Η Σταχτοπούτα, όπως όλοι γνωρίζουν, είναι ένα κλασικό παραμύθι που αφηγείται τις περιπέτειες μιας κοπέλας, που την κακομεταχειρίζονται η κακιά μητριά της και οι αδερφές της. Συγγραφέας της Σταχτοπούτας θεωρείται ο Σαρλ Περώ, ωστόσο υπάρχουν καταγεγραμμένα στοιχεία παρόμοιων ιστοριών σε κινεζικά χειρόγραφα που χρονολογούνται από το 850 μ.Χ., και μια έκδοση του μύθου από την αρχαία Αίγυπτο.
Το κεντρικό πρόσωπο του παραμυθιού είναι η Σταχτοπούτα (Cendrillon στο πρωτότυπο του Περώ), κόρη ενός πλούσιου εμπόρου. Η μητριά της και οι ετεροθαλείς αδελφές της υποβιβάζουν τη Σταχτοπούτα σε ρόλο υπηρέτριάς τους, ενώ αυτές χαίρονται όλα τα πλούτη του εμπόρου, και την αναγκάζουν να κοιμάται στις στάχτες του τζακιού, απ' όπου και το όνομα Σταχτοπούτα. Κάποιο βράδυ την επισκέπτεται η νεράϊδα νονά της και της δίνει ένα φόρεμα, μια άμαξα κι ένα ζευγάρι γυάλινα γοβάκια προκειμένου να πάει στο χορό του Πρίγκηπα. Ο πρίγκιπας εντυπωσιάζεται και την επόμενη μέρα, όταν η άγνωστη εμφανίζεται πάλι στο παλάτι. Καθώς δεν ξέρει τίποτα γι' αυτή, αποφασίζει να τη βρει χρησιμοποιώντας το γοβάκι που άφησε στις σκάλες φεύγοντας, βάζοντας τις γυναίκες της περιοχής να το δοκιμάσουν για να δει σε ποια ταιριάζει. Οι αδερφές της προσπαθούν με κόπους και βάσανα να φορέσουν το γοβάκι, προκειμένου να κερδίσουν τον πρίγκιπα, μάταια όμως καθώς ταιριάζει μόνο στη Σταχτοπούτα, την οποία και παντρεύεται ο πρίγκιπας.
Το παραμύθι έχει γνωρίσει αρκετές παραλλαγές, που διαφέρουν σε ορισμένες λεπτομέρειες της πλοκής. Έχει διασκευαστεί σε μπαλέτο από τον Σεργκέι Προκόφιεφ και τον Γιόχαν Στράους και αρκετές φορές σε όπερα από τον Ροσσίνι και άλλους συνθέτες. Έχουν γυριστεί επίσης αρκετές ταινίες βασισμένες στην ιστορία, με πιο γνωστή διασκευή αυτή του Ουώλτ Ντίσνεϊ. (Βλέπε και «Βικιπαίδεια», την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια του διαδικτύου).
ΔΩΡΙΧΑ
Η Δωρίχα (ή Δωρίχη) ήτο μία περιβόητος εταίρα εκ Ναυκράτεως της Αιγύπτου, σύγχρονος της μεγάλης ποιητρίας Σαπφούς. Λόγω του ροδόχρωμου σώματός της εκλήθη «Ροδώπις» (Ροδόπη), η οποία, όμως, αγάπησε τον δυσειδή και πολύ άσχημο στην εμφάνιση Αίσωπον. Έναν άνθρωπο δηλαδή, που κατά τον επιγραμματοποιόν Πανείδιππον, ήτο δύσμορφος, τραυλός και κυρτός, αλλά τόσον ευφυής.
Ωστόσο, η Δωρίχα υπεδούλωσε όχι μόνον την νεολαίαν της εποχής της, αλλά - όπως λέγουν - έβαλε υπό το σκήπτρόν της κι αυτόν ακόμη τον βασιλέαν της Αιγύπτου Άμασιν, ο οποίος εσπατάλησε προς χάριν της μυθώδη ποσά.
Την Ροδόπη την είχε ερωτευθεί και ο αδελφός της Σαπφούς, ο Χάραξος, ο οποίος κατεστράφη οικονομικώς γι’ αυτήν, παρά το γεγονός, ότι η Ροδόπη ήτο κι αυτή σφοδρώς ερωτευμένη γι' αυτόν. Σε τέτοιο μάλιστα σημείο, ώστε όταν ο Χάραξος αναχωρούσε για ταξίδι, η Ροδόπη ανέβαινε στην στέγη της οικίας της και δεν αποχωρούσε εξ αυτής, παρά μονάχα όταν διέκρινε στον ορίζοντα τα ιστία του επανερχομένου πλοίου!
Παρά το γεγονός ότι διΐστανται οι απόψεις μεταξύ Ηροδότου και Αθηναίου για την Ροδώπιδα («κακώς ο Ηρόδοτος καλεί την Δωρίχην Ροδώπιν αγνοών ίσως, ότι πρόκειται περί άλλης»), εν τούτοις ο πρώτος εξ αυτών μνημονεύει ένα υπέροχο περιστατικόν δια την Δωρίχην (ή Ροδώπιδα):
«Λέγουν, ότι μίαν ημέραν διέφυγε του ποδός της το πέδιλον και έπεσεν εις τας όχθας του Νείλου. Προτού αποστείλη δε προς αναζήτησίν του, το ήρπασεν ιπτάμενος αετός δια του ράμφους του και έφερε αυτό εις τα ύψη. Την στιγμήν εκείνην, ο Βασιλεύς της Αιγύπτου Ψαμμίτιχος, καθήμενος επί του χρυσού των Φαραώ θρόνου και περιστοιχιζόμενος υπό των εβδομήκοντα τριών γυναικών του, επιθεωρούσε τα προ αυτού προελαύνοντα στρατεύματα, οπότε το μικροσκοπικόν πέδιλόν της Ροδώπιδος πέφτει προ των οφθαλμών του. Ο βασιλεύς εξέλαβε τούτο ως θεϊκό σημάδι. Εκπλαγείς μάλιστα δια την σμικρότητα του πεδίλου, διατάσσει όπως διάφοροι απεσταλμένοι ερευνήσουν για να βρουν την κάτοχόν του. Πολλές γυναίκες παρουσιάσθησαν εις τα ανάκτορα διεκδικώντας την κυριότητα του πεδίλου. Ουδεμία όμως κατόρθωνε ν' αποδείξη, ότι αυτή ήτο η κάτοχος, οπότε εμφανίζεται προ του βασιλέως και η Ροδώπις, η οποία εσαγήνευσε τόσο πολύ τον βασιλέα, που της πρότεινε αμέσως γάμο, καταθέσας προ των ποδών της τον θρόνον του και όλους τους θησαυρούς του!
Η Ροδώπις, όμως, προβάλλουσα τον ερωτά της προς τον Χάραξο (τον οποίον εθεωρούσε, ως έλεγεν, ως τον μεγαλύτερον θησαυρόν επί της γης) ηρνήθη τις προτάσεις, τον θρόνο και τούς θησαυρούς του βασιλέως.
Μετά από χρόνια ο Χάραξος σ' ένα ταξιίδι του ερωτεύεται μίαν ωραιοτάτην Ελληνίδα. Στέλνει τότε προς την φίλην του έναν πιστόν δούλον, για να της αναγγείλει ότι έπαυσε να την ερωτεύεται και πως είναι πλέον ελεύθερη.
Εις το άκουσμα τούτο η Ροδώπις εταράχθη και έχυσε δάκρυα πικρά. Ενεθυμήθη όμως τις προτάσεις του βασιλέως Ψαμμιτίχου και ασφαλώς επαρηγορήθη. Σπεύδει τότε στην Μέμφιδα και ζητεί ακρόασιν από τον βασιλέα.
Ο Ψαμμίτιχος την εδέχθη φιλοφρόνως και βασιλικώς. Όταν, όμως, εκείνη του υπενθύμισε τις προτάσεις του - χάριν του μικρού πεδίλου - ο βασιλεύς της απάντησε με μια ψυχρότητα και αδιαφορία:
-Τώρα μου αρέσουν τα μεγάλα πέδιλα!...»
Εάν αυτό το περιστατικό δεν μας θυμίζει το παραμύθι της Σταχτοπούτας (πράγμα που για μία ακόμη φορά αποδεικνύεται πόσα θέματα αλιεύονται μέσα από την αρχαία ελληνική γραμματεία), τότε τι θα πρέπει να μας θυμίση;
Η Ροδώπις (η -κατά τον Λουκιανό- Ροδόπη), η ωραιοτέρα αυτή Εταίρα της Θράκης, που έγινε περιβόητη στην Αίγυπτο, ήτο δούλη του Σαμίου Ιάδμονος. Μεταφερθείσα δε εις την Αίγυπτον επωλήθη εκεί, μέχρις ότου ο Χάραξος της έδωσε την ελευθερίαν της.
Στην Αίγυπτο η Εταίρα αυτή, δια της ωραιότητος και των θελγήτρων της, απέκτησε τόσον πλούτον, ώστε, όπως λέγεται (παρά την διαφωνίαν του Ηροδότου), ανήγειρε, ιδίαις δαπάναις, μίαν ολόκληρον πυραμίδαν!...(Αθήναιος, Δειπνοσοφιστές 13, 69, 2 κ.ε.).