Με μεγάλη παράδοση από τα χρόνια του Βυζαντίου, ο ακριτικός για την Ελλάδα Έβρος, ήταν ένα σημείο στρατηγικής φύσης για τους Αυτοκράτορες της εποχής, που φρόντισαν, εκτός από τα κάστρα, να χτίσουν και σπουδαία μοναστήρια σε όλη την περιοχή.
Οι επισκέπτες έχουν ακόμα και σήμερα την ευκαιρία να περιηγηθούν σε θρησκευτικές κοινότητες και κτήρια που χρονολογούνται ακόμα και από τον 12ο αιώνα, ενώ από αρχιτεκτονικής άποψης, στον Έβρο συναντάμε κομψοτεχνήματα. Από θρησκευτική δε άποψη, η προσευχή σε μέρη τόσο ιστορικά, στην άκρη της Ελλάδας, σε ναούς που συγκεντρώνουν πλούτο έργων τέχνης ξεπερνά τα συνήθη.
1. Παναγία Κοσμοσώτειρα
Ένα από τα ιστορικότερα μοναστήρια της Ελλάδας, καθώς ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα από τον Βυζαντινό Σεβαστοκράτορα Ισαάκ Κομνηνό, με βάση τα σχέδια της Αγιά-Σοφιάς και διασώζεται 900 χρόνια αργότερα, σε πολύ καλή κατάσταση. Κάθε χρόνο, στις 15 Αυγούστου, που γιορτάζει το Μοναστήρι συρρέει πλήθος κόσμου, καθώς η Παναγία Κοσμοσώτειρα έχει καθιερωθεί ως το Παγκόσμιο Προσκύνημα των Θρακών.
Ο ιδρυτής της Ισαάκ Κομνηνός, μετά από ίντριγκες και πάθη του Βυζαντίου για το θρόνο, βρέθηκε στις Φέρες και κατασκεύασε ο ίδιος τον αρχικό ναό. Πέθανε το 1152, λίγο μετά την ολοκλήρωση του έργου του και ενταφιάστηκε στο μοναστήρι, ενώ η επιγραφή που τοποθετήθηκε στον τάφο του σώζεται σήμερα στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης.
2. Παναγία η Πορταΐτισσα
Βρίσκεται στην Κορνοφωλιά Σουφλίου και είναι μετόχι της Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους, ενώ η ίδρυσή της τοποθετείται κάπου στο Μεσαίωνα. Φιλοξενεί ένα σπουδαίο αντίγραφο της αυθεντικής εικόνας του Αγίου Όρους, καθώς και το λείψανο του ποδιού του Αγίου Χαραλάμπους.
Ο επισκέπτης μπορεί σήμερα να δει την μαρμάρινη πλάκα με την κτητορική επιγραφή του 1857 στην είσοδο του ναού, που πληροφορεί πως το σημερινό καθολικό χτίστηκε πάνω στο ερειπωμένο προγενέστερο. Το μοναστήρι γιορτάζει στις 23 Αυγούστου, την Απόδοση της Κοιμήσεως της Παναγίας.
3. Μονή Δαδιάς
Χτισμένη ανάμεσα στα δέντρα του Δάσους της Δαδιάς, είναι ανδρικό μοναστήρι, αφιερωμένο στο Γενέσιο της Θεοτόκου και λειτουργεί συστηματικά εδώ και λίγα μόλις χρόνια, παρόλο που είναι από τις ιστορικότερες μονές της περιοχής. Το μοναστήρι ανατινάχθηκε από τους Τούρκους το 1912 και τότε παρέμειναν όρθιες μόλις οι πέτρινες κολώνες.
Από την ανατίναξη διασώθηκαν περίπου 15 εικόνες του 19ου αιώνα, μεταξύ των οποίων η θαυματουργή της Παναγίας που βρίσκεται στο Καθολικό και η εικόνα του Αγίου Γεωργίου, που είναι μάλιστα αφιέρωμα Τούρκου λήσταρχου. Η Μονή Δαδιάς πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου και υπάγεται στην Μητρόπολη Διδυμοτείχου.
4. Παναγιά του Έβρου
Γυναικείο μοναστήρι, που βρίσκεται πέντε χιλιόμετρα από την Μάκρη. Η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου βρίσκεται στο κέντρο του μοναστηριού και περιβάλλεται από τους βοηθητικούς χώρους, που είναι κατασκευασμένοι σε σχήμα «Π».
Οι μοναχές, που σήμερα είναι 45, ασχολούνται με την βυζαντινή αγιογραφία, την ιερορραπτική, την κατασκευή μοσχοθυμιάματος και μικροαντικειμένων και με την κηροπλαστική. Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου, στην απόδοση της Κοίμησης της Θεοτόκου.
5. Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου
Είναι ανδρικό μοναστήρι του Έβρου που βρίσκεται στο Αετοχώρι της Τραϊανούπολης, 11 περίπου χιλιόμετρα από την Αλεξανδρούπολη. Το καθολικό του μοναστηριού είναι τρίκοχο βυζαντινού ρυθμού και φιλοξενεί μια εικόνα της Παναγίας του 1786 και μία του Χριστού, επίσης του 18ου αιώνα.
Και οι δυο έγιναν δωρεά από τον ιδρυτή της, τον τότε Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμο (σήμερα Θεσσαλονίκης), ενώ στη Μονή υπάρχουν και τμήματα των λειψάνων των Πέντε Νεομαρτύρων της Σαμοθράκης, του Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Παντελεήμονος.