Η πολυσυζητημένη επίσκεψη του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο επρόκειτο να ανοίξει τον δρόμο για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, αντ' αυτού εξελίχθηκε σε ανοιχτή σύγκρουση. Ο Τραμπ έδιωξε τον Ουκρανό πρόεδρο από τον Λευκό Οίκο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έσπευσαν στο πλευρό του, ενώ ο πλανήτης παρακολούθησε «σε ζωντανή μετάδοση» την κατάρρευση της μεταπολεμικής παγκόσμιας τάξης πραγμάτων. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επισκέφθηκε χθες (27/2) τον Λευκό Οίκο έτοιμος να υπογράψει την πολυσυζητημένη συμφωνία για την εμπλοκή των ΗΠΑ στη βιομηχανία ορυκτών της Ουκρανίας. Απώτερος στόχος να εξασφαλίσει την αμερικανική υποστήριξη στις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία και να ανοίξει ο δρόμος για τον τερματισμό του πολέμου. Από την ώρα κιόλας όμως που έφτασε στη Δυτική Πτέρυγα, φορώντας μαύρα ρούχα–κι όχι κοστούμι– υπήρξε έντονη νευρικότητα με τον οικοδεσπότη Ντόναλντ Τραμπ να σχολιάζει με σαρκασμό την εμφάνισή του, γεγονός που για κάποιους δείχνει οτι τα όσα ακολούθησαν ήταν προσχεδιασμένα. Μέσα σε λίγα λεπτά, ο ευγενικός τόνος μετατράπηκε σε οξύτητα και χάος, υψώθηκαν φωνές και ο κόσμος παρακολούθησε το «πιο ντροπιαστικό θέαμα εξωτερικής πολιτικής στην ιστορία των ΗΠΑ».
Το «διπλωματικό Τσερνόμπιλ» του Ζελένσκι
Οι υπογραφές για τη συμφωνία δεν «έπεσαν», η προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου ακυρώθηκε και ο Ζελένσκι έφυγε με άδεια χέρια, έχοντας μόλις βιώσει «το δικό του «διπλωματικό Τσερνόμπιλ», όπως το χαρακτήρισαν αναλυτές. Ήταν μια σπάνια στιγμή δημόσιας έντασης στο Οβάλ Γραφείο, το οποίο εδώ και χρόνια φιλοξενεί μία σειρά από αυστηρά χορογραφημένες συναντήσεις μεταξύ των Αμερικανών προέδρων και των παγκόσμιων ηγετών. Η από καιρό προγραμματισμένη συνάντηση ήταν το αποκορύφωμα μιας εβδομάδας συζητήσεων με τους Ευρωπαίους ηγέτες, οι οποίοι πέρασαν ημέρες σε διαπραγματεύσεις με τον πρόεδρο των ΗΠΑ με την ελπίδα ότι θα σπεύσει να βοηθήσει την Ουκρανία. To επεισόδιο τορπίλισε την προσεκτική διπλωματία αυτής της εβδομάδας από τους ηγέτες της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, οι οποίοι ήθελαν να πείσουν τις ΗΠΑ να διατηρήσουν μέρος των εγγυήσεων ασφαλείας της Ουκρανίας για τον τερματισμό του πολέμου. Το ξέσπασμα Τραμπ-Βανς στο Οβάλ Γραφείο κατάφερε ένα ακόμη άμεσο πλήγμα στη διατλαντική συμμαχία και σε μία εξωτερική πολιτική δεκαετιών κατά την οποία η Ουάσιγκτον ευθυγραμμιζόταν με τους Ευρωπαίους συμμάχους με βάση την κοινή πίστη στις δημοκρατικές αρχές. H συνάντηση δεν θα μπορούσε να πάει χειρότερα. Η επίσκεψη Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο ήταν υποτίθεται μια ευκαιρία να σώσει τη σχέση του με τον Ντόναλντ Τραμπ μετά από θυελλώδεις εβδομάδες. Αντίθετα η σχέση τους καταστράφηκε και δύσκολα θα επισκευαστεί. Το ραντεβού για τη συνεκμετάλλευση των ορυκτών, που θα εδραίωνε το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την οικονομία της Ουκρανίας για τις επόμενες δεκαετίες, κατέληξε σε μια οργισμένη διαφωνία που φάνηκε να αποκαλύπτει χρόνια έντασης και δυσπιστίας μεταξύ των δύο ηγετών. Μιλώντας αργότερα στο Fox News, ο Ζελένσκι είπε ότι η διαμάχη με τον Τραμπ «δεν ήταν καλή και για τις δύο πλευρές», αλλά παραμένει πεπεισμένος οτι θα μπορούσε να προχωρήσει. Ο Ουκρανός πρόεδρος κλήθηκε αρχικά από τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Τζέι Βανς να «προσφέρει μερικά λόγια εκτίμησης» στην Αμερική και τον πρόεδρό της για τη στρατιωτική τους υποστήριξη. Ο Ζελένσκι απάντησε σιωπηλά αλλά προκλητικά, ότι ο Βανς μιλούσε για μια χώρα που δεν είχε επισκεφτεί ακόμη. Στη συνέχει το κλίμα επιδεινώθηκε γρήγορα, με έναν εξαγριωμένο Τραμπ να λέει στον Ουκρανό ομόλογό του ότι η χώρα του θα είχε τελειώσει χωρίς την αμερικανική υποστήριξη.
«Δεν έχεις επιλογές. Ρισκάρεις με΄Γ Παγκόσμιο Πόλεμο»
«Δεν έχεις επιλογή», είπε. «Ρισκάρεις με τρίτο παγκόσμιο πόλεμο» του είπε στη συνέχεια. Η κάμερα «συνέλαβε» τότε την Oκσάνα Μαρκάροβα, πρέσβη της Ουκρανίας στην Ουάσιγκτον, να πιάνει το κεφάλι με τα χέρια της. Η πονεμένη έκφρασή της τα είπε όλα: αυτή είναι μια σχέση σε ελεύθερη πτώση. Η κόντρα φαίνεται να ξεκίνησε όταν ο Ζελένσκι είπε ότι η Ουκρανία δεν θα δεχόταν μια απλή κατάπαυση του πυρός, αφού ο Πούτιν δεν θα τη σεβαστεί ποτέ. Το Κίεβο και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες φοβούνται ότι ο στόχος του Τραμπ είναι να τερματίσει τις μάχες, χωρίς να πιέσει τη Μόσχα να αποδεχθεί μια δίκαιη και εφαρμόσιμη ειρήνη, η οποία θα έδινε στη Ρωσία χρόνο να ανασυνταχθεί και να επιτεθεί ξανά. Ωστόσο, ο Τραμπ και ο Ζελένσκι φάνηκαν να χαρτογραφούν σε μεγάλο βαθμό τις διαφωνίες τους στην αρχή, με τον Ζελένσκι να υπενθυμίζει αρχικά στους Αμερικανούς την εκτεταμένη εμπειρία του με τον Πούτιν και τις πολλές φορές που οι Ρώσοι δεν τήρησαν συμφωνίες. Στη συνέχεια, ο Βανς είπε ότι ήθελε να απαντήσει στην ερώτηση που μόλις απάντησε ο Τραμπ σχετικά με το εάν ο πρόεδρος συμμαχεί με τη Ρωσία. Ο Τραμπ είπε ότι συμμαχεί με τον κόσμο, θέλοντας να φέρει την ειρήνη. Αρχικά παρακολούθησε τους δύο άνδρες να διαπληκτίζονται. Επενέβη ωστόσο όταν ο Ζελένσκι είπε ότι οι ΗΠΑ θα νιώσουν τελικά τις συνέπειες της εμπιστοσύνης τους προς τη Ρωσία, υποδηλώνοντας ότι ο Πούτιν δεν θα είναι ποτέ ικανοποιημένος. «Δεν είστε σε θέση να μας υπαγορεύσετε τι θα νιώσουμε», είπε ο Τραμπ. Μετά από περίπου 50 λεπτά, είπε πως «έχουμε δει πλέον αρκετά» δίνοντας σήμα στο προσωπικό του να ζητήσει από τα μέσα ενημέρωσης να φύγουν. Καθώς οι δημοσιογράφοι εγκατέλειπαν το Οβάλ Γραφείο, ο Τραμπ αστειεύτηκε: «Αυτή θα είναι υπέροχη τηλεόραση».
Οι Ευρωπαίοι στο πλευρό του Ζελένσκι
Μετά το σκηνικό στον Λευκό Οίκο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες εξέδωσαν ισχυρές δηλώσεις υποστήριξης προς την Ουκρανία. Πρωθυπουργοί, πρόεδροι και υπουργοί Εξωτερικών σε όλη την γηραιά ήπειρο εξέδωσαν δηλώσεις ή μπήκαν στην κοινωνική πλατφόρμα X για να εκφράσουν την υποστήριξή τους στον Ζελένσκι και την Ουκρανία. Τα πιο ένθερμα σχόλια έχουν γίνει μέχρι στιγμής από τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τον Σουηδό πρωθυπουργό Ουλφ Κρίστερσον και τον υπουργό Εξωτερικών από την Εσθονία, η οποία συνορεύει με τη Ρωσία.
Στο πλευρό του τάχθηκαν μεταξύ άλλων οι ηγέτες της Γερμανίας, της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Πολωνίας, της Σουηδίας, της Νορβηγίας, της Μολδαβίας, της Ιρλανδίας, του Λουξεμβούργου, της Ολλανδίας, της Δανίας, της Εσθονίας, της Λιθουανίας, της Λετονίας, της Τσεχίας, της Φινλανδίας, της Πορτογαλίας, της Κροατίας, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. «Σήμερα, έγινε σαφές ότι ο ελεύθερος κόσμος χρειάζεται έναν νέο ηγέτη» τόνισε με ανάρτησή της στο X η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής Κάγια Κάλας.«Εναπόκειται σε εμάς, τους Ευρωπαίους, να αναλάβουμε αυτή την πρόκληση», σημείωσε και υπενθύμισε ότι: «Η Ουκρανία είναι Ευρώπη! Στεκόμαστε στο πλευρό της Ουκρανίας". Θα ενισχύσουμε την υποστήριξή μας προς την Ουκρανία, ώστε να μπορέσει να συνεχίσει να αποκρούει τον επιτιθέμενο»
Η αντίδραση της Ρωσίας
Η Μόσχα αντέδρασε με ικανοποίηση στην αντιπαράθεση μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο. Ο πρώην πρόεδρος της χωρας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, νυν αναπληρωτής επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, αποκάλεσε τον Ζελένσκι «ξεδιάντροπο γουρούνι» που δέχθηκε «ένα σωστό χαστούκι στο Οβάλ Γραφείο». Ο Kίριλ Ντμιτρίεφ, επικεφαλής του ταμείου άμεσων επενδύσεων της Ρωσίας, χαρακτήρισε τη σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ των ηγετών των ΗΠΑ και της Ουκρανίας «ιστορική». Η Μαρία Ζαχάροβα, εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, είπε ότι ήταν θαύμα που ο Τραμπ και ο αντιπρόεδρός του, Τζέι Ντι Βανς, συγκρατήθηκαν από το να χτυπήσουν τον Ζελένσκι. Ο Kονσταντίν Κοσάτσιοφ, αντιπρόεδρος της άνω βουλής του ρωσικού κοινοβουλίου, είπε ότι η συνάντηση αποκάλυψε τα αληθινά χρώματα του Zελένσκι. «Ο Ζελένσκι έχασε αυτόν τον γύρο. Και θα πρέπει να σέρνεται στο επόμενο γονατιστός», έγραψε. Ο πρώην σύμβουλος του Κρεμλίνου Σεργκέι Μάρκοφ είπε ότι η συνάντηση στον Λευκό Οίκο είναι πιθανό να επιταχύνει το τέλος της πολιτικής καριέρας του Ζελένσκι. Ο μακροχρόνιος Ρώσος βουλευτής Αντρέι Κλίσας είπε ότι η συνάντηση μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι είχε αποφέρει ένα «λαμπρό αποτέλεσμα», προσθέτοντας ότι ο Ουκρανός ηγέτης ενήργησε σαν «κλόουν» και είχε πεταχτεί έξω από τον Λευκό Οίκο «για κακή συμπεριφορά και ασέβεια προς τις ΗΠΑ».