Θλίψη προκαλεί η πρώτη μουσουλμανική προσευχή μετά την μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί, της δεύτερης πιο εμβληματικής βυζαντινής εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης. Οι διάσημες τοιχογραφίες καλύφθηκαν με πανιά και πλήθος μουσουλμάνων προσευχήθηκε για το Μπαϊράμι.
Όπως αναφέρουν τα τουρκικά ΜΜΕ η πρώτη προσευχή του Eid al-Adha τελέστηκε στο τέμενος Kariye (όπως αποκαλείται η Μονή Χώρας) στην Κωνσταντινούπολη, που άνοιξε ξανά για λατρεία μετά από 79 χρόνια.
Υπενθυμίζεται ότι κατά τη συνάντησή του με τον Ερντογάν ο κ. Μητσοτάκης είχε δηλώσει: «Είχαμε την ευκαιρία με ειλικρίνεια να συζητήσουμε τη στενοχώρια και δυσαρέσκεια μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει πια ως τέμενος. Άκουσα αυτά που είπε ο κ. Πρόεδρος και πιστεύω ότι κατ’ ελάχιστον είναι σημαντικό να προστατεύσουμε την πολιτιστική αξία αυτού του μνημείου για να είναι επισκέψιμο από όλους και όλοι να απολαμβάνουν αυτόν τον πολιτιστικό θησαυρό».
Ποια είναι τα εξαιρετικά ψηφιδωτά που θα κουκουλώσουν οι Τούρκοι
Πολύ ενδιαφέρον είναι το βίντεο και η ανάλυση από την ομάδα Ψηφίδων Θέσις - Εργαστήριο Ψηφιδωτού Ηρακλείου Κρήτης. Μιλάει για το μοναδικό χριστιανικό μοναστήρι αφιερωμένο στο Χριστό Σωτήρα, στη βορειοδυτική πλευρά του ιστορικού κέντρου της Κωνσταντινούπολης. Αναλυτικά σημειώνει: Τους τοίχους της κοσμούν εκπληκτικά ψηφιδωτά και τοιχογραφίες , που αναδεικνύουν άριστα τη βυζαντινή τέχνη. Ο ναός χτίστηκε σε διάφορα στάδια και επισκευάστηκε-ανακαινίστηκε αρκετές φορές.
Οι σημαντικότερες προσθήκες όμως μαζί με την πλειονότητα των ψηφιδωτών και τοιχογραφιών έγιναν το 14ο αιώνα.
Δίπλα στον κεντρικό ναό υπάρχει ταφικό παρεκκλήσι με εντυπωσιακές τοιχογραφίες. Η ωραιότερη είναι αυτή της Αναστάσεως στην κόχη, όπου το θέμα που παρουσιάζεται δεν υπάρχει σε καμία άλλη εκκλησία: Ο Χριστός αρπάζει από το βασίλειο του θανάτου με το ένα χέρι τον Αδάμ και με το άλλο την Εύα, σώζοντάς τους και τους δύο ο ίδιος.
Σε όλες τις υπόλοιπες τοιχογραφίες που έχουν σωθεί και περιγράφουν την ίδια σκηνή ο Χριστός σώζει μόνο τον Αδάμ, ενώ η Εύα σώζεται επειδή πιάνεται από το χιτώνα του Αδάμ. Αυτό το στοιχείο θεωρείται μια καινοτομία της Παλαιολόγιας Αναγέννησης, κατά την οποία φαίνεται να αναβαθμίζεται η θέση της γυναίκας. Το 16ο αιώνα οι Οθωμανοί μετατρέπουν τη Μονή σε τζαμί και καλύπτουν με ασβέστη ψηφιδωτά και τοιχογραφίες. Από το 1958 μέχρι σήμερα λειτούργησε ως Μουσείο οπότε και έγιναν εργασίες αναστήλωσης και αποκατάστασης των μοναδικών ψηφιδωτών και τοιχογραφιών της.
Επάνω από την μεγάλη θύρα από την οποία εισερχόταν εκ του εσωνάρθηκα στο ναό, βρίσκεται η εικόνα του Θεοδώρου του Μετοχίτη, στο ψηφιδωτό που δείχνει τον Μετοχίτη να προσφέρει στον ένθρονο Σωτήρα Χριστό ομοίωμα του ναού. Ο ναός είχε δύο νάρθηκες τους οποίους κοσμούσαν μωσαϊκά και τοιχογραφίες του Θεόδωρου Μετοχίτη.
Τα ψηφιδωτά τού εξωνάρθηκα είναι έξι ημικύκλια που απεικονίζουν τον Χριστό να θεραπεύει ποικίλες ασθένειες. Επίσης πάμπολλες εικόνες διακοσμούν τους τρούλους και τους τοίχους. Οι εικόνες είναι από τις ωραιότερες Βυζαντινές. Τα χρώματα είναι έντονα, οι αναλογίες των μελών αρμονικές και η έκφραση των προσώπων φυσική. Ο μεσαίος τρούλος έχει μία ρωγμή που τον διασχίζει. Στο εσωτερικό του ναού διασώζονται διάφορα μάρμαρα αρμονικής συναρμογής. Οι Οθωμανοί έχουν καλύψει μερικές επιφάνειες με ασβέστη.