία ανακοίνωση και ένας μεγαλύτερος, θλιβερός απολογισμός...
Δεκάδες νεκροί – Θρήνος σε όλη τη χώρα
Η σφοδρή σύγκρουση, η ανάφλεξη και ο εκτροχιασμός των συρμών προκάλεσε το θάνατο 57 ανθρώπων και τον τραυματισμό τουλάχιστον 85.
Η Hellenic Train, ιδιοκτήτρια εταιρεία της επιβατικής αμαξοστοιχίας, σύμφωνα με την αναφορά που έδωσε στις αρμόδιες αρχές, υπολόγισε καταρχήν τον αριθμό των επιβατών σε περίπου 350. Σε ανακοίνωση της αναφέρει επιπλέον ότι δεν υπάρχει ακριβής εικόνα πέραν των διαδικτυακών εισιτηρίων που εκδόθηκαν, όσον αφορά το συνολικό αριθμό των επιβαινόντων και τα ονομαστικά τους στοιχεία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στο δυστύχημα σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι, εκ των οποίων 56 ταυτοποιήθηκαν από βιολογικό υλικό, ενώ σε μία περίπτωση αγνοούμενης δεν βρέθηκε δείγμα. Έξι Αλβανοί, δύο Ελληνοκύπριοι φοιτητές, ένας πολίτης της Ρουμανίας, ένας Σύριος κι ένας υπήκοος Μπανγκλαντές ήταν μεταξύ των νεκρών.
Η ταυτοποίηση ορισμένων θυμάτων υπήρξε ιδιαίτερα δύσκολη λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύχθηκαν κατά την πυρκαγιά κι έφτασαν τους 1.300 βαθμούς Κελσίου στο εσωτερικό του πρώτου βαγονιού.
Τουλάχιστον 85 άνθρωποι τραυματίστηκαν, από τους οποίους 25 πολύ σοβαρά. Από τους τραυματίες, οι 66 νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομεία της Λάρισας και της Θεσσαλονίκης, ενώ 6 νοσηλεύτηκαν σε μονάδες εντατικής θεραπείας.
Στην Ελλάδα κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος, από την 1η Μαρτίου μέχρι τις 3 Μαρτίου. Οι σημαίες τοποθετήθηκαν μεσίστιες επίσης στο κτίριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες στη μνήμη των θυμάτων. Η Κύπρος κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος, από την 3η Μαρτίου μέχρι τις 5 Μαρτίου, λόγω των δύο Ελληνοκυπρίων φοιτητών που σκοτώθηκαν στην αμαξοστοιχία. Επίσης, η Αλβανία κήρυξε ημέρα εθνικού πένθους την 5η Μαρτίου στη μνήμη των θυμάτων, 5 νεκρών και 5 τραυματιών Αλβανών.
Η αντίδραση του κρατικού μηχανισμού
Στο σημείο της σύγκρουσης επιχείρησαν 17 οχήματα και 150 πυροσβέστες για την κατάσβεση της φωτιάς, ενώ έγιναν προσπάθειες διάσωσης με περίπου 40 ασθενοφόρα και περισσότερους από 30 αστυνομικούς. Χρησιμοποιήθηκαν γερανοφόρα φορτηγά για την ανάσυρση των βαγονιών και για τον απεγκλωβισμό ατόμων. Από τους επιζώντες επιβάτες, οι 250 μεταφέρθηκαν στη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, υπήρξε επικοινωνία με τον Ελληνικό Στρατό για βοήθεια.
Επιπλέον, η 1η Στρατιά και όλες οι μονάδες στη Θεσσαλία είχαν μπει σε πρωτόκολλο συναγερμού έτσι ώστε να συνδράμουν, ενώ τα Στρατιωτικά Νοσοκομεία Αθήνας και Θεσσαλονίκης ενημερώθηκαν να είναι σε επιφυλακή για την περίπτωση που χρειαστεί να υποδεχθούν τραυματίες.
Άμεσα ενημερώθηκε ο πρωθυπουργός
Σε ανοικτή γραμμή με το Κέντρο Επιχειρήσεων της Πολιτικής Προστασίας και τον υπουργό Πολιτικής Προστασίας, Χρήστο Στυλιανίδη, ήταν ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος ενημερωνόταν συνεχώς για τις εξελίξεις μετά το δυστύχημα με τη σύγκρουση τρένων στα Τέμπη.
Στο κέντρο επιχειρήσεων της Πολιτικής Προστασίας βρέθηκε από τις πρώτες στιγμές και ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος.
Μετά το δυστύχημα οργανώθηκε έκτακτη σύσκεψη από την κυβέρνηση και ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, επισκέφθηκε το σημείο.
Παράλληλα, με εντολή του Αλέξη Τσίπρα, μετέβη στα Τέμπη ο τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Παππάς.Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, διέκοψε την επίσημη επίσκεψή της στη Μολδαβία για να επισκεφθεί το σημείο ώστε να «υποστηρίξει όσους το χρειάζονται».
Το σημείο του δυστυχήματος επίσης επισκέφτηκαν ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών Κώστας Αχ. Καραμανλής, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης και ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.
Τα δάκρυα του Κώστα Καραμανλή στο σημείο της τραγωδίας
Ο Κώστας Καραμανλής που έσπευσε στο σημείο της τραγωδίας στα Τέμπη, μιλώντας με δάκρυα στα μάτια, ανέφερε:
«Είναι θλιβερή μέρα. Όλοι όσοι έχουμε βρεθεί εδώ, εκφράζουμε την οδύνη και τη θλίψη, οι σκηνές είναι συγκλονιστικές. Οι σκέψεις όλων είναι με τα θύματα και τις οικογένειές τους. Είναι μια πολύ δύσκολη επιχείρηση έρευνας και διάσωσης. Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό των θυμάτων.
Θα διερευνήσουμε με απόλυτη σοβαρότητα και διαφάνεια τα αίτια αυτού του τραγικού συμβάντος. Ό,τι πούμε τώρα θα είναι πρώιμο και στην ουσία με αυτό τον τρόπο βεβηλώνουμε τους ανθρώπους που χάνουμε. Να δείξουμε όλοι μας ψυχραιμία και να μείνουμε σε αυτό. Θα κάνουμε τα πάντα για να μην αφήσουμε τίποτα κάτω από το χαλί».
Παραίτηση Κώστα Καραμανλή
Μετά την τραγωδία στα Τέμπη, ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Κώστας Καραμανλής υπέβαλε την παραίτησή του.
Σε δήλωσή του, ανέφερε: «Μόλις τώρα γύρισα από το σημείο της σιδηροδρομικής τραγωδίας στα Τέμπη. Ο πόνος είναι ανείπωτος.
Είναι γεγονός ότι παραλάβαμε τον ελληνικό σιδηρόδρομο σε κατάσταση που δεν ταιριάζει στον 21ο αιώνα. Σε αυτά τα 3,5 χρόνια, κάναμε κάθε προσπάθεια για να βελτιώσουμε αυτή την πραγματικότητα. Δυστυχώς, οι προσπάθειες αυτές δεν ήταν αρκετές για να αποτρέψουν ένα τέτοιο δυστύχημα. Κι αυτό είναι πολύ βαρύ για όλους μας και για εμένα προσωπικά.
Όταν συμβαίνει κάτι τόσο τραγικό, δεν είναι δυνατόν να συνεχίζουμε σαν να μην συνέβη. Είμαι λίγα χρόνια στην πολιτική, αλλά θεωρώ απαραίτητο στοιχείο της Δημοκρατίας μας οι πολίτες της χώρας μας να εμπιστεύονται το πολιτικό σύστημα. Αυτό λέγεται πολιτική ευθύνη.
Γι’ αυτό το λόγο, δηλώνω την παραίτησή μου από τη θέση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών. Είναι αυτό που νιώθω καθήκον μου να πράξω ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού στη μνήμη των ανθρώπων που έφυγαν τόσο άδικα και αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τα διαχρονικά λάθη του ελληνικού κράτους και του πολιτικού συστήματος».
Το μοιραίο λάθος του σταθμάρχη και τα 17 λεπτά πριν τη φονική σύγκρουση
Βαρύτατες είναι οι κατηγορίες για τον 59χρονο σταθμάρχη της Λάρισας, ο οποίος δεν γύρισε ποτέ το κλειδί για να αλλάξουν οι ράγες. Σύμφωνα με μαρτυρίες και με γνώστες των σιδηροδρομικών γραμμών και διαδικασιών, ο σταθμάρχης μπορούσε να δει το τρένο μέχρι αυτό να φτάσει περίπου 5 χλμ. βόρεια της Λάρισας. Κάτι που δεν έγινε, όπως φάνηκε εκ του αποτελέσματος, με αποτέλεσμα να υπάρξει η φονική σύγκρουση.
Ο ίδιος αρχικά υποστήριζε ο ίδιος γύρισε το κλειδί που έπρεπε, αλλά εκείνο δεν λειτούργησε. Στην πορεία όμως το ψέμα του αποκαλύφθηκε.
Οι αστυνομικοί έφτιαξαν μια ομάδα με τη συμμετοχή πραγματογνώμονα και κατευθύνθηκαν στο σημείο καταγράφοντας την εξέταση στο σταθμαρχείο, στο σημείο όπου στέκονταν ο 59χρονος σταθμάρχης την ώρα του τραγικού δυστυχήματος.
Ο πραγματογνώμονας έβαλε σε λειτουργία αρκετές φορές το κλειδί και λειτούργησε σε όλες. Με αυτό το βίντεο - ντοκουμέντο της πραγματογνωμοσύνης, αστυνομικοί και πραγματογνώμονας επέστρεψαν στην Τροχαία και ανέκριναν ξανά τον σταθμάρχη. Όταν του έδειξαν το βίντεο, υποχώρησε και απέδωσε την ενέργειά του στο φόρτο εργασίας.
Επικαλέστηκε ότι ήταν απασχολημένος με ένα τρένο που έκανε τοπικό δρομολόγιο στη Λάρισα ότι ήταν απασχολημένος και γι αυτό δεν άλλαξε το κλειδί. Ο δε κλειδούχος ήταν πάρα πολύ μακριά και μόνος. Γι' αυτό ο σταθμάρχης αφέθηκε μόνος.
Παρόλα αυτά είχε 17 ολόκληρα λεπτά στη διάθεσή του για να δει το λάθος και να προλάβει να το διορθώσει.
Συγκεκριμένα ο σταθμάρχης Νέων Πόρων φέρεται να ενημέρωσε με εσωτερική επικοινωνία τον σταθμάρχη της Λάρισας, ότι η εμπορική αμαξοστοιχία φεύγει από την κάθοδο με κατεύθυνση την Αθήνα στις 23:04, 17 ακριβώς λεπτά πριν τη μοιραία σύγκρουση.
Μόλις 5 ημέρες υπηρεσία στο σταθμό Λάρισας και 3.500 ευρώ μισθό
Μόλις πέντε ημέρες είχε αναλάβει υπηρεσία ο κατηγορούμενος για την τραγωδία των Τεμπών, σταθμάρχης Λάρισας, σύμφωνα με τη σοκαριστική αποκάλυψη του δικηγόρου Στέφανου Πατζαρτζίδη στο Newsbomb.gr.
Όπως ανέφερε, ο συνήγορός του, ο κατηγορούμενος το προηγούμενο διάστημα εργαζόταν σε μικρούς σταθμούς, είχε λάβει την πιστοποίησή του τον Ιανουάριο και πριν πέντε ημέρες, μέσα δηλαδή στο τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας ανέλαβε υπηρεσία που θεωρείται από τις πιο δύσκολες και κομβικές του σιδηροδρομικού δικτύου.
Ο 59χρονος σταθμάρχης που αναλάμβανε καθημερινά ευθύνη για χιλιάδες ζωές τοποθετήθηκε στη θέση του σταθμάρχη, χωρίς προηγούμενη εμπειρία, με μισθό 3.500 ευρώ μεικτά.
Σύμφωνα με τους συναδέλφους του, η εκπαίδευσή του κράτησε περίπου έξι μήνες. Ωστόσο, δεν φαίνεται να είχε κάνει πρακτική επί του πεδίου με κάποιον να τον επιβλέπει. Αυτό, μάλιστα, θα ερευνήσει η Επιτροπή που συστάθηκε για το δυστύχημα.
Τα αίτια της τραγωδίας
Σύμφωνα με τον επιθεωρητή του ΟΣΕ, τα αίτια του δυστυχήματος συνοψίζονται στην άκαιρη διέλευση της επιβατικής αμαξοστοιχίας λόγω καθυστέρησης, την απουσία επικοινωνίας μεταξύ του μηχανοδηγού της εμπορικής αμαξοστοιχίας και του σταθμάρχη, την εγκατάλειψη των πόστων εν ώρα υπηρεσίας από δύο σταθμάρχες, και την ολιγωρία ως προς την ολοκλήρωση της εγκατάστασης του συστήματος τηλεδιοίκησης και των έργων σηματοδότησης.
Ο εκπρόσωπος των εργαζομένων στο διοικητικό συμβούλιο της Hellenic Train κατήγγειλε ότι, στη συγκεκριμένη διαδρομή, δεν λειτουργούσαν τα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν δράσει ως δικλείδες ασφαλείας για την αποφυγή της σύγκρουσης.
Οι απίστευτες αποκαλύψεις για τους σιδηροδρόμους
Λάθη και παραλείψεις δεκαετιών είχαν ως αποτέλεσμα μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες που έχουμε ζήσει στην Ελλάδα.
Τον περασμένο Νοέμβριο η Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Ελξης, με εξώδικό της προς τον ΟΣΕ, το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, τη ΡΑΣ και τη Hellenic Train ενημέρωνε για την κατάρρευση του σιδηροδρομικού δικτύου, την κακή συντήρηση και την έλλειψη ασφάλειας για τους εργαζομένους αλλά και τους επιβάτες.
Όπως αναφερόταν στο εξώδικο, ζητούσαν την άμεση αποκατάσταση της σιδηροδρομικής υποδομής, τηλεδιοίκηση, φωτοσήματα, ETCS, η οποία εδώ και χρόνια έχει καταστεί προβληματική.
«Διαπιστώνουμε διαρκώς την κακή κατάσταση της σιδηροδρομικής υποδομής, την έλλειψη συντήρησης της (που αποδεικνύεται από τις βραδυπορίες που καθημερινά δίνονται στους μηχανοδηγούς), τη μη λειτουργία φωτοσημάτων και τηλεδιοίκησης εδώ και πολλά έτη, την μη λειτουργία του συστήματος ETCS (European Traffic Control System– του οποίου η θέση σε λειτουργία προστατεύει έναντι στο ανθρώπινο λάθος) η οποία δεν λειτούργησε ποτέ παρά το γεγονός ότι έχει εγκατασταθεί στις μηχανές», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Μάλιστα, η Ένωση ενημέρωνε για τρία περιστατικά εκτροχιασμού σε διάστημα δύο μηνών:
«Α) 1 Αυγούστου 2022 εκτροχιασμός 1521 στην Τιθορέα,
Β) 10 Οκτωβρίου 2022 εκτροχιασμός προαστιακής αμαξοστοιχίας στο Λιανοκλάδι,
Γ) 21 Οκτωβρίου 2022 εκτροχιασμός 882 στην περιοχή της Τιθορέας».