Καταργείται για πρώτη φορά μετά από 70 χρόνια ο νόμος περί καταχραστών του Δημοσίου.
Ανατροπές στις ποινές και στον τρόπο καταστολής και αντιμετώπισης της ποινικής διαδικασίας και έρευνας φέρνουν οι προτάσεις του υπ. Δικαιοσύνης για τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Μετά από μελέτη περισσότερων από δύο χρόνια η νομοπαρασκευαστική επιτροπή του υπουργείου Δικαιοσύνης κατέληξε στις προτάσεις της.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης παρουσίασε σήμερα τις επίμαχες αλλαγές με πρώτη την κατάργηση της επιβαρυντικής περίστασης του νόμου 1608/50 περί καταχραστών, η οποία επέφερε την ποινή των ισοβίων για εκείνους που καταδικάζονταν για οικονομικά εγκλήματα σε βάρος του δημοσίου.
Με τις νέες διατάξεις για τους καταχραστές του δημοσίου στο εξής θα προβλέπονται ποινές καθείρξεως μέχρι και 15 χρόνια.
Ως καταχραστής σε βάρος του δημοσίου θα είναι εκείνος που με τις παράνομες συμπεριφορές του (απιστίες, πλαστογραφίες, ψευδείς βεβαιώσεις και άλλα αδικήματα) θα προκαλεί ζημιά στο δημόσιο.
Τι νοείται ως δημόσιο:
-Το δημόσιο
-Οι ΟΤΑ
- Τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, όχι όμως άλλοι φορείς ιδιωτικής νομικής φύσεως που μπορεί να διαχειρίζονται δημόσια περιουσία ενώ δεν περιλαμβάνονται οι τράπεζες.
Βασική αλλαγή η εφαρμογή της ποινικής διαπραγμάτευσης για τα εγκλήματα σε βάρος του δημοσίου. Δηλαδή, αν ο καταχραστής φέρει πίσω τα κλεμμένα και πληρώσει για τη ζημιά που έκανε στα δημόσια ταμεία, θα έχει τη δυνατότητα να τύχει ευνοϊκής ποινικής μεταχείρισης ή ακόμη - σε εξαιρετικές περιπτώσεις – και να φύγει ατιμώρητος.
Η παραγραφή για τα εγκλήματα του δημοσίου θα είναι 20ετης.
Για το ξέπλυμα χρήματος
Αυστηρές παραμένουν οι διατάξεις για την νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες καθώς προβλέπονται αυστηρές ποινές και δημεύσεις περιουσιών ανάλογα με την προκληθεί σε ζημιά.
Αναδρομικότητα
Σε ότι αφορά τις εκκρεμείς υποθέσεις με κατηγορουμένους με βάση τον νόμο του 1608 του 50 διευκρινίστηκε, ότι αν η δίκη δεν έχει τελειώσει και οι νέες διατάξεις έχουν ήδη ψηφιστεί πριν από την επικείμενη απόφαση,τότε θα εφαρμοστεί όπως προβλέπει το σύνταγμα ο νέος ευνοϊκότερος νόμος. Θα υπάρξει όμως και μεταβατική διάταξη.
ΝΕΟΣ ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΏΔΙΚΑΣ
Καταργούνται όλα τα πταίσματα.
Με τον νέο Ποινικό Κώδικα καταργούνται για πρώτη φορά όλα τα αδικήματα που τιμωρούνται σε βαθμό πταίσματος. Από τα πταίσματα που ήδη υπάρχουν, όσα δεν είναι σοβαρά στο εξής θα τιμωρούνται ως διοικητικές παραβάσεις με πρόστιμα και όσα κρίνονται ως σοβαρά μετατρέπονται σε πλημμελήματα.
Διαχωρισμός πλημμελημάτων σε ελαφρά και βαριά
-Στα ελαφρά πλημμελήματα που τιμωρούνται με ποινές ως τρία χρόνια φυλάκιση. Οι ποινές για αυτά τα αδικήματα αναστέλλονται πάντα , πλην εξαιρέσεων υποτροπής.
Μπορεί όμως να δοθεί και αναστολή στην εκτέλεση της ποινής με όρους για παράδειγμα αποζημίωση του παθόντος η απαγόρευση εξόδου η υποχρέωση να εμφανίζεται στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής.
-Στα βαριά πλημμελήματα που τιμωρούνται από τρία ως πέντε χρόνια , οι ποινές θα εκτίονται. Οπως είπε ο υπουργός Δικαιοσύνης "οι ποινές που προβλέπονται για αυτά τα αδικήματα πρέπει να είναι πραγματικές".
-Η παροχή κοινωφελούς εργασίας προβλέπεται με τον νέο Κώδικα ως κύρια ποινή. Δηλαδή μπορεί να επιβάλλεται αυτοτελώς από το δικαστήριο. Η ποινή της κοινωφελούς εργασίας θα εκτελείται σε δημόσιες υπηρεσίες, και ΟΤΑ.
Αυτό γίνεται όπως είπε ο πρόεδρος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής ποινικολόγος Χριστόφορος Αργυρόπουλος "γίνεται για να περιοριστεί ο εγκλεισμός στις φυλακές που αποκοινωνικοποιεί τον άνθρωπο".
Τα κακουργήματα
Αλλαγές προβλέπονται και στις ποινές που επισύρουν κακουργηματικές πράξεις.
Στο εξής για τα κακουργήματα θα προβλέπονται ποινές από πέντε ως 15 χρόνια κάθειρξης, ενώ στις επιβαρυντικές περιστάσεις προβλέπονται πέραν όσων υπάρχουν και νέες. Αυτές θα συνδέονται με το κίνητρο του κατηγορουμένου αν για παράδειγμα είναι ρατσιστικό η ομοφοβικό η εάν ο δράστης έχει δυσχεράνει με τις πράξεις του το έργο της ερευνάς.
Για την συγκεκριμένη μεταβολή ο κ. Αργυρόπουλος τόνισε ότι οι νέες ρυθμίσεις είναι αναγκαίες διότι "Η Ελλάδα ως χώρα μεταναστών έχει ανάγκη να καλλιεργήσει αυτό το πνεύμα".
Ακόμη προβλέπεται ότι όποιος διώκεται για οικονομικά εγκλήματα και αποκαταστήσει αμέσως τη ζημιά δεν θα κρίνεται ούτε καν προσωρινά κρατούμενος.
-Με τον νέο Κώδικα όλες οι χρηματικές ποινές καταργούνται και θα μπει σε εφαρμογή ο θεσμός της παροχής κοινωφελούς εργασίας.
-Επίσης καταργείται η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων και το αξιόποινο για απεργίες δημοσίων υπαλλήλων.
Δράστες Νεαρής Ηλικίας
-Σαν τους ανήλικους στο εξής θα δικάζονται, καταδικάζονται και εκτίουν ποινές και όσοι είναι από 18 έως και 25 ετών οι οποίοι χαρακτηρίζονται από τον νέο Κώδικα ως δράστες νεαρής ηλικίας.
ΝΕΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Αναβαθμίζεται κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα ο ρόλος του Εισαγγελέα και διευρύνονται οι αρμοδιότητες του και εξουσίες του.
Ειδικότερα αλλάζουν σχεδόν τα πάντα στις έρευνες των ποινικών υποθέσεων.
Ο Εισαγγελέας θα έχει όλες τις αρμοδιότητες του ανακριτή εκτός από την προφυλάκιση. Δηλαδή θα ερευνά τα πάντα και θα προβαίνει σε κάθε ενέργεια.
Θα είναι επίσης ο πρωταγωνιστής σε μια σειρά νέων θεσμών με στόχο την αποκατάσταση της ζημιάς ( σε οικονομικά εγκλήματα) και τον συμβιβασμό πριν από τις δίκες προκειμένου να επιταχυνθεί η απονομή της δικαιοσύνης.
Νέοι θεσμοί
-Ποινική διαταγή: Θα αφορά τα αδικήματα με ποινές έως ενός χρόνου.
Ο Εισαγγελέας θα μπορεί να θέτει στο αρχείο τις υποθέσεις, όταν κρίνει ότι δεν είναι σοβαρές και δεν αφορούν το δημόσιο συμφέρον.
-Αποχή από την ποινική δίωξη. Θα αφορά βαρύτερα πλημμελήματα και κακουργήματα.
Στα πλημμελήματα με ποινές ως τρία έτη ο Εισαγγελέας θα μπορεί να μην ασκεί ποινική δίωξη, όταν έχει αποκατασταθεί η παρανομία και η διάταξή του θα επικυρώνεται από δικαστή.
Για παράδειγμα στις περιπτώσεις των διώξεων για καταβολή εισφορών δεν θα ασκείται δίωξη αν ο κατηγορούμενος τακτοποιήσει την οφειλή του.
Το ίδιο θα γίνεται κι αν έχει βγάλει δίπλωμα οδηγήσεως ο κατηγορούμενος για τη συγκεκριμένη παράβαση. Αυτές οι διατάξεις κρίθηκαν αναγκαίες για να αποσυμφορηθούν τα δικαστήρια.
-Στα κακουργήματα ( οικονομικά εγκλήματα και άλλα) αν έχει αποκατασταθεί η ζημιά ολόκληρη και έχει μεταμεληθεί ο δράστης ο εισαγγελέας θα αναστέλλει την έρευνα για τρία χρόνια. Αν μέσα στα τρία χρόνια ο δράστης δεν κάνει άλλο αδίκημα τότε η υπόθεση θα μπαίνει στο αρχείο. Και εδώ η διάταξη του εισαγγελέα θα επικυρώνεται από δικαστή.
-Ποινική συνδιαλλαγή
Ο Εισαγγελέας θα μπορεί να προτείνει ποινή στον κατηγορούμενο πριν την άσκηση ποινικής δίωξης με δεδομένη την πλήρη αποκατάσταση της ζημιάς. Αν ο κατηγορούμενος το δεχθεί η υπόθεση δεν θα φθάνει στο ακροατήριο και η ποινή θα είναι η συμφωνηθείσα.
-Ποινική Διαπραγμάτευση.
Ο Εισαγγελέας, όπως γίνεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες με επιτυχία, θα διαπραγματεύεται με τον κατηγορούμενο σε κάθε στάδιο της ποινικής διαδικασίας και θα να έρχεται σε συμφωνία μαζί του για την ολική η μερική αποκατάσταση της ζημιάς και την ποινική του μεταχείριση. Δηλαδή θα του προτείνει μειωμένη ποινή.
Αναγκαία προϋπόθεση η ομολογία ενοχής από τον κατηγορούμενο.
ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ από όλους τους παραπάνω θεσμούς τα ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΒΙΑΣ ( ληστείες, βιασμοί, ανθρωποκτονίες και άλλα).
Οπως τόνισε ο καθηγητής πανεπιστημίου Θεοχάρης Δαλακούρας, πρόεδρος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας "η αναμόρφωσή του συζητείται εδώ και 30 χρόνια, από το 1991 και τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν γίνει 50 τροποποιήσεις. Παρ όλα αυτά ο Κώδικας παραμένει αναποτελεσματικός".