Η πρώτη επίσημη επίσκεψη του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρου Β’ στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής δημιούργησε ένα νέο παζλ διπλωματικών και εκκλησιαστικών ισορροπιών καθώς και μια νέα πραγματικότητα στις σχέσεις των Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, ενώνουν δυνάμεις και αντιμετωπίζουν ποιμαντικές προκλήσεις – ακόμη και από αδελφές εκκλησίες – και μείζονα κοινωνικά προβλήματα.
Το ηχηρό όμως μήνυμα που στέλνουν, στην παρούσα συγκυρία είναι η διαφύλαξη της ενότητας της Ορθοδοξίας και η προστασία Εκκλησιών που βρίσκονται σε ευαίσθητες γεωγραφικά περιοχές. Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, εκτείνεται γεωγραφικά στην αχανή Αφρικανική Ήπειρο.
Η φτώχεια, οι ακραίες καιρικές συνθήκες, ασθένειες σχεδόν άγνωστες και ξεχασμένες στην Ευρώπη, όπως ο έμπολα, η ελονοσία, η φυματίωση, η λεισμανίαση, η πανώλη, ο κίτρινος πυρετός, η τρυπανοσωμίαση αλλά και η έλλειψη υποδομών, η απαξίωση της ανθρώπινης οντότητας είναι το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται ιεράρχες και κληρικοί του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής.
Οι μητροπολίτες εκτεθειμένοι σε κάθε είδους κινδύνους καλούνται πρώτα να φροντίζουν τους δοκιμαζομένους κατοίκους των μητροπόλεων που διαποιμαίνουν και έπειτα να διασώσουν το λόγο του Θεού. Ο ίδιος ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας, πηγαίνει πρώτα για να προσφέρει βοήθεια, να ανοίξει πηγάδια, να δημιουργήσει ιατρεία, τεχνικές σχολές και σχολεία.
Η Απονομή του βραβείου «Αθηναγόρας 2022» το Σάββατο 8 Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη, ήταν πρώτα από όλα η αναγνώριση και η δημοσιοποίηση σε παγκόσμιο επίπεδο του έργου που επιτελεί στην Αφρική, ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ. Θεόδωρος Β’. Η φωνή της Αφρικής έφτασε στις ΗΠΑ και από εκεί μέσω των Αρχόντων του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του ισχυρού ελληνοαμερικανικού think tank σε όλο τον κόσμο.
Κατά την απονομή του βραβείου «Αθηναγόρας», ο διοικητής του Τάγματος των Αρχόντων του Αποστόλου Ανδρέα, Δρ. Άντωνι Λυμπεράκης παρέδωσε στον Πατριάρχης Θεόδωρο επιταγή αξίας $100.000. Ο αντιπρόεδρος του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου και κραταιός Ελληνοαμερικανός κ. Τζον Κατσιματίδης προσέφερε άλλες $100.000, τα οποία θα διατεθούν για τις ανάγκες του κλήρου και των σχολείων. Η ελληνική ομογένεια και η Αρχιεπισκοπή Αμερικής στηρίζουν με όλες τις δυνάμεις τους το Δευτερόθρονο Πατριαρχείο.
«…έρχονται να με διώξουν από πού; Από το σπίτι μας; Έρχονται σαν λύκοι να αρπάξουν ποιους; Τους πάμπτωχους ανθρώπους» είπε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας αναφερόμενος στην ρωσική εισπήδηση στην Αφρική.
O Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ Βαρθολομαίος στο μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του, τόνισε ότι «αξίως και δικαίως» το Τάγμα του Αγίου Ανδρέα τιμά τον Πατριάρχη Αφρικής κ.κ. Θεοδωρο, τονίζοντας και τη στάση που κράτησε στην αναγνώριση της αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας. Ειδικότερα, είπε ότι ότι επρόκειτο για μια «ηχηρή απάντηση «σε αυτούς που αγνοούν ηθικές αρχές της Ορθοδοξίας», προσθέτοντας ότι ο κ.κ. Θεόδωρος αποτελεί «έναν αυθεντικό υπερασπιστή της ανθρώπινης ελευθερίας».
Ο κ. Ελπιδοφόρος απευθυνόμενος στον Πατριάρχη Θεόδωρο, είπε ότι υπέστη αδυσώπητες διώξεις λόγω της στάσης του υπέρ της κανονικής τάξης της Εκκλησίας –υποστηρίζοντας την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να χορηγήσει Αυτοκεφαλία στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας και έτσι να αποκαταστήσει εκατομμύρια Ουκρανούς στην κανονική Εκκλησία.
«Νομίζω πως είναι ασφαλές να πούμε ότι ο Μακαριώτατος είναι θαυμαστής της σλαβικής παράδοσης, διότι έχει μεγάλη εμπειρία από τη θητεία του ως Πατριαρχικός Έξαρχος στην Οδησσό. Είχε θερμές σχέσεις και με την Ουκρανική και τη Ρωσική Εκκλησία. Αλλά εξαιτίας της δίκαιης στάσης του, το Πατριαρχείο Μόσχας –το οποίο υποστηρίζει πλήρως την επιθετικότητα και τη βία κατά του ουκρανικού λαού, καθώς και την παράνομη κατάληψη ουκρανικών εδαφών με ψευδείς εκλογές υπό την απειλή όπλου –έχει διεισδύσει μη κανονικά στην ήπειρο της Αφρικής, η οποία είναι πλήρως η εκκλησιαστική επικράτεια του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας», ανέφερε ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής.
Εμφανώς συγκινημένος ο Πατριάρχης Θεόδωρος είπε ότι το βραβείο που παρέλαβε «είναι αφιερωμένο σε όλους εκείνους που νύχτα – μέρα αγωνίζονται κοντά μου».
Μίλησε για τους αγώνες του Ν. Μαντέλα και τη μάχη κατά του Απαρτχάιντ μέχρι την μάχη κατά του ρατσισμού σε κάθε σημείο της Γης, όπως και οι ΗΠΑ, με τους αγώνες του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ιακώβου.
«Η Κρήτη με γέννησε, αλλά η Αφρική με κερδισε. Όταν φύγω, θα αφήσω αυτό το ράσο και θα φορέσω το ξύλινο κου σταυρο και θα τρέχω με το μπαστουνάκι μου το ξύλινο. Θα πάω στο Κονγκό με μια βάρκα ξύλινη και λασπωμένη. Θα βλεπω απέναντί μου πρόσωπα όπως και στη Μαδαγασκάρη, όπου αναρωτήθηκα ‘δεν υπάρχει ενα ζευγάρι παππούτσια για αυτά τα παιδάκια; Αλλά έβλεπα χαρούμενα μάτια», είπε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας.
Η απονομή του βραβείου Αθηναγόρας, στον Πατριάρχη Θεόδωρο, θύμισε σε πολλούς Ελληνοαμερικανούς, τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ιάκωβο. O Aρχιεπίσκοπος Αμερικής Ιάκωβος τα πέτρινα χρόνια των φυλετικών διακρίσεων ήταν εκείνος ο οποίος βάδισε στο πλευρό του Βαπτιστή πάστορα, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στους δρόμους της Σέλμα. Η κίνησή του αυτή ήταν ορόσημο στη σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ καθώς έστειλε ηχηρό μήνυμα υπέρ του κινήματος για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων. Κανένας άλλος εκκλησιαστικός ηγέτης δεν τόλμησε κάτι τέτοιο. Η εικόνα του Ιάκωβου έγινε πρωτοσέλιδο στο περιοδικό LIFE και αποθεώθηκε από τα αμερικανικά ΜΜΕ. Οι Έλληνες των ΗΠΑ, καθιερώθηκαν στη συνείδηση των αμερικανών ως προοδευτικοί και υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οραματιστής και πρωτοπόρος ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος ήταν εκείνος ο οποίος μεταξύ άλλων εισήγαγε την Αγγλική γλώσσα στη Θεία Λειτουργία ώστε να είναι κατανοητή από όλους. Κίνηση η οποία προκάλεσε αρχικά θύελλα αντιδράσεων. Στην πορεία όμως δικαιώθηκε για τους αγώνες και τις πρωτοποριακές πρωτοβουλίες του.
Η ενημέρωση στον Αμερικανό Πρόεδρο και η διεθνοποίηση των προβλημάτων της Αφρικής
Ο Πατριάρχης Θεόδωρος, ενημέρωσε την Τρίτη 11 Οκτωβρίου 2022, και τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν για το έργο του Δευτερόθρονου Πατριαρχείου στην Αφρική. Ταυτόχρονα όμως έφερε στο προσκήνιο και την ξεχασμένη ήπειρο, η οποία δοκιμάζεται σε όλα τα επίπεδα. Άλλωστε εκτός από τη συνάντηση που είχε με τον Αμερικανό Πρόεδρο, ο Πατριάρχης είχε και συναντήσεις εργασίας με τον σύμβουλο του Αμερικανού Προέδρου Στιβ Ντορουσέρι, αξιωματούχους της εθνικής ασφάλειας και τμηματάρχες για την Ουκρανία και Ρωσία και την Αφρική, θέτοντας όλα τα προβλήματα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας επί τάπητος.
Θέματα που άπτονται θρησκευτικών ελευθεριών και προστασίας του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας τέθηκαν κατά τη συνάντηση που είχε ο Πατριάρχης Θεόδωρος στο State Department με τον πρέσβη για θέματα θρησκευτικής ελευθερίας Rashad Hussain. Τον Προκαθήμενο του Δευτερόθρονου Πατριαρχείου συνόδευαν οι Μητροπολίτες Γουινέας κ. Γεώργιος, και Μέμφιδος κ. Νικόδημος.
Η προετοιμασία της συνάντησης του Αλεξανδρινού Προκαθήμενου με τον Αμερικανό Πρόεδρο έγινε κάτω από άκρα μυστικότητα. Όλες τις λεπτομέρειες διευθέτησε ο πατ. Αλέξανδρος Καρλούτσος.
O father Alex είναι ένας από τους εμβληματικούς Έλληνες των ΗΠΑ, ο ιερέας που έχει χειριστεί με μαεστρία όλες τις δύσκολες εκκλησιαστικές υποθέσεις που άπτονται Ελληνικών και Αμερικανικών συμφερόντων. Εάν υπήρχε διπλωματικό σώμα στην Ορθόδοξη Εκκλησία ο πατ. Αλέξανδρος θα ήταν σίγουρα ο Υπουργός Εξωτερικών.
Τον περασμένο Ιούλιο τιμήθηκε με το ανώτατο παράσημο των ΗΠΑ, το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας το οποίο του απένειμε ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Για την ιστορία είναι ο τρίτος Έλληνας που τιμάται με την ανώτατη διάκριση των ΗΠΑ, μετά τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ιάκωβο και τον ελληνοαμερικανό πρώην αρχηγό της CIA Τζορτζ Τένετ.
Η οικογένεια του πατ. Αλέξανδρου έχει παραδοσιακά στενές σχέσεις με το Λευκό Οίκο. Ο γιος του ο Μάικλ πρώην επικεφαλής πρωτοκόλλου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει στενούς δεσμούς με τον ελληνικής καταγωγής Αμερικανό Πρέσβη στην Αθήνας Τζόρτζ Τσούνη.
Ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος, προσφέρει αμέριστη υποστήριξη όχι μονο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, τη Μητέρα Εκκλησία, αλλά και προσωπικά στον Προκαθήμενο της Ορθοδοξίας κ. Βαρθολομαίο.
Στην Πανορθόδοξη Σύνοδο, την πρώτη μετά από 1200 χρόνια, η οποία είχε πραγματοποιηθεί από τις 17 έως τις 26 Ιουνίου στο Κολυμπάρι της Κρήτης, ο Πατριάρχης Θεόδωρος εξαρχής είχε δηλώσει ότι θα συμμετάσχει με ατζέντα ουσίας για τα προβλήματα της Ορθοδοξίας.
Στη συγκεκριμένη Σύνοδο, το Πατριαρχείο Μόσχας, αρνήθηκε τη συμμετοχή, στέλνοντας μήνυμα μη… Οικουμενικότητας. Ο Πατριάρχης Θεόδωρος με πρωτοβουλία του είχε κάνει «άνοιγμα» προς τα τέσσερα Πατριαρχεία Μόσχας, Αντιοχείας, Γεωργίας και Βουλγαρίας που δεν παραβρέθηκαν στις εργασίες της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.
«Επιτέλους η Ορθοδοξία συνομιλεί. Επιτέλους είναι έτοιμη να δώσει ένα μήνυμα ότι και εμείς υπάρχουμε στον πλανήτη, είναι μία Εκκλησία που έχει να δώσει πολλά στο σύγχρονο άνθρωπο. Το έχουμε πάρει όλοι το μήνυμα να μιλήσουμε απλά, καρδιακά σε όλους τους ανθρώπους του 21ου αιώνα που έχουν τόσα προβλήματα επιβίωσης που βλέπουν τον ουρανό και δεν πρέπει να απογοητευθούν . Οι εκκλησίες της Ορθοδοξίας σαν οικογένεια είναι όλες μαζί. Απουσιάζουν οι τέσσερις αδελφές μας, αλλά δεν έχει σημασία γιατί θα ξανασυνέλθουμε και θα είμαστε όλοι μαζί για να δώσουμε το μήνυμα της αγάπης», είχε δηλώσει.
Αμέσως μετά την Πανορθόδοξη, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας, είχε υποδεχθεί στο Πατρικό του σπίτι στην Κρήτη τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ.Βαρθολομαίο.
Για τη διαρκή και αδιαμφισβήτητη στήριξη που προσφέρει ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, αναφερόταν συνεχώς και ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος αλλά και οι Άρχοντες του Τάγματος του Αποστόλου Ανδρέα.
Το ιστορικό του «διαζυγίου» Αλεξανδρείας – Μόσχας
Ο Προκαθήμενος του Δευτερόθρονου Πατριαρχείου πριν από τρία χρόνια, στις 8 Νοεμβρίου 2019, στο ναό των Αρχαγγέλων, στο ναό των αραβόφωνων στο Ντάχερ μνημόνευσε στα Δίπτυχα τον Προκαθήμενό της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας Κιέβου και Πάσης Ουκρανίας κ.κ Επιφάνιο.
Την απόφαση της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας για την μνημόνεση του Μητροπολίτη Κιέβου και Πάσης Ουκρανίας Επιφάνιου στα Δίπτυχα, διάβασε ενώπιον του Πατριάρχη και του Πρέσβη της Ελλάδος στο Κάιρο κ. Νικόλαου Γαριλίδη, ο Μητροπολίτης Γουινέας κ. Γεώργιος.Η απόφαση αυτή άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για τη Ρωσική Εκκλησία η οποία τέλη Δεκεμβρίου του 2021 δημιούργησε Εξαρχία στην Αφρική θέτοντας υπό τη σκέπη της του 102 κληρικούς έχει στην Αφρικανική Ήπειρο.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η θέση που έλαβε η Ρωσική Εκκλησία όξυνε ακόμη περισσότερο το χάσμα μεταξύ στην Ορθοδοξία.