Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε τη Δευτέρα ότι θα διαπραγματευθεί την απόκτηση μαχητικών αεροσκαφών F-35 κατά τη σημερινή συνάντησή του με τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ. Μιλώντας στην εκπομπή «Special Report» του Fox News, ο Ερντογάν ρωτήθηκε εάν προσβλέπει σε πράσινο φως για την απόκτηση F-35 κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουάσινγκτον, όπου σήμερα Πέμπτη θα έχει συνάντηση με τον Τραμπ.
«Στην παρούσα φάση θα διαπραγματευθούμε ξανά για αυτό το ζήτημα. Αναμένουμε ότι οι ΗΠΑ θα κάνουν επίσης αυτό που πρέπει – τόσο για τα F-35 όσο για το ζήτημα των F-16 και της παραγωγής και συντήρησής τους», δήλωσε ο πρόεδρος της Τουρκίας.
Τι θα ζητήσει ο Ερντογάν από τον Τραμπ
Η Τουρκία ετοιμάζεται να λάβει κρίσιμα μέτρα για την επιστροφή στο πρόγραμμα F-35. Η συνάντηση Ερντογάν-Τραμπ θα επικεντρωθεί στην επανένταξη των τουρκικών εταιρειών αμυντικής βιομηχανίας στην παραγωγή και στη μεταφορά υψηλής τεχνολογίας. Ερντογάν και Τραμπ αναμένεται να συζητήσουν σχετικά με την άρση των κυρώσεων CAATSA που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ και την επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35 σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό του οποίου η Άγκυρα είχε παραγγείλει 100 μαχητικά του συγκεκριμένου τύπου, αφού είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα από τις αρχές του 2000 ως συμπαραγωγός χρηματοδοτώντας την ανάπτυξη του αμερικανικού μαχητικού αεροσκάφους 5ης γενιάς. Η Τουρκία -σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες- σχεδιάζει να προμηθευτεί τελικά 40 μαχητικά αεροσκάφη F-35 και 40 F-16 Viper, μαζί με διάφορους τύπους πυρομαχικών, από τις ΗΠΑ. Ενώ οι διαπραγματεύσεις για την τιμή των μαχητικών αεροσκαφών F-16 βρίσκονται σε εξέλιξη μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον, ένα από τα πιο κρίσιμα αιτήματα της Τουρκίας είναι η παραγωγή ορισμένων ανταλλακτικών του F-35 στην Τουρκία. Η Τουρκία θα ζητήσει οι τουρκικές αμυντικές εταιρείες που παρήγαγαν το F-35 πριν από την απομάκρυνσή της από το πρόγραμμα να επιστρέψουν στην παραγωγή. Αυτές οι εταιρείες είχαν περίπου 12 δισεκατομμύρια δολάρια σε παραγωγική ικανότητα εξαρτημάτων πριν από την απομάκρυνσή τους από το πρόγραμμα των F-35. Στόχος είναι η μεταφορά των διαδικασιών συναρμολόγησης, ιδίως για τα εξαρτήματα της ατράκτου, τα αεροηλεκτρονικά συστήματα και τους κινητήρες αεροσκαφών, σε εγκαταστάσεις της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας. Εάν γίνει αυτό το βήμα, η Τουρκία θα ενισχύσει κομβικά την αμυντική της βιομηχανία και θα αποκτήσει εξέχουσα θέση στον κόσμο στην παραγωγή υψηλής τεχνολογίας. Οι τουρκικές αμυντικές εταιρείες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο σχεδιασμό και την παραγωγή διαφόρων εξαρτημάτων και συστημάτων αεροσκαφών. Παρά την απομάκρυνση της Τουρκίας από το πρόγραμμα το 2020, ορισμένες από αυτές τις εταιρείες φέρεται να συνεχίζουν να παράγουν εξαρτήματα. Η Τουρκία έχει επίσης διεξάγει έρευνα για πυραύλους και πυρομαχικά που θα χρησιμοποιηθούν στο F-35. Οι ROKETSAN και TÜBİTAK SAGE αναπτύσσουν τον πύραυλο κρουζ SOM-J, ενώ οι ASELSAN και TÜBİTAK SAGE σχεδίασαν το κιτ ακριβούς καθοδήγησης κατάλληλο για χρήση στο F-35.
Πώς έστρωσε χαλί για τα F-35 η Τουρκία
Ήδη από τον Ιούλιο ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, Τόμας Μπάρακ, προανήγγειλε σε συνέντευξη που έδωσε στη Habertürk ότι η Ουάσινγκτον επιδιώκει μια συνολική διευθέτηση του ζητήματος των F-35 και των S-400 που «ταλανίζει τις σχέσεις» των δύο χωρών από το 2017. Με τη φράση «απολύτως, θα βρούμε λύση», ο Αμερικανός αξιωματούχος υπογράμμισε την πρόθεση του Λευκού Οίκου να αποκαταστήσει τη θέση της Τουρκίας στο δυτικό εξοπλιστικό πλέγμα, παρά την αγορά των ρωσικών πυραύλων S-400 που είχε οδηγήσει στον αποκλεισμό της Άγκυρας από το πρόγραμμα των μαχητικών 5ης γενιάς. Πρόσφατα, δημοσιογραφικές πληροφορίες ανέφεραν ότι η Μόσχα φέρεται να πρότεινε στην Τουρκία την επαναγορά των S-400 που της είχε πουλήσει το 2019, έναντι 2,5 δισ. δολαρίων, προκειμένου να καλύψει ελλείψεις και αυξημένη ζήτηση από άλλες χώρες. Η αγορά των S-400 είχε προκαλέσει την αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35, καθώς η Ουάσινγκτον εφάρμοσε τις κυρώσεις του αμερικανικού νόμου CAATSA (Νόμος για την Αντιμετώπιση των Εχθρών της Αμερικής μέσω Κυρώσεων). Η Άγκυρα εξακολουθεί να διεκδικεί είτε την επιστροφή της στο πρόγραμμα είτε την αποζημίωση του ποσού των 1,45 δισ. δολαρίων που είχε καταβάλει για τη συμμετοχή της. Προ ημερών πάντως πηγές του τουρκικού υπουργείου Άμυνας διαβεβαίωσαν ότι το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400 παραμένει κανονικά στα αποθέματα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και ότι δεν υπάρχει καμία μεταβολή στη στάση της Άγκυρας. Ωστόσο στην πολιτική όπως είχε πει και ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής υπάρχουν πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται, όπως και πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται.