«Κατά την περίοδο που διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών οι ελληνοαλβανικές σχέσεις άγγιξαν το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 29 ετών, ενώ ταυτόχρονα ήταν μία ευνοϊκή περίοδος για την Εθνική Ελληνική Μειονότητα» σημειώνει ο ομογενής και υποψήφιος Δήμαρχος Χειμάρρας Φρέντυ Διονύσιος Μπελέρης, προσθέτοντας πως «ο Μπάσα, σε μία Αλβανία που θα εκλείψει το οργανωμένο έγκλημα από τον πολιτικό βίο και οι εκλογές θα αντικατοπτρίζουν την βούληση του αλβανικού λαού, θα είναι σίγουρα ο επόμενος πρωθυπουργός της χώρας».
Η εικόνα στα Τίρανα, και δευτερευόντως σε άλλες πόλεις της Αλβανίας, δεν διαφέρει πολύ από όσα βιώνει η γείτονα χώρα από τη στιγμή που κατέρρευσε το καθεστώς Χότζα. Η νεαρή αλβανική δημοκρατία βρέθηκε αντιμέτωπη με πολλαπλές προκλήσεις και με ένα πολιτικό προσωπικό που, συχνότατα, γοητευόταν από τις απολυταρχικές τακτικές του προηγούμενου καθεστώτος. Εκατέρωθεν καταγγελίες, μετωπικές συγκρούσεις αλλά και σκοτεινές υποθέσεις σκανδάλων πλήττουν τη μία μετά την άλλη τις κυβερνήσεις της Αλβανίας, με τον Έντι Ράμα να βρίσκεται τώρα ο ίδιος στη δίνη του κυκλώνα.
Ο «δυτικός» και «καλλιτέχνης» Ράμα, αυτός που πέτυχε την πτώση του Σαλί Μπερίσα, βρίσκεται υπόλογος για σειρά υποθέσεων που τον συνδέουν με την μαφία των ναρκωτικών, την ίδια ώρα που η Αλβανία που οικοδόμησε χαρακτηρίζεται από πολλούς ως «η Κολομβία της Ευρώπης». Αντιμέτωπος με καθημερινές μαζικές διαμαρτυρίες της αντιπολίτευσης και, φυσικά, ενώπιον της πολιτικής του απαξίωσης, ο Ράμα επιδεικνύει επί του παρόντος αντοχή καθώς καταφέρνει να αντικαθιστά τους βουλευτές που παραιτήθηκαν με πρόθυμους και να επενδύει στην καλή σχέση με το ίδρυμα Σόρος, την ίδια ώρα που η επίσημη Ουάσιγκτον και οι Βρυξέλλες γίνονται αποδέκτες αιτημάτων να παρέμβουν πολιτικά, εξασφαλίζοντας την σταθερότητα στη χώρα.
Τις εξελίξεις παρακολουθεί στενά η Αθήνα, που επιδιώκει μία παραγωγική σχέση με την Αλβανία ώστε να την καταστήσει «σύμμαχο» σε μία μελλοντική ευρύτερη Ευρωπαϊκή Ένωση, και, κυρίως, η Εθνική Ελληνική Μειονότητα που αναζητά ζωτικό χώρο για να παραμείνει και να αναπτυχθεί στις πατρογονικές της εστίες.
Η κυβέρνηση της Αθήνας, τα τελευταία χρόνια επί Κοτζιά, επένδυσε σημαντικά στην επίλυση των ανοικτών ζητημάτων και στην ομαλοποίηση των σχέσεων. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, μία σειρά από κινήσεις του Ράμα βάρυναν πολύ το κλίμα. Η Υπ. Απόφαση 708, με την οποία επιχειρείται να αρπαγούν οι περιουσίες των Ελλήνων στη Χειμάρρας, με το πρόσχημα της αναμόρφωσης της πόλης, έχουν προκαλέσει την Αθήνα, ενώ οι ίδιοι οι ομογενείς σημειώνουν ότι στόχος είναι «να αφαιρεθεί η περιουσία από τον ντόπιο πληθυσμό, τα μέλη της Γηγενούς Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας , με σκοπό να την χαρίσουν σε προσωπικούς φίλους και υποστηρικτές του πρωθυπουργού Έντι Ράμα». Πρόκειται για σαφώς επιθετική κίνηση κατά της ελληνικής μεινότητας, οι σχέσεις με την οποία διαταράχθηκαν έτι περαιτέρω με το θάνατο του Κωνσταντίνου Κατσίφα, στις 28 Οκτωβρίου 2018.
Η περίπτωση Μπάσα
Αυτός που βρίσκεται απέναντι στον Ράμα, έχοντας de facto ρόλο ηγέτη του συνόλου της αντιπολίτευσης είναι ο επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος της Αλβανίας Λουλζίμ Μπάσα. Η σύγκρουσή του με το Ράμα είναι σφοδρή, ήδη από την περίοδο που ο Μπάσα διεκδίκησε το δήμο Τιράνων από τον τότε δήμαρχο Ράμα και τον νίκησε.
Για την ομογένεια – και κατ' επέκταση για την Ελλάδα – ο Μπάσα – που ηγείται των διαδηλώσεων στα Τίρανα – αποτελεί χρήσιμο σύμμαχο. Μόλις προ ημερών, σε συνάντηση που είχε με ευρωβουλευτές κατήγγειλε τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των μελών της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας από το καθεστώς του Έντι Ράμα. Ο Λουλζίμ Μπάσα ανέφερε στους ευρωβουλευτές για τον Ράμα: «Έχει καταστρέψει εκατοντάδες σπίτια και εκκλησίες της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία». Η δήλωση Μπάσα συγκλόνισε την ομάδα των ευρωβουλευτών, με τον Ολλανδό ευρωβουλευτή Μπας Μπέλντερ ζήτησε εξηγήσεις στη συνάντηση που ακολούθησε με κυβερνητικούς βουλευτές.